Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Wij zijn allemaal Grieken

  •  
07-06-2012
  •  
leestijd 5 minuten
  •  
BNNVARA fallback image
De Grieken zijn geen dader, maar waren eerste slachtoffer van de crisis
Een spook waart door Europa – het spook van massaverzet. Terwijl de EU, de Europese Centrale Bank en het IMF de duimschroeven bij de Grieken strakker aandraaien, komen in de hele eurozone steeds meer stemmen op tegen de dictaten van het begrotingspact. De rode draad: wij weigeren nog langer voor jullie crisis op te draaien. Het antwoord van regeringsleiders en extreem-rechts: ‘Geef de Grieken maar de schuld’. Welke lessen trekt links Nederland uit de groeiende polarisatie?
De Griekse verkiezingen van mei waren toonaangevend. In het land waar de bevolking in een wurggreep zit van de trojka, besloot 33 procent een stem uit te brengen op radicaal links. Haar boodschap, bij monde van de grootste linkse winnaar Syriza: ‘Bezuinigingen kunnen de recessie niet oplossen’ – verbonden met eisen die de schulden schrappen, de banken nationaliseren en de kapitaalstromen aan banden leggen.
Dit is geen puur electorale radicalisering. Sinds 2010 vonden er in Griekenland 17 algemene stakingen en een veelvoud aan demonstraties plaats tegen het door de strot duwen van botte crisismaatregelen. Dat is de basis waarop zowel conservatieven als sociaal-democraten hard zijn afgestraft in de stembus.
Griekenland werpt een licht op Europa als geheel. In Spanje heeft de helft van de jongeren geen baan, toch koos de regering ervoor om Bankia voor 19 miljard te redden. Uit protest tegen de voortdurende bezuinigingen gingen op de eerste verjaardag van de 15-meibeweging in het hele land opnieuw honderdduizenden mensen over tot pleinbezettingen.
Gelijktijdig rekenden de Fransen af met Sarkozy. De ‘president van de rijken’ moest plaatsmaken voor Hollande, die verklaarde dat ‘bezuinigingen niet het lot van Europa hoeven te zijn’ – op de hielen gezeten door het Front de Gauche, dat pleit voor een radicale herverdeling van de welvaart.
De ontwikkeling in de diverse landen voltrekt zich ongelijkmatig, maar heeft een overeenkomstig patroon. Omdat de schuldenlasten van Europese staten zo met elkaar zijn verstrengeld, beweegt het ‘rijke Noorden’ in dezelfde richting als het ‘arme Zuiden’. Zo houden Franse, Britse, Duitse en Nederlandse banken bijvoorbeeld gezamenlijk circa 469 miljard euro aan Spaanse schulden – een van de bubbels die nog op barsten staat.
Nederland In Nederland hebben we nog niet dezelfde impact van de crisis gevoeld zoals elders in Europa. Maar meer dan ooit zijn de Lage Landen economisch en politiek verbonden met de rest. Het Kunduz-akkoord – er rap doorheen gejaagd met de Europese 3 procent als argument – zet dat pijnlijk op scherp.
Het eufemisme ‘Lenteakkoord’ kan niet verhullen dat we hier met een directe aanval op werknemers hebben te maken. Het bevriezen van de ambtenarensalarissen, langer doorwerken voor minder pensioen, gezondheidszorg voor wie het kan betalen, reiskosten op conto van de forens – dit alles is niet alleen een ‘aantasting van de koopkracht’, het is een fundamentele uitholling van onze rechten.
Dat wordt nog eens onderstreept doordat het bedrijven makkelijker wordt gemaakt werknemers te ontslaan. Voortaan hoeft een baas vooraf geen toestemming meer te vragen aan het UWV of de kantonrechter om het dienstverband te beëindigen, de toets volgt pas achteraf. Voor de afgedankte arbeider resteert een forse verlaging van de ontslagvergoeding.
Zonder de steun van D66 en GroenLinks was dit botte bezuinigingspakket niet mogelijk geweest. Hiermee bekennen de ‘sociaal-liberalen’ kleur over wat zij bedoelen met ‘het nemen van verantwoordelijkheid’ – verantwoordelijkheid voor de prioriteiten van de markt, niet voor de belangen van al die mensen die hun baan, inkomen en huis dreigen te verliezen, hun kind in armoede zien opgroeien of zelfs bij de voedselbank moeten aankloppen.
