Wil rechts het erfrecht afschaffen?

In de vlegeljaren van de socialistische beweging – denk aan de dagen van Domela Nieuwenhuis en Troelstra – prijkte het nog wel eens in beginselprogramma’s en eisenpakketten: een successiebelasting van honderd procent. De redenering was eenvoudig: mensen hebben misschien wel recht op de vruchten van hun eigen arbeid maar hun kinderen niet. Het is onrechtvaardig dat de één met een gouden lepel in de mond geboren wordt en de ander in een stijfselkissie. Daarom heeft de gemeenschap recht op iemands bezit na diens overlijden en niet de personen die toevallig zijn erfgenamen zijn want die hebben er niets voor gedaan.

Over dit ideaal hebben we een dikke eeuw niets meer gehoord maar de laatste tijd prijkt het het ineens weer op de agenda. Althans: dat is het effect van voorstellen die tegenwoordig uit de hoek van rechts naar voren worden gebracht. Denk dan aan het inperken van de AWBZ , zodat ouderen voor verblijf in verzorgings- en verpleeghuis zelf worden aangeslagen. Het recente plan van Paul Schnabel om van bejaarde huiseigenaren de koopwoning op te eten in ruil voor de zorg die zij nodig hebben, is niet meer dan de consequentie hiervan.

Op die manier blijft er in de praktijk voor de kinderen niets te erven over, tenzij ze uit puissant rijke families komen en dat laatste is natuurlijk het verschil met de eis van Domela Nieuwenhuis – die had de gouden bocht in de Herengracht wél op het oog.

Natuurlijk kunnen ouders proberen delen van hun bezit te verdonkeremanen door ze weg te schenken maar daar weet de overheid vast een fiscale mouw aan te passen.

En dat komt dan uit rechtse koker met een klein duwtje in de rug van de – als ik mij niet vergis gematigd sociaaldemocratische of in ieder geval zoals ze het in 1900 zeiden geavanceerd liberale – Paul Schnabel. Als ik weer eens in Amsterdam ben ga ik naar het Haarlemmerplein om te zien of op het gelaat van Domela Nieuwenhuis een glimlach is verschenen. De wonderen zijn de wereld immers niet uit.

Gedachte achteraf: kent U het woord parricide? Dat betekent oudermoord. In de toekomst houden erfgenamen alleen wat over als hun voorzaten niet te vroeg maar ook niet te laat het hoekje omgaan. Daarbij helpen? In de tijd van de Romeinen kreeg je dan eerst verschrikkelijk met de zweep. Daarna werd je in een zak genaaid met een hond, een slang, een haan en een aap, want dierenpolitie en zo, daar hádden ze het niet over in de klassieke oudheid. Vervolgens  werd je in de rivier gegooid.

UPDATE In Buitenhof was Wouter Bos aan het woord over manieren om de gezondheidszorg betaalbaar te houden. Hij raakte even aan de aanpak van Singapore. In Singapore moeten werknemers verplicht sparen voor ziektekosten en dat bedrag wordt dan door de werkgever verdubbeld. Zo gaat het ook met de oudedags- en de werkloosheidsvoorziening. Dit alles wordt niet gemanaged door de markt maar door de overheid. Elke burger van Singapore heeft een geblokkeerde rekening bij het Central Provident Fund. Dit is de website. Ik zou zeggen: kijk eens rond.