Wellicht heeft Ad Bos zijn lesje geleerd

Zijn stem ging een beetje verloren in het gejuich van de Oranjefans. Toch zei Ad Bos, de klokkenluider van de bouwfraude, op het Journaal iets wezenlijks: “Bezint eer gij begint”. Wellicht heeft hij zijn lesje geleerd.

Gisteren bepaalde de Hoge Raad dat Ad Bos zich tóch moet verantwoorden voor het Hof waar zal worden bepaald of hij ook als  dader kan worden aangemerkt in de Bouwfraude. Over de merites van die uitspraak wil ik het niet hebben. Wel dat de zaak nooit zo ver was gekomen als het Openbaar Ministerie niet had besloten om de zaak Bos aan de hoogste rechters van ons land voor te leggen. Kennelijk is  de officieren van justitie er veel aan gelegen om Ad Bos in het pak te naaien.

Waarom wordt er zoveel energie gestoken in het lastig vallen van een man die een van de meest omvangrijkje fraudezaken uit de Nederlandse geschiedenis heeft onthuld – en daar aanvankelijk alleen maar gehoor voor kreeg in de media? Waarom krijgt iemand die laat zien hoe een kongsie van aannemers prijsafspraken maakt ten koste van de belastingbetaler het ene proces na het andere aan de broek? En dat terwijl het Openbaar Ministerie zaken terzijde kan leggen en dat ook doet, omdat er een algemeen belang mee gemoeid is. 

Hoe zit dat? Je zou bijna denken dat in hogere kringen klokkenluiiders als ongewenste spelbrekers worden gezien en dat met Ad Bos een voorbeeld wordt gesteld om anderen te ontmoedigen. Dat zal in ieder geval het praktische effect zijn van de uitspraak die de Hoge Raad gedaan heeft. Als je merkt dat er something rotten is in the State of the Netherlands, houd dan in godsnaam je mond, want ze pakken jou en je gezin. 

Als je de zaak wat breder bekijkt, dan ontdek je dat het Openbaar Ministerie de afgelopen jaren grote moeite heeft gedaan – en vaak niet zonder succes – om onschuldigen voor jaren en jaren in de gevangenis te krijgen. Lucia de Berk blijkt geen uitzondering te zijn. Kijk ook naar de zaak Ina Post. Het is veel vaker voorgekomen. Tegelijkertijd leest de burger in de krant dat politie en OM niet toekomen aan het uitzoeken en vervolgen van 150.000 aangiften van een misdrijf omdat daarvoor het personeel ontbreekt. 

Appels met peren vergelijken? Niet in de ogen van de burger, van de belastingbetaler, van Jan Modaal die geinteresseerd is in het totaalproduct dat de overheid hem biedt. Appels en peren? Hij neemt een etalage waar vol rottend fruit. Hij krijgt de onuitwisbare indruk, dat er in Nederland misschien wel een groot verschil bestaat tussen wet en récht en dat het verstandig is om daar rekening mee te houden.

Soms lees je op het internet een zin die blijft hangen omdat hij een mooi ritme heeft en een bredere betekenis. Zo’n zin las ik al meer dan een half jaar geleden: “En Jan Lul maar spaarlampen indraaien|”. 

Daar spreekt een levensgevoel uit. De door het Openbaar Ministerie gevraagde uitspraak over Ad Bos heeft dit levensgevoel versterkt: blijf zitten waar je zit en verroer je niet. Denk aan jezelf, aan je partner, aan je kinderen. Hoed je voor contact met de autoriteiten. Als je ergens een slaatje uit kunt slaan, doe dat dan, maar besef: klokkenluiders worden ondanks alle mooie praatjes keihard aangepakt. Als de hoge heren je te pakken krijgen, dan is het met je gedaan. Niemand zal je helpen. Wees geen heilig boontje. Wees geen Jan Lul.

Het is het levensgevoel van een land in verval.