Volg je politieke hart, niet de politieke marketeer

De kop is eraf. In 14 gemeenten, die per 1 januari gereduceerd worden tot 6 gemeenten, vonden op 22 november vervroegde gemeenteraadsverkiezingen plaats. Het officieuze begin van een nieuw politiek seizoen van verkiezingscampagnes. En ik ben dol op verkiezingscampagnes. Zelf mocht ik als kandidaat-volksvertegenwoordiger aan twee verkiezingen deelnemen en ik heb twee keer enorm genoten. Hoogtepunt in elke campagne: het onverwachts overtuigen van een kiezer die op basis van allerlei rationele doelgroepmodellen in theorie nooit overtuigd had kunnen worden. Kiezers staan open voor oprechte politici die spreken vanuit hun hart, enthousiast praten over idealen en dromen van een betere wereld. Maar zulke politici lijken haast een uitstervend ras, aangezien ze langzaam maar zeker bedreigd worden door de opkomende groep ‘politieke marketeers’. Wanneer de politiek is vervallen tot marketing verdwijnt de ziel uit de politiek en is het einde van de ‘ideeënstrijd’ ingeluid. Maar het is nog niet te laat.

Electoraat brede volkspartijen op drift Het electoraat is echter al langere tijd op drift. Loyaliteit van kiezers aan politieke partijen is ver te zoeken; per verkiezingen maken kiezers opnieuw hun afweging en behaalde resultaten uit het verleden bieden dan ook geen garantie voor de politieke toekomst. En hoe gaan traditionele brede volkspartijen als het CDA, PvdA en de VVD hiermee om? Door zich vast te klampen aan de laatste zekerheden in een onzekere, politieke wereld. De harde kern en electorale basis van elke brede volkspartij vormt voortaan de primaire doelgroep van een politieke partij en is dan ook het centrale doelwit van verkiezingscampagnes. Ongekend verfijnde en ingezoomde campagnes, zowel ‘offline’ als ‘online’, zijn niet meer weer weg te denken in de politieke campagneteams. Ook wel ‘micro targeting’ genoemd. Op basis van zoveel mogelijk informatie over kiezers, kan een partij haar campagne op maat en doelgericht verzorgen.

Marketingtechnisch hokjesdenken De keerzijde is dat Nederlanders aan de hand van hun gedrag vakkundig gedecimeerd worden tot stereotype Nederlanders uit specifieke (sub)groepen. Verschillende marketing- en onderzoeksbureaus hebben zich om commerciële redenen slim gespecialiseerd om politieke partijen daarbij een handje te helpen. Terwijl individuen zich anno 2017 kapot vechten om het deterministische hokjesdenken te verlaten, stoppen politieke marketeers diezelfde individuen er weer even hard weer in. Doelgroepen- en sociologische segmentatiemodellen plaatsen kiezers in hokjes als ‘traditionele burgerij’, ‘postmoderne hedonisten’ of ‘nieuwe conservatieven’. Door te weten waar deze groepen winkelen, wat ze lezen, welke websites ze bezoeken en welke tv-programma’s ze bekijken, worden politieke campagnes haarfijn en doelgericht ingericht. Waarom zou je je campagne voor het hele volk inzetten als je je politieke boodschap aan ‘Traditionele Truus’, ‘Conservatieve Chris’ of ‘Postmoderne Pieter’ kunt slijten? Zie hier de reden waarom een brede volkspartij als de mijne zich nauwelijks nog vertoont in multiculturele winkelcentra, moskeeën of kleurrijke buurthuizen. De marketeers sluiten kans van electoraal slagen bij hen uit en adviseren politici dan ook om deze Nederlanders te mijden als de pest.

Vasthouden aan idealen voor het algemeen belang Ik verzet me als zelfbenoemde idealist hevig tegen deze erosie van de Nederlandse politiek. Politiek – en dus ook politieke campagnes – is geen marketing, maar een oprechte manier om maatschappelijke problemen vanuit ideologische overtuigingen op te lossen. Niet uit politiek eigenbelang, maar in het algemeen belang. Mijn grootste kritiek op de groeiende macht van politieke marketing is dat ze specifieke doelgroepen insluit en daarmee per definitie grote groepen kiezers uitsluit. Dat kan niet de bedoeling zijn van een partij als de mijne. Een partij die in 1980 is opgericht om naar christendemocratisch ideaal alle Nederlanders te vertegenwoordigen en niet slechts de witte middeninkomens met een hbo-opleiding of hoger in middelgrote provinciale gemeenten. Ik roep leden van politieke partijen die in de komende maanden campagnes voorbereiden dan ook op om hun ideologische hart te laten spreken in plaats van politieke marketeers na te praten en blind te volgen. Vanuit je inhoudelijke boodschap en met bezieling met kiezers in contact komen die je anders nooit zou spreken, hen overtuigen van je idealen en dan eerlijk hun stem verdienen. Dat doet de electorale overwinning op 21 maart pas écht lekker smaken.