Waarom wij nooit iets leren

Gisteren postte socioloog en generatiegenoot Merijn Oudenampsen op Joop.nl een opinie naar aanleiding van een stuk van Femke Halsema op de Correspondent, die in haar stuk weer reageerde op enerzijds de commotie rondom Scorseses The Wolf of Wall Street, en anderzijds een relaas van een voormalig Wall Streethandelaar. Volgt u het nog? Met het risico om meta-opinie te bedrijven, zal ik mijn analyse kort proberen te houden. Oudenampsen trekt de volgende conclusie uit Halsema’s stuk: ‘Wie het leest, ontkomt niet aan de impressie dat hier crimineel gedrag en financiële oplichterij wordt goedgepraat. Het is toch onze cultuur?’ Volgens mij heb ik een andere opinie gelezen dan Oudenampsen.

Ten eerste is het artikel van Oudenampsen – die ik als publicist hoog heb zitten en die overigens zelf enkele malen publiceerde in de Helling , het ‘blad voor linkse politiek’ dat aan GroenLinks is verbonden – zo’n vierhonderd woorden langer dan het artikel van Halsema. Ik moet nu een analyse gaan geven van beide artikelen, maar ik probeer het toch met minder woorden te doen.

Het enige wat Halsema – volgens mij – met haar stukje probeerde te zeggen: dat de wolf in ons allen schuilt, en dat enige mogelijke verontwaardiging over het bandeloze karakter van de film nogal hypocriet is.

Als je niet beter zou weten (en deze interpretatie is voor mijn rekening) zou je denken dat ons land geregeerd wordt door Ahold, winkelketens die drijven op lageloonlanden en telecombedrijven – je ontkomt haast niet aan het absorberen door de powers that be, tegen elke prijs. Belfort en Telfort, het scheelt ook maar één letter. Halsema legt het bloot: “een miskenning van de hebzucht die we allemaal kennen en die losbreekt als de gelegenheid zich aandient en weinig ons tegenhoudt.” Het meest ironische is misschien wel dat we en masse die film kijken in een door Heineken en Coca Cola omhooggehouden Pathé-bioscoop.

De verontwaardiging van recensenten omdat enig moreel kompas in Scorseses nieuwe film zou ontbreken – zoals die wel aanwezig was in die eerdere klassieker Wall Street van Oliver Stone (‘ Greed is good ‘), via de rol van bezorgde vader van acteur Martin Sheen – lijkt sterk op de kritiek die Bret Easton Ellis ooit kreeg vanwege zijn horrorglam in zijn roman American Psycho .

Wat Oudenampsen doet, is Halsema als pleitbezorger van de decadentie neerzetten. Hij haalt er in zijn opinie zelfs het Sociaal Cultureel Planbureau bij om heus aan te tonen dat “de meerderheid van de Nederlanders vindt dat de verschillen tussen arm en rijk te groot zijn geworden”. Eh, jawel, dat lijkt een nobele uitkomst, maar ik moet de Nederlandse gewone man nog tegenkomen die zijn gloednieuwe BMW omruilt voor een Lada uit ’83 om tot een minder grote kloof met zijn buurman te komen.

Ik moet denken aan het nummer ‘ 2013 ‘ van Primal Scream dat onlangs in een matig gevuld Paradiso – 3FM doet niet meer aan Primal Scream, is lastig voor de door de zendercoördinator bewaakte playlist – speelde. Bobby Gillespie zong:

21st century slaves A peasant underclass […] Every generation buys the lie Just like the one before” 

Benieuwd wat iemand hier weer van vindt. Dan wordt het meta in het kwadraat.

Dit artikel is een reactie op het opinistuk ‘De wolf die in Femke Halsema huist‘ en werd eerder gepubliceerd op de website van Thomas van Aalten