We zijn allemaal verslaafd aan Trump

Voordat ik op vakantie ging had ik, vanuit de zucht mijn hoofd leeg te maken, besloten het nieuws te mijden. Dat is natuurlijk niet gemakkelijk voor een nieuwsjunkie en daarom las ik bij wijze van methadon de Daily Mirror, een Britse tabloid. Die krant, of liever gezegd app, is grotendeels gevuld met nieuws dat helemaal nergens over gaat, over de perikelen van sterren, hun huwelijken, affaires, nieuwe huizen, fitnessmethodes, drinkgewoontes, borstvergrotingen of -verkleiningen en allemaal andere onderwerpen die je normaal gesproken misschien met je familie, vrienden of buren bespreekt maar die verder volstrekt irrelevant zijn. Het was alsof ik op het strand twee weken lang bij de kapper zat.

Dat klinkt misschien allemaal als een kwelling maar het gekke was dat het enorm verslavend bleek. Ik verslond artikelen over tv-programma’s die ik helemaal niet ken en waarschijnlijk ook niet wil kennen. ‘Love Island’ bijvoorbeeld, een nieuw reality-tv show die zo’n succes is dat zelfs The Guardian er niet om heen kon.

Het lezen van die verhalen (een kop: Love Island’s Muggy Mike Thalassitis en Caroline Flack hebben ‘nummers uitgewisseld’  en ‘sturen geheime flirterige berichten’, beweert vriend) voelde als het leegeten van een grote zak chips. Je weet dat je het niet moet doen maar iedere chip die je in je mond steekt lokt de volgende. Totdat ze allemaal op zijn. Bij chips heb je dan je buik gevuld met voedsel waar je helemaal niets aan hebt, integendeel, dat slecht voor je is. Bij dit soort verhalen is het precies zo. Je lege hoofd wordt gevuld met ledigheid. Daarom is die behoefte onverzadigbaar.

Terwijl ik in een roes van roddels verkeerde om toch maar vooral bij het echte nieuws weg te blijven, realiseerde ik me dat het serieuze nieuws steeds meer op die tabloids begint te lijken. Dan doel ik vooral op de eindeloze stroom berichten over Trump. Zijn tweets die iedere logica tarten, hoe hij zich gedraagt (‘hij keek in de zon!’), de verhalen over zijn familie en entourage. Het is een ‘all you can eat’-buffet met ditjes en datjes waar we de hele dag van smullen (‘wat is hij toch dom’) dan wel ons over op kunnen winden (‘wat is hij toch verschrikkelijk’).

Die stroom is niet toevallig. De man die president kon worden dankzij de faam die hij verwierf met reality-tv, verandert de reguliere berichtgeving ook in reality-tv. Je leest en ziet ‘spraakmakende’ gebeurtenissen die misschien wel niet direct geregisseerd zijn maar die het gevolg zijn van een opzet waarin ze automatisch ontstaan.

Alleen al de eindeloze stroom aan ontslagen functionarissen, het is gewoon de echte versie van het ‘you’re fired’ waar zijn tv-show The Apprentice op gebaseerd was. In zo’n format moet er elke dag iets opzienbarends zijn en dat is er dan ook. We hangen aan de schermen zonder dat we er wat wijzer van worden. Zijn tweets worden met verontwaardigde of spottende commentaren geretweet en ondertussen worden zo zijn woorden eindeloos verspreid. Veel meer dan de ideeën en argumenten die er tegenover staan. Reality-tv is werkelijkheid zoals chips voedsel is. Het probleem is niet fake news, het probleem is junk news.

Ik nam me tijdens de vakantie voor er niet meer aan mee te doen. Niet alleen omdat het de berichtgeving vertrumpiseert maar ook omdat de tijd die het kost verloren gaat voor informatie en ideeën die er wel toe doen. Onze hersenen worden obese van de non-informatie. Ondertussen is het moeilijk te achterhalen wat er nu echt verandert. De Amerikaanse immigratiedienst bijvoorbeeld treedt veel fanatieker op, begrijp ik uit berichten. Mensen worden van straat geplukt, vastgezet en verhoord om vast te stellen of ze legaal verblijven. Illegale migranten die willen proberen een legale status te verkrijgen lopen juist grotere kans op deportatie. We horen er weinig over want de tijd gaat op aan een domme tweet.

Het negeren van het junknieuws over Trump is wel makkelijker gezegd dan gedaan, merk ik in de praktijk. Het blijkt geen probleem dat je even weg kunt denken. Ik neem me immers ook iedere maand voor geen chips meer te eten.