West-Papoea: Het vergeten en onderdrukte volk

In West-Papoea worden de mensenrechten al jaren geschonden. Sinds de aansluiting bij Indonesië in de jaren ’60 zijn er 400.000 Papoea’s omgekomen als gevolg van de Indonesische bezetting. Alleen al voor het hijsen van de vlag, de Morgenster, krijg je 15 jaar gevangenisstraf. Papoea’s die beelden naar buiten proberen te brengen, verongelukken op mysterieuze wijze of worden gemarteld. De zeepwinkel Lush zet zich de komende tijd in voor de gevangenen om wie niemand zich lijkt te bekommeren. Deze kleine winkel strijdt voor een grote zaak, die amper door de media opgepikt wordt. Waarom doen de Westerse regeringen niets aan dit geweld terwijl zij democratie zo hoog in het vaandel hebben staan?

Het nieuws over de Arabische Lente vliegt je letterlijk om de oren. Er gaat geen dag voorbij zonder dat we iets horen over de situatie in Egypte, Libië of Syrië. Ook de schending van mensenrechten in Afghanistan en Irak volgen we op de voet. Democratie, veiligheid en rechtvaardigheid voor iedereen, wordt er constant geroepen. Waarom horen we dan zo weinig over de situatie in West-Papoea? Volgens Eva, een Papoea die in Nederland woont, is het antwoord simpel.

Als buitenlandse journalist kom je het land niet in. Zelfs toeristen en mensenrechtenactivisten worden gedwarsboomd. De Indonesische regering doet er alles aan om de verschrikkingen te verbergen.

Zelf heeft ze haar vaderland al jaren niet bezocht. Zodra ze de grens over gaat, zit de kans er dik in dat ze de regering achter zich aan krijgt. Diverse leden van verzetsgroepen, die strijden tegen de Indonesische terreur, dragen namelijk dezelfde achternaam. Ze behoren tot dezelfde stam als Eva. Erover praten is ook geen optie. Veel gevluchte Papoea’s blijven bang voor de Indonesische regering. Haar oom, een onafhankelijkheidsstrijder, vluchtte jaren geleden uit zijn vaderland. Tot op de dag van vandaag spreekt hij er niet over. “Zijn post werd jarenlang gecontroleerd. Wanneer ik erover begin, verandert hij van onderwerp. De angst regeert.”

West-Papoea is een voormalig Nederlandse kolonie die een rijke grond heeft. Na de Tweede Wereldoorlog kwam Indonesië in opstand en vormden zij een nieuwe staat. Nederland beloofde de Papoea’s in eerste instantie ook een eigen staat, gaf hen een eigen vlag en een volkslied, maar kwam deze belofte niet na. De Westerse regeringen sloten onder druk van de Verenigde Staten vrede met Indonesië. De bezetting werd geaccepteerd. Het rijke eiland wordt nu door de Indonesische regering verhandeld en uitgebuit. De Papoea’s zijn hier de dupe van. Sinds de jaren ’60 zijn er ruim 400.000 Papoea’s omgekomen. Via uitgelekte bronnen op het Internet werd oktober 2011 zelfs als ‘de meest bloederige maand’ bestempeld. Het hijsen van de Morgenster kost een Papoea zijn vrijheid, het geven van een mening zijn leven.

De Papoea’s hebben het moeilijk. Hoewel het land rijk is aan grondstoffen, zien ze alle banen naar de Indonesische bevolking stromen. Als gevolg hiervan richten ze hun eigen scholen en winkels op, waar de regering vervolgens korte metten mee maakt. Vredelievende demonstraties worden gewelddadig neergeslagen. Arrestaties, moordpartijen en martelingen komen dagelijks voor.

Sommigen vluchten naar het buitenland of naar het oostelijk deel van het land, dat onder Australië valt. Maar velen blijven strijden voor de beloofde onafhankelijkheid”, verklaart Eva.

De Nederlandse politiek doet weinig tot niets om het onrecht recht te zetten, en dat terwijl ze zich zo vaak uitspreken over andere conflicten. Door het koloniale verleden mag je toch verwachten dat ze zich er nogmaals over buigen. Het tegendeel gebeurt.

Het klinkt misschien vreemd, maar de Nederlandse regering heeft ook maar beperkte middelen. Zolang er voor deze ‘langzame genocide’, zoals de situatie ook wel wordt genoemd, geen breder draagvlak wordt gecreëerd, staan ze met hun rug tegen de muur. In het verleden waren er Nederlandse politici die zich voor deze zaak inzetten. Tegenwoordig hoor je ze er nauwelijks meer over. De media speelt hier ook een belangrijke rol in. Tot nu toe krijgt West-Papoea weinig media-aandacht, mede door de boycot van journalisten. Of misschien omdat het zo sluipend is of omdat mensen het een ‘ver van mijn bed show’ vinden? Het kan allemaal. De acties en petities zijn er wel, natuurlijk. Er bestaan wel meer acties zoals die van het zeepwinkeltje Lush. Het feit is alleen dat ze in bepaalde kringen blijven circuleren. Mensenrechtenorganisaties zoals Amnesty maken zich al jaren hard voor deze zaak. Nu de wereldpolitiek nog.

Deze week bezoekt president Obama Indonesië. Met zijn beloftes over het nastreven van democratie en mensenrechten in het achterhoofd, zou het mooi zijn als hij zich namens de VS uit zou spreken over deze kwestie. Hopelijk gaat het mediabelletje dan rinkelen. Want een democratisch, veilig en rechtvaardig land geldt niet alleen voor Syrië, Libië of Egypte, maar voor ieder land ter wereld. Misschien kunnen alle Eva’s in binnen- en buitenland hun Morgenster dan weer veilig hijsen.