Wat zegt de geschiedenis over onze toekomst?

Amerikaanse archeologen bestudeerden de sterfteoorzaak van de Harappa-cultuur in wat nu Pakistan en India zijn. Er vond daar zo’n 4000 jaar geleden een snelle verstedelijking plaats, maar na een paar honderd jaar liepen – vrij plotseling – de steden weer leeg en werd de samenleving helemaal gereorganiseerd. De cultuur verdween en het was een raadsel waarom dat gebeurde. Er waren door de tijden heen de meest uiteenlopende theorieën waarom de cultuur aan de oevers van de Indus ten onder ging. Was de kennis zo groot geworden dat het niet meer onthouden kon worden? Ging de cultuur aan zijn eigen vredelievendheid kapot?

Dit nieuwe onderzoek schetst een ander plaatje en dat is mogelijk door nieuwe technieken waarmee een betere inschatting gemaakt kan worden van de invloed van het klimaat op de menselijke samenleving. De snelle verstedelijking ging samen met klimaatverandering. De toch al droge omgeving werd beroofd van zijn begroeiing ten gunste van huizen en brandhout. Grotere droge zandvlakten zorgden voor verstoring van het klimaat, waardoor het nog erger werd. Dat leidde weer tot grotere druk op de bestaansmiddelen en dat resulteerde in meer onderlinge conflicten en geweld.

Tegelijkertijd bleken de steden een ideale kweekplaats voor allerlei infectieziekten. Het onderzoek van de overblijfselen van mensen laat de ingeslagen schedels en de door tuberculose en lepra aangetaste botten zien. Er is ook een toename in de loop van de tijd van deze doodsoorzaken te zien. De steden liepen leeg en vervielen uiteindelijk tot ruïnes.

Tot zo ver vind ik het erg boeiend om te lezen. Ik hou van geschiedenis. Maar als de onderzoekers zeggen dat het een les is voor onze eigen tijd, dan weet ik het niet zo goed meer. Behalve de aantasting van het klimaat hebben we een aantal factoren redelijk onder controle. We weten infectieziekten steeds beter te beheersen. In plaats daarvan hebben we echter een explosie aan oude mensen en chronische aandoeningen. Daardoor kunnen we de zorg voor elkaar niet meer betalen.

Deskundigen beweren op televisie dat we 130 jaar oud gaan worden. Dus als 100-jarige ben je nog de mantelzorger van je oude moeder, terwijl je zeventigjarige dochter weer jouw mantelzorger is. Misschien slaan we elkaar op den duur daarom liever de hersenen in, want zolang je ouders nog leven ben je nooit echt volwassen.

Ik weet het allemaal niet. Ik vind het niet zo simpel om uit het uitsterven van de Induscultuur te voorspellen wat er in onze samenleving gaat gebeuren. Misschien wel dat we kosten wat het kost die klimaatverandering aan moeten pakken en het systeem van sociale herverdeling – zodat er geen al te grote verschillen tussen mensen ontstaan – in ere houden. En ook dat we globale politiek meer prioriteit moeten geven dan regionale politiek en er tegelijkertijd voor zorgen dat de regio meer betrokken is bij de globale ontwikkeling.

 

 

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Ivan schrijft voor Joop elke dag een Gezonde Weetje van de Dag:  klik hier voor een overzicht