Waarom ik Europa problematisch vind

Dinsdag komt in de Tweede Kamer het Burgerinitiatief voor een Referendum over Europa ter tafel. Dit is waarschijnlijk het hoogtepunt van een campagne waar ik in oktober 2012 in het Leidse Koffiehuisje het initiatief toe nam met mijn neef Thierry Baudet. Hij en ik zijn het bepaald niet altijd eens, maar Europa ervaren we beide als problematisch.

Mijn redenen zijn de volgende: Europa gelooft nog in grootschaligheid
.

Grootschaligheid is de natte droom van iedere interim-manager. Onder het motto van het reduceren van de overheadkosten worden afdelingen samengevoegd en overbodige bestuurslagen opgedoekt. Tot zover de theorie. In de praktijk wordt door samenvoegingen de afstand tussen de nieuwe eindverantwoordelijke en de werkvloer zo groot dat er nieuwe bestuurslagen nodig zijn om dat op te lossen. Die hebben echter niet meer de autonomie en de daaruit vloeiende  flexibiliteit om adequaat in te spelen op nieuwe ontwikkelingen. Vertaald naar Europa: Was het op Nederlands niveau al onduidelijk wat precies op welk bestuurlijk niveau wordt beslist, met Europa wordt dat zeker niet helderder.

Europa is geen natiestaat 
Europa is een lappendeken van volkeren  met zeer uiteenlopende culturen en gewoontes. Uit zo’n  bonte verzameling aan vaak conflicterende opvattingen destilleer je geen coherente wetgeving. De reden is dat ‘rechtssysteem’ in feite synoniem is  met ‘cultuur’.  Een cultuur is in essentie een normen- en waarden stelsel. Een  Multi-culturele samenleving is dan ook een contradictio in terminis. Er wordt in zo’n staat niet samen- maar langs elkaar geleefd. Europa zou alleen kunnen functioneren als nachtwakersstaat, waar de overheid zich slechts ontfermt over het strikt noodzakelijke.  Ambitieus als de Europese bestuurders echter zijn is alles waar ze toevallig een plannetje voor hebben ‘strikt noodzakelijk’.

Europa is technocratisch Europa redeneert bestuurskundig, maar heeft geen oog voor de realiteit buiten het theorieboek. De Europese Grondwet en het Verdrag van Lissabon zijn daar mooie voorbeelden van. Wanneer een land ergens tegen wil stemmen, past Brussel de procedure zo aan dat het geschil onzichtbaar wordt. Bestuurskundig geredeneerd is dat slim, maar het is slechts een papieren oplossing. Onderliggend ettert het probleem voort. Wie draagvlak voor beleid zoekt, moet zorgen dat mensen over dat beleid kunnen meebeslissen zodat het hún beleid wordt. Nu is het gevolg dat burgers zich keren tegen beleid waar ze belang bij hebben, omdat ze het zien als het zoveelste project van die hemelbestormende apparatsjiks uit Brussel. Sociale ontwrichting en ‘Weimariserung’ Binnen alle Europese landen bestaat een moderne internationaal georiënteerde elite, waarvan er velen pro-Europees zijn. Maar daarachter ervaart  een ‘verweesd’ electoraat een steeds grotere kloof met zijn maatschappelijke voorhoede. We zien wat René Cuperus een ‘ressentiment’ noemt van de politieke have-nots van Europa. Velen van hen voelen zich dankzij de modernisering beroofd van hun geloof en hun beroepseer en verliezen nu ook  hun nationale identiteit. Ondertussen zien ze enerzijds immigranten en anderzijds een internationale elite van ‘euronomaden’  die óf geen nationale/religieuze identiteit nodig hebben óf die juist heel opzichtig uitdragen. Kleine moeite voor populisten als PVV, FN, Gouden Dageraad om daar munt uit te slaan. Europa is een willekeurige eenheid Persoonlijk voel ik mij meer verwant met Canada, Australië en het Amerika van Obama dan aan 90% van Europa. Binnen Europa heb ik het meest met de landen waarvan ik de  talen spreek. Maar ook als we niet uitgaan van verwantschap, maar gemeenschappelijk belangen, dan is Europa een betrekkelijk willekeurig gekozen eenheid. De problemen die daadwérkelijk acute samenwerking vergen zijn wereldwijd en niet Europees. Sterker nog: ‘Fortress Europe’ doodt bootvluchtelingen, Europese tariefmuren houden Zuid Amerika, Azië en Afrika nodeloos arm. Farmaceutische bedrijven dwingen Europa de veiligheidsnormen te versoepelen omdat ze anders naar Rusland of India gaan. Dat soort gedrag vraagt eerder om een wereldregering dan een Europese Unie.

Europa vergroot de problemen die het wil oplossen Imagine there’s no countries …maar de verschillen tussen mensen worden juist geaccentueerd wanneer je ze dwingt die te negeren. Ooit was de overgrote meerderheid van de bevolking pro-Europees en onderschreef het de noodzaak van internationale samenwerking. In Europa ontstaat nu echter een rechtse beweging vergelijkbaar met de Republikeinse Partij in Amerika. Daar voelen velen zich zo door hun intellectuele elite verraden dat ze blind in de val trappen van populisten en de lobby’s van de financiële elite.

Onlangs werd in Spanje de abortuswetgeving flink aangescherpt. Het was deels te danken aan een intensieve lobby door Rome. Daar waar het cement van een cultuur te zeer is aangetast liggen allerlei belanghebbenden op de loer om de zoekende burger in de val te lokken met de belofte van een ‘wij-gevoel’. Iedere marketingboer weet dat. De nationale Spaanse staat was al zwak, maar door toenemende uitholling kan de Spanjaard zijn identiteitsgevoelens er steeds minder in kwijt. Gevolg is dat hij zijn heil zoekt in het hiernamaals, oftewel z’n Katholieke identiteit. Dankzij Europa zullen we dit soort achteruitgang alleen maar meer gaan zien.