Wat doet die EU Task Force toch in Griekenland?

Weinigen zal het ontgaan zijn dat het helemaal niet goed gaat met Griekenland: naast een economische is er nu ook een politieke crisis. Hopelijk komt bij eventuele nieuwe verkiezingen de zusterpartij van de SP, Syriza, als grootste uit de bus en kan er eindelijk worden gewerkt aan echt herstel van Griekenland.

Het antwoord van Brussel is tot nu steeds geweest: geld om de leningen bij de banken af te lossen, het opleggen van een straf bezuinigingspakket en hervorming van het Griekse openbaar bestuur door een Europese Task Force. Medio maart presenteerde de Commissie vol trots de resultaten van haar Task Force voor Griekenland. De Task Force bestaat uit 45 ambtenaren, waarvan er 15 in Athene zijn gedetacheerd en de resterende 30 hun werk vanuit Brussel doen. Dat ook in Griekenland de bezuinigingen vooral geleid hebben tot vraaguitval, het faillissement van heel veel MKB-bedrijven en tot regelrechte armoede, is algemeen bekend. Maar heeft die Task Force misschien wel succes gehad?

Voor de SP geldt dat na kwijtschelding van een groot deel van de Griekse schulden, invoering van goed, dat wil zeggen corruptievrij bestuur en bevordering van investeringen centraal zouden moeten staan. De financiële hulp die Griekenland tot nu toe gehad heeft, kon alleen maar gebruikt worden om de staatsobligaties af te lossen (de hulp die via een retourtje Akropolis dus steeds naar de banken ging) en was volstrekt onvoldoende. Niettemin maakt de Commissie met haar Task Force een sprong naar voren: investeringen zouden via de structuurfondsen moeten worden aangemoedigd en ondertussen zou er ook gewerkt worden aan goed bestuur.

Uit het rapport van de Task Force blijkt dat de structuurfondsen vooral worden ingezet voor (nog meer) wegen en voor hulp aan het MKB. De Task Force vertelt er niet bij welke lange termijn effecten van de projecten uitgaan. Als je naar de cijfers van de Griekse economie kijkt, wordt het positieve effect van de projecten teniet gedaan door het verwoestende effect van de bezuinigingen. Het is met andere woorden een druppel op een gloeiende plaat.

Het verbeteren van goed bestuur is helemaal een lachertje. De Task Force meldt dat er projecten zijn gestart ter verbetering van de belastinginning, de zorg, het bedrijfsklimaat, en van de organisatie van de overheid als geheel. En dat allemaal met een handjevol ambtenaren. Terugdringing van de corruptie en bevordering van belastinginning zijn essentieel voor het herstel van de Griekse economie. Dat vereist echter een omslag bij de bevolking: die moet corruptie niet meer accepteren en gevallen van uitlokking daarvan door ambtenaren melden. De stemming in het land gaat zeker die richting uit. Daar zou de Griekse regering, met hulp van andere lidstaten, gebruik van moeten maken. Dat vereist echter ook een diepte investering in verbetering van de justitieketen (politie, openbaar ministerie en rechterlijke macht) en daar is veel, heel veel geld voor nodig. Een paar ambtenaren een paar dagen naar Athene sturen voor advies is eerder symboolpolitiek dan dat daar echt effect van uitgaat. 

Onvoldoende kwijtschelding van schulden, teveel bezuinigingen en Europese laksheid bij het bieden van hulp voor structurele verbetering van het openbaar bestuur, dat is de receptuur van Brussel voor Griekenland. Geen wonder dat het niet werkt en dat de Grieken wanhopig beginnen te worden. Het is bemoedigend dat de Grieken zich afkeren van de traditionele partijen (de christen-democratische Nea Demokratia en de sociaal-democratische PASOK) en hun heil zoeken bij modern linkse partijen als Syriza. Ook een regering onder leiding van Syriza zal het niet makkelijk hebben. Daarvoor zijn de problemen van het land veel te groot, maar ze hebben groot gelijk als ze de huidige ‘overeenkomst’ met Brussel verwerpen. Er is geen enkele aanwijzing dat de Brusselse receptuur werkt. Daarvoor is een veel grootschaliger kwijtscheldingsprogramma, een rigoureuze hervorming van het openbaar bestuur, en investeringen in innovatieve sectoren, zoals duurzame energie, nodig. Ik wens de Grieken veel sterkte en hoop dat ze via nieuwe verkiezingen Syriza in het zadel helpen en zo inderdaad een nieuwe uitweg uit de crisis mogelijk maken.

Volg Dennis de Jong ook op Twitter