Voor teleurgestelde Forum-aanhangers rest alleen de PVV

Het gaat niet goed met Forum voor Democratie. In de peilingen is de vorig jaar zo succesvolle partij gezakt tot tien zetels of minder en er zijn geen signalen die wijzen op herstel. Zelfs binnen de partij begint men zich zorgen te maken. Een ‘prominent’ lid pleit voor een lijsttrekkersverkiezing, kennelijk met de bedoeling partijleider Thierry Baudet aan de kant te schuiven.

Baudet werd kort geleden nog geëerd als de nieuwe Pim Fortuyn die Nederland de weg zou wijzen uit het politiek correcte moeras. Maar nu zien steeds meer teleurgestelde aanhangers hem als degene die de opmars van de partij dwarsboomt.

Vooral zijn ommezwaai in de coronadiscussie wekt onrust. Begin dit jaar las Baudet het kabinet nog op hoge toon de les omdat het te weinig actie zou ondernemen tegen de infectieziekte. Inmiddels heeft hij zich echter bekeerd tot de theorieën van virusontkenner en complotwappie Willem Engel. Hij verwijt de overheid dat ze de vrijheid van de burger, en dus de economie, aan banden legt met haar anderhalvemeter-regime. Terwijl corona bij nader inzien veel minder gevaarlijk zou zijn dan gedacht.

Veel Forum-fans begrijpen hier niets van en haken af. FvD dreigt te verworden tot een factor zonder veel belang. Een klein partijtje zoals we er in Nederland zoveel hebben.

Macro gezien maakt de teloorgang van Forum echter niet veel uit. Het bij Forum vertrokken electoraat zoekt zijn heil grotendeels bij de PVV. Die partij werd in 2019 vrijwel door FvD opgepeuzeld, maar ze groeit de laatste maanden weer onstuimig. In de peilingen is ze opnieuw de tweede partij van het land en the sky lijkt de limit.

Waar zouden de weggelopen FvD-kiezers ook anders naartoe moeten? Als je gelooft in het radicaal-rechtse gedachtegoed zijn er geen andere smaken. Er bestaan natuurlijk wel verschillen tussen PVV en Forum. De eerste partij richt zich op lager geschoolden en (dus) minderverdienenden. De tweede mikt vooral op de intelligentia, of op wat zij daarvoor aanziet. Maar de overeenkomsten tussen beide partijen zijn veel groter. Ze willen allebei dat Nederland onmiddellijk uit de EU stapt en zich terugtrekt achter hermetisch gesloten landsgrenzen. Wie meent dat dit de juiste standpunten zijn heeft weinig keuze bij het bepalen van zijn electorale voorkeur. Je vindt ze bij geen enkele andere partij, of hooguit in sterk verwaterde vorm. Forum en PVV zijn grotendeels communicerende vaten.

Lijsttrekkersverkiezingen bij FvD zouden trouwens ook niet veel uitmaken. De kandidaten die gelden als alternatief voor Baudet (bijvoorbeeld Annabel Nanninga of Joost Eerdmans) zullen zich vermoedelijk wat minder blaaskakerig opstellen dan de huidige partijleider, maar in de kern kijken zij op dezelfde manier tegen de samenleving aan.

Daar komt overigens bij dat Nanninga binnenkort met zwangerschapsverlof gaat, wat in een verkiezingscampagne niet bepaald handig uitkomt. En Eerdmans is inmiddels aan zijn vierde of vijfde partij bezig, waardoor de geur van opportunisme aan hem zal kleven.

Maar dergelijke overwegingen zullen in de praktijk niet eens een rol spelen. Bij FvD maakt het bestuur de dienst uit en dat is zo goed als synoniem met Baudet. De kans op een lijsttrekkersverkiezing bij Forum lijkt me ongeveer net zo groot als bij de PVV, waar de partijvoorzitter en politiek leider tevens het enige lid is.