Deze maatregelen zijn geen natuurverschijnsel, maar bewuste politieke keuzes. Ze lagen eerder al op tafel in het Catshuis en ze worden ook in landen om ons heen in verschillende vormen en tempo’s doorgedrukt, aangevoerd door de neoliberale richtlijnen van hetzelfde Europact – flexibiliseer de arbeidsmarkt en ‘hervorm’ het sociale stelsel, alles ten gunste van de winstgevendheid van de top.
Net zoals elders zien we ook in Nederland de politieke polarisatie verscherpen. Met de nieuwe verkiezingen in het vooruitzicht geven peilingen aan dat het vooral een race zal worden tussen Rutte en Roemer – als koplopers in een confrontatie tussen ‘neoliberaal en sociaal’. In die showdown op 12 september is een stem op de SP de beste keuze die we kunnen maken.
De grote vraag is echter met welk geschut links dit gevecht aangaat. Roemer verklaarde in mei: ‘Dit wordt hét moment om de SP in de regering te stemmen.’
Maar regeren met wie, gezien neoliberaal rechts dat wil snoeien om te groeien, liberaal links dat nu al hard meebezuinigt, of het links van Samsom dat zijn achterban al zo vaak heeft verraden dat het in diepe crisis verkeert – en dan weer zegt tegen bezuinigen te zijn, en dan weer voor?
De parallel met andere landen is dat we een alternatief nodig hebben dat niet vertrekt vanuit de ‘realiteit’ van parlement en financiële markten, maar zich organiseert op basis van de economische oorlogvoering van de 1% tegen de 99% zoals die door de crisis op scherp is komen te staan.
Dit betekent dat we niet mogen blijven hangen in valse termen als ‘eerlijk bezuinigen of delen’. In plaats daarvan zouden we de eis van het belasten van de top moeten koppelen aan acties, mobilisaties en strijd. Daarmee kan de druk worden opgebouwd om tot werkelijke veranderingen te komen. Eenmalige, symbolische manifestaties per sector, zoals we die in Nederland afgelopen periode veel hebben gezien, hebben bewezen onvoldoende te zijn om dit afbraakbeleid te stoppen.
Het harder inzetten van het stakingsmiddel en maatschappijbreed verzet tegen de Kunduz-coalitie als geheel – dat is wat links, en een vakbeweging die werkelijk nieuw wil zijn, zich nu als doel zouden moeten stellen. De oproep vanuit vakbondsnetwerk FNV Vecht voor je Recht voor een landelijke stakingsdag voorafgaand aan 12 september geeft wat dat betreft de richting aan.
Deze uitdagingen bevinden zich bovendien niet in een vacuüm. De electorale successen van Gouden Dageraad in Griekenland en het Front National in Frankrijk illustreren hoe de verbittering over de bezuinigingen ook door oude en nieuwe fascisten wordt aangegrepen, om die vervolgens om te smeden tot een stormram tegen migranten, moslims en iedereen die ‘buitenlands’ is.
In Nederland zal Wilders er op zijn beurt alles aan doen om zijn collaboratie met Rutte zo snel mogelijk te doen vergeten, en de woede over ‘Brussel’ te kanaliseren naar ‘soevereiniteit’ en andere nationalistische bliksemafleiders. Daarom mogen we het geluid tegen de Europese bezuinigingspolitiek niet loskoppelen van de roep om solidariteit met de Grieken.
De Grieken zijn geen dader, maar waren eerste slachtoffer van de crisis. Ze zijn daarbij ook eerste proefkonijn geworden voor het neoliberale crisisbeleid. Wat aan maatregelen lukt in Athene, zal spoedig de norm zijn in andere Europese regeringscentra. Maar de Grieken blijven als leeuwen terugvechten. Ons gevecht tegen bezuinigingen hier is dan ook direct verbonden met hun strijd tegen dezelfde politiek.
Samen moeten we een vuist maken tegen het Europa van de banken en multinationals, en voor een ander Europa – van strijd, solidariteit en samenwerking. De boodschap zou van Athene tot Amsterdam even ‘realistisch’ als helder moeten zijn. Nee, wij gaan de crisis niet betalen – zwart en wit, haal het geld waar het zit.

Meer over:

opinie, wereld
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.