Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Vluchteling, wees welkom

  •  
26-03-2012
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
BNNVARA fallback image
Minister Leers' plan om alleen succesvolle vluchtelingen te selecteren is een gotspe, vooral als je bedenkt hoe wéinig vluchtelingen Nederland toelaat
Nederland nodigt jaarlijks 500 vluchtelingen uit die vastzitten in vluchtelingenkampen over de hele wereld om zich definitief in ons land te hervestigen. Minister Gerd Leers is van plan om daarbij voortaan aanvullende eisen te stellen: hij wil een selectie maken op basis van de achtergrond en ‘integratie-potentie’ van deze vluchtelingen. Dit plan heeft de terechte kritiek gekregen van diverse partijen in de Tweede Kamer en van vluchtelingenorganisaties. Leers verdedigt zich door te stellen dat het Nederlandse hervestigingsbeleid solidariteit betuigt aan de ontwikkelingslanden die grote aantallen vluchtelingen opvangen. Die stelling is echter een gotspe, niet alleen door het voornemen om enkel de succesvolle vluchtelingen uit de kampen te halen, maar ook door het geringe aantal vluchtelingen dat door Nederland wordt uitgenodigd.
Hervestiging, of ‘resettlement’, stuit al decennia op bezwaren bij de ontvangende landen. Ook net na de Tweede Wereldoorlog ging de hervestiging van ontheemden zeer moeizaam. Voor zo’n 1 miljoen vluchtelingen uit met name Oost-Europese landen en de Soviet Unie was een terugkeer naar het land van herkomst geen optie. Zij verbleven in grote vluchtelingenkampen in Duitsland, Italië en Oostenrijk, waar zij niet konden (of wilden) blijven. Voor hen probeerden de Verenigde Naties een plek te vinden in West-Europa, Zuid-Amerika, de Verenigde Staten en Australië. Deze landen selecteerden vooral de vluchtelingen die in de mijnen en in de fabrieken konden werken – doorgaans de jongeren en de gezonden. De ouderen, de zieken en de kinderen kwijnden weg in kampen waar niet genoeg voedsel, medische hulp of onderdak was.
Veel is er niet veranderd aan die situatie, behalve dat er tegenwoordig niet 1 maar 15 miljoen vluchtelingen zijn. Het overgrote deel van de vluchtelingen wordt in buurlanden opgevangen waar zij jarenlang in kampen verblijven, wachtend tot zij terug kunnen keren naar hun land van herkomst. Sommige conflicten duren echter decennia: denk aan de burgeroorlog in Somalië of de jarenlange strijd in Afghanistan. Buurlanden zijn doorgaans zelf niet welvarend of politiek stabiel genoeg om voor deze vluchtelingen te zorgen; bovendien leiden vluchtelingenkampen aan de grens vaak tot destabilisatie van de regio. Het gaat ook niet om kleine aantallen: Jordanië huisvest bijna 2,5 miljoen vluchtelingen, Pakistan ruim 2 miljoen, Syrië 1,5 miljoen, Kenia ruim 400.000 en Tsjaad bijna 350.000. Duitsland is het enige niet-buurland in de top tien met bijna 600.000 vluchtelingen binnen haar landsgrenzen.
UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties, probeert met alle macht een oplossing te zoeken voor de uitzichtloze situatie waarin deze vluchtelingen zich bevinden. Als zij niet terug naar het land van herkomst kunnen en ook lokaal niet kunnen integreren, dan is enkel hervestiging in een derde land mogelijk. Die resettlement komt echter nauwelijks van de grond: in 2010 konden bijna 100.000 vluchtelingen zich definitief hervestigen in een ‘Westers’ land. Daarvan ging 90 procent naar de Verenigde Staten, Canada en Australië. In vergelijking met deze landen is het aantal van 500 vluchtelingen dat Nederland wil opnemen beschamend laag, maar grote landen als Frankrijk (400) en Duitsland (450) zitten in 2010 zelfs nog onder de Nederlandse ‘gastvrijheid’.
Nederland doet het dus zo slecht nog niet in vergelijking met andere Europese landen, maar onze inzet verbleekt bij de jarenlange opvang die door Afrikaanse en Aziatische landen aan vluchtelingen wordt geboden. In dat licht is het ook niet te aanvaarden dat Nederland haar selectiebeleid voor dat kleine groepje vluchtelingen aanscherpt en alleen nog ‘kansrijk te integreren’ vluchtelingen wil uitnodigen. Westerse landen zouden een representatieve doorsnede van de vluchtelingenpopulatie moeten opnemen, en niet alleen diegene die goed kunnen werken en gezond zijn. Juist de meest kwetsbare vluchtelingen, zoals alleenstaande moeders met kleine kinderen, minderjarigen, gehandicapten en zieken, hebben ernstig behoefte aan ondersteuning, stabiliteit en speciale zorg; iets dat zij doorgaans niet zullen vinden in de troosteloze vluchtelingenkampen in het bloedhete Oost-Kenia of het onherbergzame noorden van Pakistan.
Het is niet reëel om te veronderstellen dat vluchtelingen eerlijk verdeeld zullen worden over de landen in de wereld: buurlanden van conflicthaarden zullen ongetwijfeld de zwaarste lasten blijven dragen. Westerse landen kunnen die last echter gedeeltelijk overnemen door een ruimhartig vluchtelingenbeleid te hanteren dat gebaseerd is op humane gronden, niet op economische. Er ligt hier een kans voor Leers om samen met de Europese Unie afspraken te maken over de verlichting van de wereldwijde vluchtelingenproblematiek. Het uitgangspunt moet dan zijn dat we het lot proberen te verbeteren van de meest kwetsbare vluchtelingen. Zo’n hervestigingsbeleid betuigt pas echt solidariteit aan de ontwikkelingslanden die het gros van de vluchtelingen opvangen.
Dit artikel is eerder verschenen op het weblog van Evelien van Roemburg

Meer over:

opinie, wereld
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.