Wijziging faillissementswet doet geen recht aan slecht ondernemerschap

Door een wijziging van de Faillissementswet wordt buiten een faillissement een dwangakkoord mogelijk waar alle schuldeisers van het bedrijf aan gebonden zijn. Met dat instrument kan relatief eenvoudig een sanering van schulden worden gerealiseerd en een faillissement worden voorkomen. Een kortzichtige visie die geen recht doet aan slecht ondernemerschap, marktwerking, mismanagement en achterhaalde business- en verdienmodellen.

De belangrijkste oorzaken van faillissementen Langdurig onderzoek naar de oorzaken van faillissementen wijst uit dat slecht ondernemerschap en mismanagement met stip op de eerste plaats staan. Bijna de helft kan hierdoor worden verklaard. Direct gevolgd door bedrijfseconomische oorzaken en financieringsproblemen. Recente faillissementen tonen aan dat ook verouderde business- en verdienmodellen steeds vaker als een verklarende factor kunnen worden beschouwd. Om een onderneming ‘gezond’ te kunnen voortzetten is dus meer nodig dan enkel een financiële balanssanering, minder schulden, zoals de nieuwe wet gaat faciliteren.

Ondernemen in zwaar weer is complex probleem Wanneer de continuïteit van een bedrijf niet meer geborgd is vraagt dat om een kritische blik naar de eigen organisatie. Een blik die niet alleen gericht is op het financiële aspect van de bedrijfsvoering maar vooral op het eigen ondernemerschap. En tegenwoordig nog belangrijker; een kritische analyse van het gehanteerde business- en verdienmodel. Sluit mijn bedrijf nog wel aan bij de huidige wensen van mijn klanten?

Faillissement haalt zwakke bedrijven uit de markt Economisch gezien hoeft een faillissement niet erg te zijn. Tenminste als daarmede de zwakke bedrijven op een natuurlijke manier uit de markt worden gehaald. Een ‘survival of the fittest’. Ook werknemers zijn niet gebaat bij bedrijven waarvan de continuïteit op termijn niet geborgd is. Die hebben meer aan bedrijven waar op basis van goed ondernemerschap de continuïteit op lange termijn veilig gesteld is.

Nadelen saneren buiten faillissement Een faillissement heeft nadelen,zoals een waardevermindering van de organisatie, maar ook voordelen. Alleen nadat een faillissement is uitgesproken kan in een daar opvolgende doorstart de nieuwe organisatie letterlijk met een schone lei beginnen. Bijvoorbeeld op een wel levensvatbare kleinere schaal met minder personeel en minder financiële lasten. En dat kan niet als buiten een faillissement een schuldensanering heeft plaatsgevonden. Het voorgestelde middel van een schuldensanering werkt derhalve alleen als de schulden de enige doorslaggevende oorzaak zijn van het niet meer geborgd zijn van de continuïteit.

Continuïteit borgen is meer dan schulden saneren Verstandige ondernemers die in zwaar weer zitten en willen reorganiseren doen er verstandig aan om niet ‘blind’ te gaan voor een oplossing op korte termijn. Een schuldensanering kan verleidelijk zijn om een dreigend faillissement af te wenden. Om de continuïteit op lange termijn veilig te stellen is het raadzaam om alle instrumenten voor een herstructurering goed te laten onderzoeken. Misschien dat na gedegen onderzoek de optie van een doorstart na een faillissement beter de continuïteit van het bedrijf op termijn veilig kan stellen.

Antonie Kerstholt, econoom en jurist Auteur van Ondernemen in zwaar weer ( SDU 2009)