Volt weet helemaal niet met wie men in Bulgarije samenwerkt

Veel Europese winkelstraten kennen tegenwoordig dezelfde winkels, zoals H&M, Primark en Zara. Dit soort internationale merken hebben overal hetzelfde karakter en dito uitstraling. Of je nou in Nederland of Duitsland de Primark binnenloopt: het zijn hele grote winkels vol goedkope kleren. Dit maakt de bedrijfsvoering eenvoudig en de winkel voor klanten voorspelbaar. Dit is waarschijnlijk wat Volt – door het bedrijfsleven geïnspireerd – voor ogen had met een Europese partij: een voorspelbaar merk dat in alle EU-landen hetzelfde karakter en uitstraling heeft.

Volt is in Nederland voor abortus en dat is hier weliswaar niets bijzonders, maar dat ligt elders anders. In Malta bijvoorbeeld, waar abortus omstreden is en de meeste kiezers er niets van willen weten. Toch is Volt – met haar EU-brede waarden – ook in Malta voor abortus, of men daar nou kiezers mee wegjaagt of niet. De hele organisatiestructuur van Volt is erop gericht in heel Europa dezelfde standpunten uit te dragen: er zijn procedures vastgesteld hoe de partij deze standpunten op Europees niveau opstelt. We weten dus op basis van het Europese programma wat Volt overal in de EU aan standpunten heeft.

Tot zover de theorie. Nu de praktijk.

Een alliantie in Bulgarije De kern van Volt bevindt zich in Nederland en Duitsland: elders is de partij klein of zelfs non-existent. Zo ook in Bulgarije, waar de partij maar drie gemeenteraadsleden heeft in onbeduidende gemeenten die vrijwel niemand kent. De grote vraag is hoe Volt kan weten wat de Bulgaren uitspoken. De kennis over Bulgarije is bijvoorbeeld in Nederland eigenlijk nul: politiek geïnteresseerden weten globaal iets van bijvoorbeeld Duitse of Italiaanse politiek, maar veel Oost-Europese landen komen nooit in het nieuws. Dat Bulgarije een Cyrillisch schrift gebruikt helpt ook niet erg mee. Bezoek voor de grap eens de website van Volt Bulgarije.

Volt heeft een Europees bestuur waarvan de voorzitter het hele continent afreist om partijleden bij allerlei verkiezingen te enthousiasmeren. Het levert altijd leuke plaatjes op, maar de vraag is of het bestuur een beeld heeft van wat er in dit soort onbekende landen bij Volt gebeurt. Zo komen we al snel op oppervlakkige weetjes, die ook al in deze serie aan bod kwamen. In Bulgarije deed Volt mee aan de parlementsverkiezingen. Dat deed de partij met een alliantie van anti-corruptiepartijen. Die alliantie haalde wel de kiesdrempel maar helaas haalde geen enkele Volt-kandidaat het parlement.

Volt Bulgarije is nu weer een nieuwe alliantie begonnen voor de nieuwe parlementsverkiezingen. Het probleem is eenvoudig: niemand kent deze alliantie, weet welke politici er deel van uitmaken, wat hun standpunten zijn en wat die alliantie überhaupt inhoudt. Niemand controleert dit of erger: het Europese Volt-bestuur doet dat ook niet. Onlangs heeft een aantal – deels Bulgaarse – Volt-leden alarm geslagen. In een brief met dertig voetnoten komen ze met een analyse van de partijen waar Volt in Bulgarije mee samenwerkt.

Dubieuze alliantie Over de doelen van de nieuwe alliantie genaamd ‘We continue the change’ is eigenlijk maar weinig bekend, schrijven de critici. De alliantie ondersteunt het Bulgaarse EU-lidmaatschap, wil lage belastingen, heeft aandacht voor het midden- en kleinbedrijf, wil investeren in high tech, goed onderwijs, betaalbare zorg, moderne infrastructuur en een goede oudedagsvoorziening. De critici noemen het programma populistisch omdat onduidelijk is hoe dit allemaal gerealiseerd kan worden.

In de nieuwe alliantie zit de partij SEK. Niemand kent deze club, maar eerdere allianties geven wel een beeld. SEK werkte eerder samen met de ‘Conservative Alliance of the Right’, een partij die vol bewondering naar Victor Orban kijkt. Ook had SEK allianties met extreemrechts, zoals IMRO , de Bulgaarse Nationale Beweging, die tegen ‘de genderideologie’ is en in het Europees Parlement in de fractie van FvD – nu JA21 – zit. SEK werkte ook samen met het ‘ National Front for the Salvation of Bulgaria ’, een eurosceptische, nationalistische partij tegen vluchtelingen en Roma. Tot slot werkte SEK samen met ‘ Ataka ’, een partij die vijandige taal uitslaat tegen Joden, Roma en moslims. Ataka wil uit de EU.

In Nederland kennen we rechts-populisten als Marine le Pen en Marco Salvini, maar van een club als IMRO of SEK heeft nog nooit iemand gehoord. We moeten ons bij de websites van deze partijen behelpen met Google Translate. IMRO is het meest helder: deze partij zit ontegenzeggelijk in de hoek van Forum voor Democratie. SEK is een splinterpartij waar nauwelijks een beeld van te vormen is, maar het heeft er alle schijn van dat men vooral opportunistisch is en zich overal wel wil aansluiten, ongeacht de politieke agenda. Na vrijages met radicaal rechts werkt de partij nu samen met Volt en noemt zich ‘pro-Europees’.

Samenwerken met populistisch rechts? Je kunt dit natuurlijk allemaal ‘guilt by association’ noemen, maar een alliantie die gezamenlijk strijdt voor zetels in het Bulgaarse parlement is niet bepaald een detail. Volt Bulgarije accepteert dat bij verkiezingswinst niet alleen de eigen partij, maar ook clubs zetels krijgen die samenwerken met moslim- en Roma-haters. Dit opportunisme staat lijnrecht tegenover de principiële lijn die een Volt-Kamerlid als Nilüfer Gündogan aan het Binnenhof bepleit. Toch is samenwerken met SEK ook onderdeel van haar ‘Europese partij’.

Gündogan weet dit zelf inmiddels ook: ze heeft het intern immoreel genoemd om met een dergelijke partij samen te werken. Zij wil haar moraal niet zo flexibel maken dat deze bij elke politieke ideologie past. De Europese bestuurskandidaat Proletina Girova – vanzelfsprekend uit Bulgarije – heeft intern nog een poging gedaan de kritiek af te zwakken, maar die missie is mislukt omdat ze geen enkel feit van de klagers weerlegt. Conclusie: Volt weet inmiddels heel goed dat er in Bulgarije wordt samengewerkt met partijen van dubieus allooi die meewerken aan hele andere agenda’s dan die van Volt.

In de bedrijfskundige termen van Volt zouden we dit ‘management overstretch’ kunnen noemen. De organisatie is zo uitgedijd dat er helemaal geen controle meer is op wat er intern gebeurt. Het Europese bestuur lijkt zich er niet eens van bewust. Volt-voorzitter Reinier van Lanschot laat intern weten dat hij de bestuursleden van Volt Bulgarije al een paar jaar kent en dat hij hun perspectief vertrouwt. Ik zou zeggen: oordeelt u zelf.