Waar een weg is, maar geen wil

Het nieuwe kabinet verandert niets aan de strenge eisen voor het kinderpardon. Dit is juridisch erg ingewikkeld; zo laten de coalitiepartijen weten. Dit is werkelijk onzin. Er zijn genoeg juridische mogelijkheden om het kinderpardon te versoepelen. Hier ontbreekt het echter aan politieke wil. Veel kinderen die voor uitzetting vrezen, zaten met spanning te wachten; vurig hopend op een positief bericht over hun lot. Dit sombere bericht richt nog meer psychische en emotionele schade aan bij deze kinderen. Des te meer pijnlijk omdat de ChristenUnie en D66 zich in de afgelopen jaren steeds sterk hebben gemaakt voor deze kinderen. Maar nu laten ze het afweten.

Noodkreet Het gaat hier om kinderen die jarenlang in Nederland wonen. Sommige van hen zijn hier geboren. Zij kennen hun vaderland niet, en ze spreken de taal van dat land niet. Zij spreken Fries, Brabants of Gronings. Deze kinderen zijn door en door geworteld in ons land. Zij zijn oer-Hollands. Het veertienjarige meisje Herlen bijvoorbeeld. Zij groeide op in Haren; een uitmuntende leerling. Na acht jaar werd zij uitgezet naar Mongolië. Haar leven is kapot gemaakt, haar dromen vervlogen.

Niet alleen voor het gezin zelf, maar ook voor de lokale gemeenschap waarbinnen de kinderen zijn opgegroeid, is het hartverscheurend wanneer een kind na jaren wordt uitgezet. Rechten van kinderen houden plichten in voor volwassenen, die ervoor moeten zorgen dat kinderen in veiligheid en geborgenheid opgroeien.

Tijdens de formatie van het kabinet Rutte 2 kwamen de VVD en PvdA overeen een regeling te maken voor kinderen die lange tijd in ons land verblijven. De VVD eiste echter dat de groep zo klein mogelijk moest zijn. Hierdoor werden meerdere voorwaarden gesteld. Zo kregen kinderen die onder het Rijkstoezicht vielen een verblijfsvergunning, maar kinderen die onder het gemeentelijk toezicht vielen niet. Door al deze voorwaarden vielen veel kinderen buiten het kinderpardon.

Volgens artikel 2 van het Kinderrechtenverdrag moet Nederland de rechten van ieder kind eerbiedigen en waarborgen zonder onderscheid van welke aard dan ook. Maar deze afspraak tussen de VVD en PvdA maakte wel degelijk onderscheid tussen kinderen. Bovendien bepaalt artikel 3 van het Kinderrechtenverdrag dat de belangen van het kind de eerste overweging moeten vormen bij alle maatregelen van de overheid betreffende de kinderen. Door zoveel voorwaarden te verbinden aan een regeling die voor kinderen bedoeld was, werd het belang van het kind ondergeschikt gemaakt aan de politieke afspraken tussen twee partijen.

Meewerkcriterium Volgens deze eis moet een gezin voldoende hebben meegewerkt aan terugkeer naar het herkomstland. Het is echter onduidelijk wanneer sprake is van voldoende meewerken. Ongeacht welke inspanningen een gezin pleegt om hun terugkeer mogelijk te maken, kan de IND altijd zeggen dat het niet genoeg is.

Zolang een gezin nog niet is teruggekeerd naar hun land, betekent dit in feite dat zij nog niet genoeg hebben meewerkt aan hun terugkeer. Er zijn landen die weigeren hun onderdanen terug te nemen, zoals Soedan en Eritrea. Maar ook voor gezinnen uit die landen blijft deze eis gelden. Bovendien is het onduidelijk wat er verwacht wordt van de IND en van de Dienst Terugkeer en Vertrekt (DT&V). Ook de IND en DT&V moeten inspanningen plegen om de terugkeer van een gezin mogelijk te maken; zonder te weten wat hun verantwoordelijkheden zijn.

In 2016 kreeg één gezin een verblijfsvergunning, en in 2017 (tot september) waren het twee gezinnen. Alle andere aanvragen van kinderen werden dus afgewezen met het argument dat het gezin niet voldoende heeft meegewerkt aan de terugkeer. Het meewerkcriterium behoeft dus versoepeling. Dit kabinet had dit kunnen doen door te komen tot een heldere afbakening van het geheel van feiten en omstandigheden op grond waarvan kan worden vastgesteld wat er precies verwacht wordt van gezinnen, maar ook van DT&V en IND. Dit is in ieder geval een oplossing. Maar helaas. Het kabinet doet helemaal niets voor deze kinderen.

Beschaving We kunnen eindeloos discussiëren over de vraag of de schuld bij de ouders ligt dat zij nog in Nederland zijn, of over de vraag in hoeverre de overheid in al die jaren steken heeft laten vallen waardoor de uitzetting is vertraagd. De vraag zou echter moeten zijn hoe we meer aandacht gaan krijgen voor de kinderen om wie het hier gaat, voor hun rechten en belangen. Dit raakt aan onze menselijke en morele plicht.

Een welvarend en beschaafd land dat investeert in deze kinderen overstijgt zichzelf. Ons land kan hun talent benutten door deze kinderen nu perspectief te bieden. Deze kinderen verdienen na al die wanhopige jaren rust en geborgenheid.

Als er niets verandert aan de huidige regeling, dan betekent dit de facto de afschaffing van het kinderpardon. Immers, toetsing aan het meewerkcriterium leidt in de praktijk ertoe dat vrijwel alle aanvragen van kinderen voor een verblijfsvergunning worden afgewezen.

Het motto van dit kabinet is: ‘vertrouwen in de toekomst’. Nou daar knappen deze kinderen flink van op.