Wereldvluchtelingendag: geen reden voor een feestje

Wie dacht dat er met het einde van de gedoogconstructie een frisse wind door Den Haag zou waaien, komt bedrogen uit. Een voorbeeld hiervan is het onmenselijke asielbeleid dat dit kabinet voortzet. Het doel van staatssecretaris Teeven is gelijk aan dat in de vorige regeerperiode, waar de PVV haar stempel op drukte, namelijk zo min mogelijk vluchtelingen in Nederland opvangen. Linda Voortman, Judith Sargentini en Tineke Strik hebben hier fundamentele bezwaren tegen. Het doel van het Nederlands asielbeleid moet zijn dat de mensen die bescherming en opvang nodig hebben, dit ook krijgen. Dat betekent dat vluchtelingen een menswaardige behandeling in en van Nederland behoren te krijgen. Niet getallen, maar mensen moeten centraal staan.

Dat Nederland vluchtelingen behandelt als criminelen blijkt onder andere uit de detentiepraktijken van ons land. Praktisch alle vluchtelingen die op Schiphol ons land binnenkomen – ook gezinnen met kinderen – worden direct opgesloten en moeten hun asielprocedure in gevangenschap afwachten. Dit kan bij sommigen oplopen tot maanden. Ze vallen onder het gevangenisregime voor zware criminelen, terwijl het geen criminelen zijn. En in plaats van bescherming te bieden, worden hun rechten ontnomen en wordt de toegang tot basisvoorzieningen ernstig bemoeilijkt.

Niet alleen worden vluchtelingen op deze manier als derderangs burgers behandeld, het heeft bovendien ernstige gevolgen voor de psychische gezondheid van vluchtelingen. Daarom pleit GroenLinks ervoor dat vluchtelingen in open centra worden opgevangen.

Op 20 juni, Wereldvluchtelingendag, vraagt Vluchtelingenwerk met de overhandiging van bijna 30.000 handtekeningen aandacht voor de situatie van vluchtelingen in grensdetentie. Bram van Ojik, fractievoorzitter van GroenLinks in de Tweede Kamer, neemt deze handtekeningen in ontvangst en zal opnieuw een pleidooi houden om zo snel mogelijk een einde te maken aan grensdetentie.

Ook op Europees niveau zijn wantrouwen en restrictie leidend. Afgelopen week heeft de EU een nieuw pakket asielwetgeving aangenomen. De originele wetsvoorstellen van de Europese Commissie voor een gezamenlijk Europees asielsysteem zijn zodanig afgezwakt door de lidstaten, waaronder Nederland, dat je nauwelijks meer kan spreken van een gezamenlijk Europees beleid.

De EU had met de herziening van de wetgeving de kans om het Europees asielbeleid te harmoniseren. Dan zou elke vluchteling in iedere lidstaat dezelfde rechten hebben en overal een gelijke behandeling van zijn of haar asielaanvraag krijgen. Maar in plaats van zo´n gezamenlijke aanpak, hebben de lidstaten opnieuw gekozen voor ieder voor zich. Staatssecretaris Teeven is er zelfs openlijk voor uitgekomen dat hij liever ziet dat vluchtelingen ons voorbij gaan en in België hun aanvraag doen. Zo’n race to the bottom leidt tot onmenselijke maatregelen en daar zijn vluchtelingen de dupe van.

De Dublin verordening, ook deel van het Europese asielpakket, stelt dat het Europese land waar de vluchteling het eerst voet aan land zet in principe verantwoordelijk is voor de afhandeling van de procedure. Vluchtelingen mogen dus teruggestuurd worden naar dat betreffende land. Dit leidt tot een grote druk op landen zoals Griekenland, Italië en Malta, waar vele vluchtelingen Europa binnenkomen. Deze landen kunnen de grote stroom mensen vaak niet aan, waardoor opvang en asielprocedures ver onder de maat zijn en mensenrechten worden geschonden. Het Europarlement heeft geijverd voor een solidariteitsmechanisme, waardoor de lasten van asielstromen eerlijker zouden worden verdeeld. Dit plan hebben de lidstaten echter geblokkeerd.

Door de ‘ieder voor zich’ mentaliteit van Nederland en andere Europese lidstaten, zijn veel garanties voor een verantwoorde opvang van vluchtelingen uit de oorspronkelijke Europese wetsvoorstellen geschrapt. Dit is een gemiste kans, die grote gevolgen heeft voor vluchtelingen. Ook de regels over het opsluiten van vluchtelingen laten nog steeds veel te wensen over. Nederland is er in Brussel desondanks wél mee akkoord gegaan dat de maximale termijn voor grensdetentie vier weken is. Als Teeven de Europese afspraken die hij maakt serieus neemt, betekent dit dat hij de Nederlandse grensdetentie drastisch moet herzien, aangezien vluchtelingen nu regelmatig langer worden opgesloten. Maar voor GroenLinks gaat dit nog niet ver genoeg. Want vluchtelingen behoren niet in de cel, maar verdienen een menswaardige behandeling.

Judith Sargentini, Europarlementariër Linda Voortman, Tweede Kamerlid Tine Strik, Eerste Kamerlid