Wat krijgen de slachtoffers van de gasbel echt?

In Loppersum was te zien hoe het Nederland van 2014 in elkaar zit. Op het gemeentehuis deelden de autoriteiten hun visie op het Groningse gasdrama met de verzamelde media. Dranghekken en een politiekordon hielden de mensen om wie het ging, op een afstand.

Een tractor reed toen de hekken omver en woedende bewoners van het aardbevingsgebied zagen kans nog een minuut of wat op de ramen te kloppen. Minister Kamp, die binnen aan het woord was, zweeg tot het tumult was bedaard en de gewone Groningers met de lange lat hun plaats gewezen. Daarna zette hij onverstoorbaar zijn betoog voort.

De minister deelde de ijverig notulerende en filmende journalisten besluiten van het kabinet mee. ‘s Avonds konden kijkers, luisteraars en lezers vaststellen, dat Groningen 1,2 miljard ‘krijgt’. Wat betekent dat ‘krijgen’? Een gedeelte van het geld is bestemd voor maatregelen om de economische infrastructuur te verbeteren. Of de bewoners er iets mee op zullen schieten, is nog maar de vraag.

Ongetwijfeld zullen onderzoeksbureaus, raadgevende ingenieurs en ander adviesvolk zich op deze buit storten. Wij zullen veel te lezen krijgen over de grote perspectieven en het Silicon Valley van het noorden, aansluitend op het Zernike-complex waar de bètafaculteiten van de Groninger universiteit zijn gevestigd. Men zal beloven het Eemshavengebied te revitaliseren, waar al jaren zandlagen rusten op goede landbouwgrond en de fundamenten van prachtige dorpjes, waar het water glinstert in de te stille haven en die gesloten aluminiumfabriek als een ‘Mahnmal’ de horizon vervuilt. En het toerisme, het toerisme verdient ook een nieuwe impuls, nu er zoveel welvarende Duitsers vlak over de grens van gekkigheid niet weten wat ze met hun geld moeten doen. Dat soort dingen. Betuwelijnachtige dingen. 

Een ander part van het budget gaat naar versteviging van dijken en woningen, zodat ze ‘beter’ bestand zijn tegen aardbevingen, zoals Diederik Samsom het vrijdagavond bij Knevel en Van den Brink formuleerde.  Niet bestand tegen aardbevingen maar ‘beter bestand’. Dat ‘beter’ zal weinig Groningers gerust stellen. Ze zullen ongetwijfeld ook benieuwd zijn naar wie al die werkzaamheden gaan verrichten, de kleine aannemers en de zzp’ers uit het gebied of een paar grote, misschien wel internationale aanbieders. 

Dan is er een budget om huizenbezitters te compenseren voor de waardevermindering van hun woningen. Die zijn vast nu benieuwd hoe dat gaat worden uitgerekend. Ontvangen zij het verschil tussen de huidige marktwaarde van hun huis en die welke het zou hebben zonder aardbevingen en aanverwant malheur? Of gaat men uit van de aankoopprijs? Dat kan een heel groot verschil uitmaken. 

Deze pregnante verhalen spelen de komende weken in Den Haag, in de gemeentehuizen of rond de Commissaris van de Koningin geen rol. De politici gaan elkaar te lijf met abstracte beleidstaal en beschuldigingen die zich niet laten vertalen naar de problemen zoals die gezien worden in een Loppersumse achterafstraat. Ook daarvan gaf Diederik Samsom een voorproefje bij Knevel en van den Brink. Het ging er vooral om, zei hij, het gebied economisch te revitaliseren. Men zal – denkend aan de raadsverkiezingen – elkaar zwarte pieten toespelen uit het verleden om de schuld van de toestand in Groningen op ánderen te schuiven. 

Tijdens het interview met de minister-president werd Mark Rutte bijna boos toen Sven Kockelman hem vroeg wie dat miljard nou ging opbrengen? Zou er een belastingbetaling aan komen? Hij kreeg een scherpe terechtwijzing over zoveel negativiteit. Dat gingen de ministers, verklaarde Kamp, in verband met de geweldige systematiek ooit ingevoerd door de grote minister Zalm, pas in maart bepalen zoals het hoorde. Mooi na de raadsverkiezingen, maar dat zei de premier er niet bij. 

Inderdaad, wie zal dat betalen? Komen er nieuwe bezuinigingen? Of moet de burger de knip trekken. Eerlijk gezegd, zijn er redenen genoeg voor het hele Nederlandse volk om daadwerkelijke solidariteit te betuigen met de Groningers, die op het gas onder hun grond alleen maar zijn achteruit gekacheld. Aan het begin van de jaren vijftig voerde de Duitse Bondsrepubliek een kleine tijdelijke belasting in om het door de communistische DDR omringde West Berlijn een steun in de rug te geven bij de wederopbouw. Dat heette het Noodoffer Berlijn (Notopfer Berlin).

Als je wist dat de opgezetenen van de gasbel zelf beslissingsmacht zouden krijgen over de besteding van dat geld, zou je op iets dergelijks niet eens zoveel tegen kunnen hebben. Maar zo zal het niet gaan. Tenzij de politiek er van links tot rechts erin slaagt om de geestelijke dranghekken te verwijderen die hen op afstand houden van wat de mensen werkelijk voelen in hun scheurende huizen en hun bevende dorpen. Het is urgent dat dit gebeurt. 

Toen Lodewijk XVI hoorde  over de inname van de Bastille, riep hij uit: “Maar dat is een revolte!”.   “Non Sire” , antwoordde de hertog van Liancourt, “C’est une révolution”.

Leve het volk van Groningen!

Beluister dit opiniestuk hier  

Volg Han ook op Twitter

Het nieuwste boek van Han is De Mooiste Jaren van Nederland (1950-2000)