Weer geen groene ambities

Na anderhalf jaar destructief beleid op natuur en klimaat was er een zucht van verlichting toen het kabinet Rutte I viel. Toen na de verkiezingen bleek dat oud-Greenpeace activist Diederik Samsom aan de onderhandelingstafel zou zitten, was er hoop gevestigd op een ambitieus akkoord.

Deze hoop was echter tevergeefs. Na een aantal hoopgevende zinnen in het regeerakkoord (“we kiezen voor een realistische, ambitieuze groene groeistrategie”) en het noemenswaardige streven om in 2050 volledig duurzame energie voorziening te hebben, zinkt de moed van de kritische lezer al snel in de schoenen. Verder dan het uitspreken van intenties en de wens initiatieven te stimuleren lijken de partijen niet te zijn gekomen. Ook op het gebied van natuur en ruimtelijke ordening is er geen sprake van een ambitieus, groen akkoord. Mobiliteit wordt omschreven als een doel op zich. Voor dit VVD-ideaal moeten de groene ambities van de oud-activist wijken.

Veel roepen, weinig actie De paragraaf over energie en klimaat gaat positief van start. Er wordt gesteld dat Nederland alles in huis heeft om een bijdrage te leveren aan snelle ontwikkeling van duurzame energiebronnen. Daarna wordt een volledig duurzame energievoorziening in 2050 voorgesteld en willen de onderhandelaars een stabiel en ambitieus beleid voor de langere termijn neerzetten. Hierbij willen zij internationaal zoveel mogelijk landen betrekken. Deze constatering en het streven zijn zeer noemenswaardig en wekken verwachtingen op voor de rest van het regeerakkoord. Wie echter verder leest komt bedrogen uit.

De doelstelling voor 2020 in het regeerakkoord is 16% duurzame energie. Zelfs tijdens de regeerperiode van Balkenende IV was dit streven nog 20%. Ook in Europees verband is de richtlijn 20%. Hoe zouden de onderhandelaars internationale samenwerking zien, terwijl Nederland op het gebied van duurzame energie de komende jaren achter de feiten aanloopt met een lagere doelstelling? Over andere ambities blijft het regeerakkoord vaag. De ambities is om de aanpak van de Green Deals verder uit te breiden. Dezelfde Green Deals die door o.a. de PvdA in oktober 2011 als “Geen ambitie, een gemiste kans, oude wijn in nieuwe zakken” getypeerd zijn. Het uitbreiden van dit concept belooft weinig. In de rest van de paragraaf wordt gesproken over het streven naar een circulaire economie. Echter, dit is meer een losse opmerking dan voorgesteld beleid.

Mobiliteit als doel op zich In het regeerakkoord wordt mobiliteit als een grondrecht neergezet. De groeiende mobiliteit wordt als grote verdienste gepresenteerd en de aanpak van files is prioriteit. Maatregelen om het autogebruik te verminderen, zoals kilometerheffing, worden definitief niet ingevoerd. Wel mogen regionale vliegvelden uitbreiden, gaat het onderzoek naar wegverbredingen door en wordt het aanleggen van ‘ontbrekende’ stukken weg als streven genoemd. Mobiliteit wordt neergezet als doel op zich, zonder rekening te houden met de gevolgen voor het land en zonder ook maar aan te sturen op de echte oplossing: minder auto’s op de weg. De PvdA laat opnieuw een VVD hobby vóór duurzaamheid gaan.

Alleen de verplichtingen In tegenstelling tot Bleker zijn de onderhandelaars zich meer bewust van de internationale verplichtingen op het gebied van natuur. Of in ieder geval de bindende afspraken die gemaakt zijn met Europa en buurlanden. Zo is het geen verrassing dat de Hedwigepolder onder water wordt gezet. Dit zijn immers gewoon bestaande afspraken. Het uitvoeren van de ecologische hoofdstructuur (EHS), het plan om natuurgebieden in Nederland met elkaar te verbinden, spreekt wel van iets meer ambitie. Echter voor de uitvoering hiervan is maar de helft van de financiën beschikbaar in vergelijking met 2009 onder Balkenende IV. Ook wordt er meer tijd voor genomen om deze uit te voeren. Wat er in deze regeringsperiode gaat gebeuren is nog onduidelijk. Daarbij is het uitvoeren van de EHS toegezegd aan Europa in eerdere afspraken. Wat uitgevoerd wordt is dus al staand beleid. Na Bleker lijken alle maatregelen de natuur in Nederland te verbeteren, echter is de ambitie die wordt uitgesproken nog ver onder het niveau van Balkenende IV. Helaas is dit niet te wijten aan de ambities van de laatst genoemde.

Nog een opvallend punt is dat er geen aandacht wordt besteed aan het behoud van de internationale biodiversiteit, waar Nederland als grootste soja-importeur een grote rol speelt in de vernietiging hiervan. We kunnen ook hier concluderen dat de oud-Greenpeace activist er niet in is geslaagd de ambities hoog te houden.

Ambitieuzer dan Bleker en Atsma Na het kabinet Rutte I konden natuur en klimaat niet verder weg zakken. Maar om het akkoord ambitieus te noemen, is een brug te ver. Het akkoord houdt rekening met internationale afspraken en schendt deze niet, zoals in de vorige periode, maar gaat ook niet verder dan wat strikt noodzakelijk is. Voor een toekomstbestendig beleid zullen PvdA en VVD hogere doelen moeten opleggen en moeten kiezen voor duurzaamheid. Het regeerakkoord is ambitieuzer dan het beleid van Bleker en Atsma, maar daar is dan ook alles mee gezegd.

Volg Tim Endeveld ook op Twitter