We hebben les nodig in hoe gezond te blijven

Onlangs ging ik ergens eten en de eigenaar van het restaurant was behulpzaam bij de keuze. Hij suggereerde het viergangenmenu te nemen en zei: “Het viergangenmenu is eigenlijk het driegangenmenu van nu.”

Westerse leefstijl Wereldwijd zijn met het overnemen van de westerse leefstijl de kilo’s die aan het middel van de consumenten blijven hangen toegenomen, is ziekelijk overgewicht (obesitas) een vertrouwd begrip geworden en neemt diabetes 2 voortdurend toe. Het eind is nog niet in zicht en in de slipstream van de toename van het aantal mensen met een verstoorde metabolisme volgen meer chronische niet overdraagbare aandoeningen, zoals hartinfarcten, beroertes, vasculaire dementie en sommige kankersoorten.

Rapport obesitas en kanker Vandaag verscheen er een rapport van de UK Cancer Foundation waarin wordt gesteld dat vrouwen met obesitas 40 procent meer kans op het krijgen van kanker hebben dan vrouwen die minder zwaar zijn.

Ik word dan wel eens een beetje gek van mensen die een mededeling als deze alleen maar kunnen lezen als een manier om vrouwen met kanker en overgewicht ook nog een schuldgevoel te geven omdat ze kanker hebben gekregen. Nee, je moet het lezen als een uitdaging: hoe hebben we er samen voor gezorgd dat we in een samenleving moeten leven waarin van alles gewoon is geworden, van viergangenmenu’s tot kilo’s teveel, waarvoor mensen die dat allemaal niet begrepen de prijs moeten betalen.

Het is idioot om individueel te denken als het om een epidemie gaat. Het gaat om het oogluikend normaliseren van gewoontes waar ons lichaam echt niet tegen bestand is en de mensen in de slechtste sociaaleconomische omstandigheden en degenen die het ongunstigste genetische mozaïek hebben zijn er het eerst het slachtoffer van.

Vandaag schreef iemand op Facebook over een vrouw van 37 met twee jonge kinderen bij wie uitgezaaide longkanker was vastgesteld. De artsen hadden haar verteld dat ze niet zo lang meer te leven had. In de reacties erop wordt over een drama geschreven, er is verslagenheid en woede op het noodlot, op de God die nooit meer iets goeds doet, maar ik dacht: je moet opschrijven dat je kwaad bent op de tabaksindustrie en zijn gedogers in de politiek. Ik haalde mijn opmerking maar weer weg, want we vinden het roken nog vaak gewoon en denken dat de mensen die er kanker doorkrijgen er zelf min of meer voor hebben gekozen door te blijven roken terwijl ze beter hadden kunnen weten.

Denormaliseren van roken Het proces van het denormaliseren van roken is maar langzaam aan op gang gekomen, maar nog altijd rookt 1 op de 4 volwassenen in ons land. Het zijn tegenwoordig vooral vrouwen die roken. Vaak deden/doen ze dat uit angst dikker te worden en om mee te tellen moet je slank zien te blijven. Het probleem is dat roken zo gewoon was dat in alle auto´s automatisch asbakjes zaten, dat artsen in medische tijdschriften adverteerden voor Lucky Strikes omdat ze beter voor de keel zouden zijn en dat niemand hoefde te vragen of hij of zij in je aanwezigheid mocht roken. Dat was normaal. Het hele gedoe met het rookverbod in de horeca is een illustratie van hoe normaal roken werd gevonden.

Veel van onze gewoontes en de manier waarop we onze levens georganiseerd hebben is niet normaal vanuit gezondheidsperspectief en zolang dat zo blijft verandert er niets, zal de preventie van te voorkomen aandoeningen een uitzichtloze opdracht zijn, zullen er nodeloos mensen dood gaan aan kanker, zullen we investeren in een gezondheidszorg die niet effectief is als je het bekijkt op de grote gezondheidsuitdagingen.

Onze steden zijn parkeerplaatsen, geen plek waar kinderen veilig en genoeg kunnen spelen. De manier waarop we ons verplaatsen dwingt ons te vaak tot perioden van weinig bewegen en dat zelfde geld voor het meeste werk dat we verrichten en voor de schermen waarmee we moeten werken. Vanuit een gezondheidsperspectief moeten we gaan denken over een samenleving waarin je vanzelfsprekend moet bewegen en niet een waarin je vanzelfsprekend je vaten dicht laat slibben. Veel aan sport kunnen doen is meestal een luxe en is niet voldoende.

Voedingsindustrie Onze voedingsproductie wordt aangestuurd door het verkopen van het surplus dat wordt geproduceerd. We zouden met de helft toekunnen en zeker met heel wat minder producten waar suiker of vet aan is toegevoegd. We moeten wat voeding betreft heel wat dingen moeten denormaliseren. Dat kunnen mensen niet in hun eentje. De omgeving moet daaraan meewerken. We hoeven niet in voortdurende verleiding te worden gebracht producten te consumeren die in grote hoeveelheden en bij constante consumptie niet goed voor ons zijn. Daar kan de menselijke wil niet tegen op – zeker niet bij kwetsbare mensen – en daar hebben we de cognitieve vaardigheden nooit voor ontwikkeld. Dat is voor onze biologie niet normaal.

We moeten les hebben in hoe we gezond blijven en dat begint met onze ideeën over wat normaal is en wat niet te heroverwegen en beter te definiëren, zodat we vervolgens samen een samenleving in kunnen richten die ons vanzelfsprekend gezond houdt, waarbij kanker bijvoorbeeld weer gewoon een kwestie van pech, ongeluk is.

Het laatste boek van Ivan Wolffers is ‘Als de tijd voor altijd stil zou staan ‘

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Ivan schrijft voor Joop regelmatig een Gezond Weetje:  klik hier voor een overzicht