Waarom witte mensen niet meer ‘blank’ zijn

“Blanke mensen ‘wit’ noemen, is omgekeerd racisme.”

“Ik ga dit niet meer lezen als ik dit racistisch taalgebruik moet blijven aanhoren, het juiste woord is blank, stelletje racisten.”

“Waarom wordt de blanke man nu weer gediscrimineerd en beschuldigd?”

Let op: deze tekst kan voor hen die zich identificeren als ‘blank’ onbedoeld kwetsend of beledigend overkomen.

We moeten het eens even hebben over het eenlettergrepig woord dat menig witte Nederlander doet knarsetanden en schuimbekken. Alsof ze door het gebruik ervan, figuurlijk, de zweep in handen gelegd krijgen, en tot een lynchende plantagehouder gemaakt worden. Dat is wat er gebeurt als niet-donkere mensen aangeduid worden als ‘wit’ in plaats van het geprefereerde ‘blank’.

Veel van de mensen die zich identificeren als ‘blank’ voelen zich door dat woord beledigd , als groep weggezet, beschuldigd of soms zelfs onderdrukt. Ik kan me niet voorstellen hoe dat voelt.

Het gebruik van wit is niet bedoeld om te beledigen maar om taalkundig recht te zetten wat ooit strategisch en opzettelijk krom gemaakt is. Blank is niet meer van deze tijd, als het al ooit wel geschikt was. Uiteraard moet iedereen zelf weten welke etnische aanduidingen er gebruikt worden, maar ik leg voor de geïnteresseerden graag uit waarom ‘blank’ éigenlijk niet meer door de beugel kan.

Wat betekent blank?  wit; glanzig; onbedekt; eene -e huid; de -e sabel, die uit de scheede is; – staan, overstroomd zijn; rein, onbevlekt; een – geweten, de -e deugd; de blanken (in tegenoverstelling van de negers). kleurloos of ongebeitst. Blanke lak 1) Albast 2) Blanco 3) Blinkend wit 4) Blinkend glad 5) Bleek 6) Blak 7) Blinkend 8) Glanzend 9) Helder wit 10) Helder 11) Helderwit 12) Kleur der huid 13) Kleurloos 14) Kleur 15) Lichtgekleurd 16) Munten 17) Munt 18) Maagdelijk 19) Niet rijmend 20) Niet rijmen 21) Niet gekleurd 22) Oude rekeneenheid van zes duiten 23) Ongekleurd 24) Ongelakt

Het is evident dat ‘blank’ staat voor alles dat rein en kleurloos is, vooral ‘in tegenoverstelling tot de negers’ (naar volk). Dat is waar het problematisch wordt, omdat hiermee gesuggereerd wordt dat ‘blanke’ mensen geen kleur, etniciteit of cultuur hebben en daardoor ook niet beïnvloed worden. Zij zijn neutraal, de standaard, het beginpunt, de oerknal, het baken van waaruit het licht der objectiviteit stroomt. En zo worden ‘blanke’ mensen in de taal als superieur gesteld tegenover ‘anderen’ (die in principe niet anderen zijn omdat ze een groter deel uitmaken van de wereldbevolking maar dat is weer een ander verhaal).

Het heeft met slavernij en kolonialisme te maken. Maar hoe dan, dat is toch al heel lang geleden? Inderdaad, dat eerste is lang geleden. Dat tweede, niet per se, maar in principe is het wereldwijd vrij not done om een gebied binnen te vallen en te stellen dat het nu van jou is (tenzij je Rusland bent). Maar zouden we daarom de nasleep van die eeuwenlange onderdrukking niet meer voelen? Immers, als je in een gewelddadige relatie zit, verdwijnt de mentale schade niet, enkel omdat je die verlaten hebt.

Nee, het wordt zogezegd geïnternaliseerd. De Amerikaanse historicus Nell Irvin Painter stelt het volgende in haar boek The History of White People, dat gaat over het oude Griekenland en het begin van het wetenschappelijk racisme in vroegmodern Europa in de 19e eeuw, tot aan het 21e-eeuwse Amerika.

“De moderne intellectuele geschiedenis van witheid begon onder de 18e-eeuwse Duitse geleerde die raciale ‘wetenschap’ uitvond. Johann Joachim Winckelmann maakte de oude Grieken zijn modellen van schoonheid en maakte ze volledig wit, al waren ze oorspronkelijk in kleur geverfd. De Nederlander Petrus Camper berekende de verhoudingen en de hoeken van het ideale gezicht en de schedel. Daarmee ontwikkelde hij een schaal voor schoonheid, die een perfecte score van bekoorlijkheid toekent aan een Griekse god. Het hoofd en gelaat van Europeanen waren runner-up.” Hiermee werd het narratief gecreëerd dat gereproduceerd wordt in beeld en taal: alles wat ‘blank’ is, is mooi en rein en goed.

Maar volgens historicus Han van der Horst is het gebruik van de term wit juist fout Nederlands. Ik ben een enorme fan van Han. Zodra er maar iets van de historicus verschijnt, glimlach ik als de ambigue, gender-fluïde kat uit Alice in Wonderland. Desalniettemin heeft hij op dit punt niet helemaal gelijk. Het ging hem om het ‘anglicisme’ en dat ‘wit’ ‘uitsluitend een kleur aanduidt en niet een variant van de menselijke soort’. Maar hij vergeet het sociaal-maatschappelijk aspect dat erbij komt kijken.

Als we mensen uit de 55 landen van Afrika, de Cariben, Zuid-Amerika, allemaal als ‘zwart’ kunnen bestempelen vanwege hun huidskleur, waarom kunnen we dan de mensen uit Europa en Noord-Amerika niet wit noemen?

Okay, maar wat maakt één zo’n woord nou uit? Menig taalkundige krimpt ineen bij deze vraag. Waarom is het denigrerend om een volwassen vrouw ‘meisje’ te noemen? Roma en Sinti als ‘zigeuners’ aan te duiden. Omdat taal invloed heeft op gedrag en perceptie. En oh ja, omdat we niet van discriminatie en racisme houden of van het superieur maken van één groep ten opzichte van de ander.

Omdat we onszelf in het Westen prijzen om de gelijke rechten die iedereen hier heeft, maar waar ‘minderheden’ minder kansen krijgen op de banen- en huizenmarkt. Het is dan wellicht goed om te kijken op welke manieren we die ongelijkwaardigheid – al dan niet onbewust – in stand houden en blijven voeden, en hoe we die misstanden kunnen elimineren.

Misschien is de betere vraag: waarom ‘blanke mensen’ zich beledigd voelen wanneer ze als ‘wit’ aangeduid worden. Als men geen probleem heeft met het woord ‘neger’ – wat geen kleur is, geen land, maar wel een historische context en negatieve connotatie heeft omdat het refereert aan de tijd dat je als zwart persoon het bezit van een ander kon zijn – waarom stuit het sommigen dan zo tegen de borst dat een woord zonder historische context gebruikt wordt om een huidskleur aan te duiden?

Daarbij trek je niet eens aan het kortste eind want wit staat nog steeds voor alles dat goed en lichtgevend is. En zwart daarentegen: zwartgallig, zwart geld, zwart schaap, zwarte dag, iemand de zwarte piet toespelen, zwarte markt, zwarte magie.

Tot slot, een quote die ik op het internet tegenkwam, en graag deel met iedereen die zich enigszins onderdrukt of gediscrimineerd voelt vanwege het gebruik van ‘wit’: je weet dat je privilege hebt, wanneer gelijkwaardigheid als onderdrukking voelt.