Waarom naar het Beursplein?

Alhoewel je op Facebook vriendschappen en voornemens altijd met een grote korrel zout moet nemen, hebben inmiddels bijna 3000 mensen zich gemeld om deze zaterdag het Beursplein in Amsterdam te bezetten. Dat is niet niks. Natuurlijk heeft het ook geholpen dat Jelle Brandt Corstius op De Wereld Draait Door mocht vertellen waarom ook hij naar het beursplein gaat. Klaarblijkelijk om een openlucht bioscoop op te zetten, en bij het vallen van de avond de documentaire the Inside Job te vertonen. Klinkt als een sympathieke actie.

Sindsdien is het zelfs een beetje een hype aan het worden in de media, die zure reacties ontlokt bij rechtse weblogs als GeenStijl en DeJaap. Maar goed, het hele idee van Occupy Wall Street, is dus dat het van iedereen is. Dus laten we niet al teveel stil staan bij het BN’er gebeuren, of het digitale gekissebis, maar ons richten op de vraag: waarom naar het Beursplein?

Een oproep van een groep die zich de Naamloze Vennootschap noemt, circuleert sinds kort op het internet. In de oproep worden zo’n dertig redenen gegeven waarom we verontwaardigd genoeg zouden moeten zijn om deze zaterdag naar het beursplein te gaan. De oproep, in al zijn verontwaardiging, lijkt te zijn geïnspireerd op het boekje van die Franse oud-verzetsstrijder, u weet wel, Indignez-Vous van Stéphane Hessel (in het NL: Maak u Boos!). Het is dat boekje waar ook de Spaanse Indignados, de pleinbezetters in Madrid en Barcelona, zich naar hebben vernoemd. Nu lijkt het ook hier school te maken.

De boodschap komt grofweg neer op het welbekende gezegde: If you’re not being angry, you’re not paying attention. Laat ik van die dertig genoemde redenen om verontwaardigd te zijn, er eens vijf wat uitwerken:

De kosten van de reddingsoperatie van de banken worden verhaald op de bevolking

Tientallen miljarden is er besteed aan de redding van de banken. Het meeste in de vorm van leningen, maar zoals Maarten Schinkel onlangs nog in de NRC vermeldde, is het zeker dat we een groot deel daarvan niet meer terugzien. Schinkel had het over 20 miljard euro, en laat dat nou net het bedrag zijn dat in de huidige bezuinigingen, wordt verhaald op de bevolking. De schrijvers van het pamflet zijn boos over het feit dat gehandicapten moeten gaan boeten voor het falen van bankiers. Dat is inderdaad nogal cru.

De pensioenfondsen worden slecht beheerd, werknemers moeten voor het risico gaan betalen

De pensioenfondsen hebben vele miljarden minder in kas dan ze zouden moeten hebben, vanwege falende politici, vakbonden en de financiële sector. ZEMBLA kwam in februari dit jaar met een uitzending over het verdwenen pensioengeld. Daarin werd verhaald over honderden miljarden, die verdwenen zijn door risicovolle beleggingen, gebrek aan controle en gewoonweg mismanagement. Zelfs al betwisten velen de hoogte van die schatting, het is duidelijk dat er iets niet goed functioneert. Met het nieuwe pensioenplan, worden de risico’s voornamelijk bij de werknemers neergelegd. Ik heb nog geen pensioen om van te spreken, maar ik zou pissig zijn.

Er is niets fundamenteel veranderd

De financiële crisis kan elk moment opnieuw toeslaan. Er is geen project gaande om de financiële sector aan banden te leggen en herhaling te voorkomen. Oké de ING is opgesplitst, en er zijn wat kleine aanpassingen gemaakt. Maar de grote vragen over hoe de financiële sector functioneert, een bedrijfstak die in Nederland een soort waterhoofd is in vergelijking met de reële economie, worden door geen enkele partij gesteld. Ook de internationale architectuur van de financiële wereld is geen onderwerp van debat. Niets stopt de banken en de grote Nederlandse pensioenfondsen van het maken van risicovolle beleggingen.

De crisis wordt gebruikt als voorwendsel om een radicale bezuinigingsagenda door te drijven, waarbij voornamelijk de onderkant van de samenleving het moet ontgelden

Terwijl volgens het CBS een toplaag van 10% van de Nederlandse bevolking 60% van het vermogen bezit, moet voornamelijk de onderkant van de samenleving voor de crisis gaan betalen. Voor de kapitaalkrachtigen is er veel mogelijk: de hypotheeksubsidie kost zo’n tien miljard per jaar waarvan volgens het CBS de helft naar de rijkste 20% van de bevolking gaat, er is een extra korting op de overdrachtsbelasting van 1.3 miljard, en voor bedrijven is er nog een korting op de winstbelasting. Tegelijkertijd wordt er heftig gekort op kwetsbare groepen, gehandicapten, huurders, mensen in de sociale werkvoorzieningen, op cultuur, onderwijs, natuur, zorg, rechtsbijstand, ja eigenlijk op alles behalve op asfalt.

Er is geen oppositie.

Regering en oppositie steken elkaar naar de kroon met het maken van nieuwe en steeds verdergaande bezuinigingsvoorstellen. Het waarom van die bezuinigingen is geen onderwerp van discussie, net als de financiële crisis geen onderwerp van discussie is. De oppositiepartijen lijken te denken dat het hun rol is om mee te regeren, in plaats van oppositie te voeren. Politiek en media maken zich wel druk over de poppetjes, de vorm en natuurlijk de toon van het debat. Zo kan het zijn dat het hele land wordt bezig gehouden met twee politici die ‘doe eens normaal’ tegen elkaar zeggen, terwijl werkelijk belangrijke zaken niet eens besproken worden. En als het dan besproken wordt, dan liefst op demagogische toon. Dan doen we allemaal net alsof we de ‘luie Grieken’ aan het redden zijn, in plaats van de banken, wiens Griekse leningen too big to fail zijn. Voor die banken wordt nu dat hele land kapot gemaakt, zonder dat enig oppositielid of journalist zich er druk over maakt.

Goed. Dat lijkt me al genoeg om verontwaardigd over te zijn. Komt allen naar het Beursplein!