Waarom de libido-pil een mislukte grap is

Ik praktiseerde nog niet zo lang toen ik een jonge vrouw met twee kinderen op het spreekuur kreeg. De kinderen snotterden (of ik even naar de longen wilde luisteren) en zijzelf had last van hoofdpijn en zo te zien voelde ze zich niet vrolijk. Een goede arts had waarschijnlijk onmiddellijk gezien wat er aan de hand was en iets voorgeschreven dat in werkelijkheid niets oplost maar ik vroeg haar of er dingen in haar leven waren die haar dwars zaten.

Toen de vrouw uitgesproken was, zat de wachtkamer zo vol dat ik die ochtend nog maar twee minuten per patiënt te besteden had en ik mijn lunch moest overslaan. Het was voor mij les één in tijdsmanagement. Als je weinig tijd hebt: begin dan nooit aan wat er mis is in een seksuele relatie want als de deur eenmaal opengaat dan gaat die niet zo snel meer dicht.

Wat me opviel was dat ze, nadat ze meegedeeld had dat hij werkloos was en de hele dag thuis zat, vertelde dat ze zo’n last van haar man had. Hoe bedoelt u, vroeg ik. Ze zuchtte diep en besloot toen alles te vertellen. Haar man wilde steeds, wel drie keer op een dag. “Als ik hem naar me zie kijken voel ik het al weer aankomen,” zei ze. “Ik kan het niet meer aan. Als ik de kinderen eindelijk in bed heb en denk te kunnen slapen, dan begint hij weer.”

Was er iets dat ik haar kon voorschrijven? Bovendien begon ik me zorgen te maken. Goh, ik schoot thuis behoorlijk tekort als ik dit zo hoorde maar misschien kwam het doordat ik lange dagen op mijn werk maakte. Hoe vaak is normaal? En wat heeft een arts er eigenlijk mee te maken? Is het niet meer iets voor de geestelijke volksgezondheid? Vrouwelijke seksualiteit, het is een enorm mysterie voor mannen. ‘Was will das Weib?’ vroeg Sigmund Freud zich op zijn 75ste af. Want hij was er in al die jaren nooit achter gekomen, aldus zijn biograaf Ernst Jones.

Ik was toen 28 jaar en op de doktersmulo leer je niet wat je zo’n vrouw voor moet schrijven. In die tijd kreeg iedereen valium mee naar huis maar dat wilde ik nu juist niet voorschrijven. Wat moet je dan? Thuis heb ik het nog aan mijn vrouw gevraagd. Die zei dat ze moest leren ‘nee’ te zeggen. Mocht ik me dat laatste niet helemaal goed herinneren, dan moet het toch iets in die richting zijn geweest. Ze studeerde klinische psychologie met als specialisatie problemen rond seksualiteit. Als zij van college thuis kwam en tijdens het avondeten vertelde over haar opleiding hoorde ik dat er in de echte wereld (dus niet in het klein volkstuintje waar de dokter zijn werk doet omdat hij dat toevallig in kaart heeft gebracht) heel veel mensen met heel veel verschillende behoeften, heel veel verschillende ontwikkelingen en heel veel verschillende leefsituaties rondlopen. Kortom, als ze toen ook al het woord diversiteit hadden gebruikt, had ze misschien daarmee kunnen volstaan.

Van de week heeft de Amerikaanse Gezondheidsautoriteit, de Food and Drugs Authority (FDA), Addyi (soortnaam flibanserin) goedgekeurd. Het wordt ook wel de roze liefdespil genoemd en in de media wordt de term ‘Viagra voor vrouwen’ gebruikt. Iets dat kan rekenen op misprijzende reacties van deskundigen. Nee, vrouwen hebben hun eigen seksualiteit. Bij hen gaat het om iets anders dan bij mannen, die met een erectie al gelukkig zijn.

Ik heb in de loop der jaren zo veel geschreven over flibanserin, gewoon omdat ik het een leuk onderwerp vond en het zo goed illustreert hoe disease mongering verloopt. Hoe makers van middelen eerst een probleem creëren, er een medische naam voor vinden (vrouwelijk hyposeksueel syndroom), er dan artsen over onderwijzen via congressen en medische artikelen, en uiteindelijk ook het publiek, in dit geval dus alle seksueel actieve vrouwen, (want tja, je kunt het wel hebben zonder het zelf te beseffen) van op de hoogte brengen.

Heimelijk heb ik altijd gedacht dat de goedkeuring om het op de markt te brengen er nooit zou komen. Het is immers een enorme simplificatie van de problematiek die met seksualiteit samen kan hangen waarbij zoveel vooral te maken heeft met de relaties, de intimiteit, de ingeslepen verwachtingen tussen vaste partners, de machtsverhoudingen in relaties, waar het voldoen aan de behoefte aan intimiteit soms verward wordt met een orgasme. Kortom, zo’n roze pil heeft meer iets van een mislukte cabaretvoorstelling.

Daar komt bij dat de resultaten vrij bescheiden zijn en dat er bijwerkingen zijn die vrouwen in hun dagelijkse activiteiten kunnen hinderen. Wat dacht je van flauwvallen. En dat gebeurt dan niet door de enorme vreugde om het klaarkomen, maar tijdens een boardmeeting of als je net in het verkeer zit.

Twee keer al werd een verzoek voor toelating tot de markt geweigerd. ‘Zie je wel’, dacht ik. Maar driemaal is scheepsrecht en de commissie van de FDA die er over oordeelt ging twee maanden geleden door de knieën en nu is het dan zo ver: het ligt in de Amerikaanse apotheken. Naar verluidt omdat vrouwen het middel opeisten. ‘Waarom mannen wel hun erectiepil en nu er iets op de markt is waar vrouwen iets aan zouden kunnen hebben, dan krijgen ze er geen toegang toe?’. Onder de naam ´Even the score´ gingen 24 grote Amerikaanse vrouwengezondheidsorganisaties samen  actie voeren om flibanserin goedgekeurd te krijgen. Hoewel duidelijk werd dat het een goed georkestreerde campagne van de producent van Addyi (flibanserin) betrof en dat dit bedrijf – Sprout – achter Even The Score zat, voelde de FDA dat het er maar van moest komen.

Alle verstandige mensen die zich ingezet hebben om de FDA te bewegen het middel niet goed te keuren zijn teleurgesteld maar voor cabaretiers is het een heerlijk onderwerp. Bekijk dit maar eens.

Hoewel Nederlandse artsen sceptisch over flibanserine zijn (Rob Lunsen van het AMC schreef bijvoorbeeld samen met 85 Nederlandse en Belgische collega’s een brief aan de FDA omdat zij ertegen zijn) zal Addyi uiteindelijk ook wel op de Europese markt komen. Het zal dan net als andere lifestylemedicijnen een veel ruimer gebruik krijgen dan door de geneesmiddelenautoriteiten voorzien werd. Bijvoorbeeld door vrouwen die een man hebben die verwacht dat ze klaar ligt als hij wil. En die als ze geen zin heeft van hem te horen krijgt ‘gebruik verdomme je medicijnen dan’. Geen zin is dan een ziekte geworden.

Het laatste boek van Ivan Wolffers is ‘Als de tijd voor altijd stil zou staan ‘

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Ivan schrijft voor Joop regelmatig een Gezond Weetje:  klik hier voor een overzicht

cc-foto: Flood G.