Wilders wil nieuwe verkiezingen, wordt Nederland onregeerbaar?

Het blijkt allemaal nog veel erger dan iedereen had gedacht. Althans, als de berichtgeving van RTL Nieuws klopt. Volgens deze zender heeft het kabinet in 2019 allerlei gevoelige informatie over de toeslagenaffaire doelbewust niet met de Tweede Kamer gedeeld. De ministerraad zou daarmee zichzelf en zijn topambtenaren uit de wind hebben willen houden. De oppositiepartijen reageerden hevig geschokt toen dit bekend werd. Vooral PVV-leider Geert Wilders ging tekeer. Wat hem betreft zijn nieuwe verkiezingen, waar hij al een hele tijd op aandringt, nu echt onvermijdelijk geworden. ‘Hier mag Rutte c.s. niet mee wegkomen.’

Het is echter de vraag of nieuwe verkiezingen een oplossing dichterbij zouden brengen. Volgens recente peilingen van Maurice de Hond en Ipsos hoeft de VVD van Mark Rutte een stembusgang niet te vrezen. In beide polls gaan de liberalen nog steeds onbedreigd aan kop, ondanks alle commotie over ‘Omtzigt, functie elders’ en het daaropvolgend geheugenverlies van de demissionaire premier. In de poll van De Hond raken zij slechts 2 van de 34 zetels kwijt. Naaste belager D66 blijft op 24 staan en komt dus nauwelijks dichterbij. Bij Ipsos wint de VVD zelfs een zetel. D66 krijgt er hier weliswaar ook 2 extra, maar de eerste plek blijft ver buiten bereik.

Daar komt nog eens bij dat D66 twee jaar terug ook in het kabinet zat. Sigrid Kaag en haar partijgenoten hebben de Kamer dus – nogmaals: als RTL Nieuws het bij het juiste eind heeft – net zo goed op het verkeerde been gezet. Dat geldt ook voor het CDA en eveneens voor de ChristenUnie, die de laatste weken zo ethisch bevlogen uit de hoek komt. Allemaal regeringspartijen, allemaal medeschuldig.

Natuurlijk, peilingen hoeven niet te kloppen. De Hond en Ipsos konden bovendien geen rekening houden met de onthulling van RTL Nieuws. Misschien dat de kiezers nu de regeringspartijen laten vallen en in plaats daarvan op een oppositiepartij stemmen. Maar als ik Wilders was zou ik daar niet te vast op rekenen.

En uiteraard, de PVV-leider heeft weinig te verliezen. De verkiezingen van 17 maart waren voor hem bepaald geen succes. Zijn partij verloor 3 van de 20 zetels en moest toezien hoe haar directe concurrenten Forum voor Democratie en JA21 mooie resultaten boekten (al blijft de PVV veruit de grootste onder de rechtspopulisten). Of nieuwe verkiezingen de positie van de PVV zouden verbeteren blijft afwachten, maar je kunt altijd een gokje wagen. Zeker als je, zoals Wilders, toch niet echt popelt om te regeren, omdat je liever aan de zijlijn staat te brullen dat het allemaal heel anders moet.

Maar er zijn oppositiepartijen die waarschijnlijk wel graag in het nieuwe kabinet zouden plaatsnemen, namelijk de PvdA en GroenLinks. Zij deden het slecht op 17 maart en mogen volgens de polls geen betere uitslag verwachten als de kiezer opnieuw om een oordeel zou worden gevraagd. Beide partijen hebben het toch al zo moeilijk, want een regering zonder de VVD, en dus zonder die onbetrouwbare Rutte, is vrijwel onmogelijk. Terwijl ze juist zo graag van hem af willen. Of zeggen te willen.

Dat het hele zittende kabinet opeens uit bedriegers en leugenaars lijkt te bestaan, maakt de situatie wel erg ingewikkeld. Want als de twee linkse partijen consequent zijn zullen ze straks niet alleen opnieuw een motie van wantrouwen tegen Rutte steunen, ze zullen ook niet meer willen regeren met D66 en het CDA. Dat zou betekenen dat er praktisch geen enkele coalitie meer mogelijk is. Dus dat het land onregeerbaar wordt.

Het Kamerdebat over ‘RTL-gate’ wordt dan ook heel cruciaal en erg spannend. Hoe het afloopt weet niemand nog. Maar mijn inschatting is dat deze keer niet alleen Rutte zich niet alles meer zal weten te herinneren. De memorie van Kaag begint nu al te haperen.