Wij kiezen ervoor 30% van ons geld aan sociale bescherming te besteden

Net voordat de echte besprekingen over de coalitie van rechts begonnen: Nederland besteedt elk jaar 30% van wat wij met elkaar verdienen aan sociale zorg. Het totale bedrag kwam in 2009 op 169 miljard euro.

In Europa kennen alleen Zweden en Luxemburg hogere percentages. Dat zal me een ophef geven. Sinterklaas bestaat en hij gaat al lang niet meer op 6 december naar Spanje. De kosten rijzen de pan uit. We moeten nu ingrijpen. Anders keert de wal het schip. Al te goed is buurmans gek. Wat zal er op deze manier terecht komen van onze kindskinderen? Hoe asociaal is het om toekomstige generaties op te zadelen met de gevolgen van onze vrijgevigheid.

Is het echt zo erg? Die 169 miljard euro komen, zo meldt het CBS, voor het allergrootste gedeelte terecht bij ouderen en zieken, In hun richting gaan respectievelijk 58 en 56 miljard euro. De rest van het geld is bestemd voor zaken als de kinderbijslag of de huursubsidie. Werklozen – WWW-ers en bijstandstrekkers – ontvangen bij elkaar acht miljard euro. Dat is nog een geen anderhalf procent van wat wij in een jaar met elkaar verdienen.

In het persbericht ontbreekt een cijfer dat voor het goede begrip van de situatie wezenlijk is: wat in Nederland per jaar aan hypotheekrenteaftrek teruggaat naar de burgers: Daarover verschafte het Centraal Bureau voor de Statistiek gegevens in 2008 kregen de huizenbezitters – ongeveer de helft van de Nederlanders bezit een koopwoning – tien miljard euro terug.

Gaan al die miljarden verloren? Raken zij zoek? Nee: Nederland wordt er als geheel niet armer van. Al dat geld wordt weer teruggeploegd in de samenleving. Het komt terecht bij zieken, ouderen en uitkeringstrekkers. Het Nederlandse systeem van sociale bescherming schept bovendien enorm veel werkgelegenheid voor de uitoefenaren van tal van beroepen. Denk alleen maar aan ziekenhuizen. Dat Nederlanders 30% van wat zij verdienen aan sociale bescherming besteden, vertelt vooral iets over de maatschappelijke ontwikkeling. Wij zijn er in de afgelopen anderhalve eeuw steeds meer toe over gegaan allerlei taken voor de (groot)familie behoorden, uit te besteden aan professionals. Kinderen hoeven niet te sparen om later hun bejaarde ouders te kunnen onderhouden. Zij hoeven zelf op hun beurt niet veel kinderen ter wereld te brengen om die verzorging tijdens de levensavond te garanderen, zoals dat in veel ontwikkelingslanden nog wel gebeurt. Evenmin hoeven mensen tijdens hun werkzaam leven al te veel zelf te sparen om de gevolgen van mogelijke werkloosheid op te vangen, want zij weten, dat er een WW bestaat, al wordt die ook steeds meer uitgekleed. Zonder die WW zou het particulier huizenbezit in Nederland lang niet zo algemeen zijn als tegenwoordig, want een bank zou veel terughoudender zijn met de hypotheekverstrekking, als werkloosheid automatisch het bordje “te koop” in de tuin betekent. Dat is overigens een reëel gevaar, als straks de WW tot maximaal een jaar wordt ingekort, maar dit terzijde. Als het hele systeem niet bestond, zouden de burgers net zoveel – zo niet meer – kwijt zijn om zelf maatregelen te nemen tegen het veelsoortig onheil dat hen bedreigt.

Het systeem van sociale bescherming houdt daarnaast een soort nationale verevening in.  Er wordt welvaart overgeheveld naar mensen die zonder dat systeem in armoede zouden vervallen, zoals zieken of bejaarden. In Nederland houden wij niet van al te grote inkomensverschillen, zoals blijkt uit alle kritiek op de zogenaamde “graaiers”. Vandaar dat er een brede consensus bestaat over allerlei nivellerende maatregelen. Vergeet nooit dat het grootste deel van de sociale voorzieningen niet tot stand is gebracht door de PvdA, maar door de christelijke partijen in samenwerking met de VVD. Dat geldt bijvoorbeeld voor de WAO en de bijstand. Laat je nooit iets anders wijsmaken. Waarom? Omdat de meeste Nederlanders dat eerlijk vinden en het niet juist vinden als over het algemeen genomen de kosten van ziek zijn helemaal afgewenteld worden op de zieken zelf en hun familieleden. Al dan families met veel zieken zouden bezwijken onder de financiële druk, terwijl de gezonden dansend door het leven gaan. Nederlanders zijn op dit punt ook solidair vanuit zelfbescherming. Voor hetzelfde geld dans je onder een motorfiets en zit je een leven lang in een rolstoel. Wie betaalt dat?

Dat wij 30% van wat wij met elkaar verdienen steken in sociale bescherming, is dus een keuze en geen blijk van het feit dat wij als samenleving op een faillisement afstevenen. Je kunt best op grond van je politieke overtuiging vinden, dat je de volle mep in handen wilt houden en dat iedereen het maar voor zichzelf uit moet zoeken, zoals bijvoorbeeld de aanhangers van Ayn Rand beweren, maar je moet niet met praatjes over “onbetaalbaar” komen. We zullen het uit Den Haag al genoeg te horen krijgen nu we rijp gemaakt moeten worden voor het rechtse gedoogmodel en nu Geert Wilders in ruil voor zijn schotel politiek linzenmoes het erfgoed niet van hemzelf maar van Henk en Ingrid gaat verkopen.