Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Wees waakzaam voor mensen met maskers

  •  
28-11-2012
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
70 keer bekeken
  •  
RTEmagicC_FotoDennisbijstuk_620_01.jpg
Was Jasper S. een valse hond die in een oprisping Vaatstra dood beet?
Onlangs bezocht ik een tentoonstelling van beeldend kunstenaar Simon Schrikker. Deze representant van het Jong Realisme onderzoekt menselijk gedrag, op een niet alledaagse manier: hij schildert dieren. Via portretten van inktvissen en haaien, maar vooral honden, geeft Schrikker de kijker een zekere inzage in zichzelf. Dit resulteert in schilderijen van slapende honden maar ook rennende, bloeddorstige, lieve, schuimbekkende, sympathieke, gekwetste, eenzame, nonchalante en vrolijke exemplaren. Kortom: de mens in een notendop.
De honden, in woeste streken op het doek tot leven gebracht, hebben één ding gemeen: ze geven de kijker het gevoel dat er meer aan de hand is, alsof ze ons een masker voor houden, één die ons verontrust achterlaat. Vinden wij mensen het namelijk niet prettig, kuddedieren die we zijn, als we het gevoel hebben dat iemand met open vizier strijdt en zonder reserves tot één van ons mag worden gerekend?
Ik moest terugdenken aan die tentoonstelling toen ik dorpsgenoten van Jasper S., de verdachte in de moordzaak Vaatstra, hoorde vertellen over hun buurman en dorpsgenoot. Hij was ‘een hardwerkende vader’ vertelde een bekende. ‘Een open, sociale man, die met iedereen praatte en waar niets verkeerds aan was.’ ‘Een goed Christen’, hoorde ik nog ergens. Hoe paradoxaal is het, dag in dag uit iemand te begroeten die niet blijkt te zijn waar je hem voor houdt? Hoe paradoxaal is het te geloven in een masker dat jouw zelfbeeld bevestigt maar dat uiteindelijk schuldig blijkt? Dat is het gevaar met het cultiveren van een zelfbeeld. Immers, een masker is een cliché dat leidt tot generalisaties en boude uitspraken. ‘Een keel doorsnijden, dat is iets wat een Fries niet doet’, aldus Pim Fortuyn in oktober 1999 in Elsevier. Tja.
In Trouw zei een inwoonster van Zwaagwesteinde: ‘Toen iedereen hier dacht dat de dader uit het asielzoekerscentrum kwam, gaf dat tenminste nog enige rust. Je wilt niet dat het een vader van hier is.’ Een volstrekt begrijpelijke uitspraak. Een asielzoeker is een buitenstaander, iemand met wie je normaliter niet veel te maken hebt in een dorp dat zo opgaat in zichzelf. Áls er zoiets gebeurt als een moord, dan maar door iemand van buiten, zodat je onderling het masker van de onschuld op kunt houden.
Wij tegen de rest van de wereld. Wij zijn goed, zij zijn fout, dat idee. Een natuurlijke reflex die veelvuldig wordt ingezet in de politiek. Hoe komen oorlogen anders tot stand? De relschoppers die de burgemeester bekogelden tijdens een openbare bijeenkomst over het asielzoekerscentrum dachten hun thuishaven te verdedigen. Ze verdedigden slechts een illusie.
Terug naar de tentoonstelling van Schrikker. Ik betrap mezelf erop dat ik de honden van olieverf niet kan ‘inschatten’. Is het een slapende hond die je volgens het cliché niet wakker mag maken of gaat hij je hand likken op het moment dat je hem aanraakt? Was Jasper S. een valse hond die in een oprisping Vaatstra dood beet? Was het een doelbewuste actie? Bij zulk instinctief geweld mag je veronderstellen dat het beest in de man het van hem overnam, maar we weten het niet. Het enige dat we weten is dat het masker van de ander nooit en te nimmer volledig kan worden vertrouwd. Die gedachte is op zich net zo verontrustend als de beeldschone, maar onbetrouwbare honden van Simon Schrikker.
cc-foto: Ed Jansen
De tentoonstelling Through Thick and Thin van Simon Schrikker (1973) loopt nog tot 23 december en is te zien in Livingston Gallery, Anna Paulownastraat 70 A/B te Den Haag. Tot en met 27 januari is er ook een expositie van Schrikker in het Drents Museum te Assen.
RTEmagicC_BoekDennis_01.jpg
Dennis L’Ami schrijft iedere woensdag een column in de vorm van een brief op Joop waarin hij het nieuws op satirische wijze beschrijft.
Volg hem op Twitter
Dennis l’Ami debuteerde in 2011 met de roman De Eeuwige Mens.

Meer over:

kijk nou, opinie
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.