Zelfstandigen zonder poen?

Het afgelopen jaar zijn er 150.000 zelfstandigen bij gekomen, grotendeels zonder personeel. Zzp’ers dus. Volgens De Kamer van Koophandel, die deze cijfers bekendmaakte, bestaat er veel verborgen werkloosheid onder de zzp’ers en verdient een kwart van hen erg weinig. Zeker tien procent van de zzp’ers werkt onder bijstandsniveau. Vooral veel ouderen die na ontslag als zelfstandige zijn gaan werken hebben een laag inkomen. Dat baart zorgen.

Waarom zzp’ers met een zeer laag inkomen zich niet melden voor een (bijstands)uitkering is nog niet onderzocht. Is dat omdat ze liever hun eigen broek ophouden dan een uitkering aanvragen? Of is dat omdat ze geen recht hebben op een ww- of bijstandsuitkering? Is dat omdat ze een partner hebben die wel genoeg verdient? We weten het nog niet. Wat we ook niet weten is of de armoede onder zzp’ers van tijdelijke aard is, en alleen te maken heeft met de crisis van afgelopen jaren, of dat er wat anders aan de hand is.

In principe vindt de PvdA het prima als mensen voor zichzelf beginnen. Het overgrote deel van de zelfstandigen wil voor zichzelf werken omdat ze dat prettiger vinden: geen baas boven je, zelf je tijd indelen en al je creativiteit kwijt kunnen zonder dat een collega of manager roept dat iets niet kan of mag. De zzp’er is het toonbeeld van de geëmancipeerde arbeider, als je het in ouderwetse woorden wilt stellen. Met hun flexibiliteit leveren ze een belangrijke bijdrage aan de economie en arbeidsmarkt.

De PvdA maakt zich wel zorgen over gedwongen zzp’erschap: als je door omstandigheden of zelfs je vorige werkgever wordt gedwongen om je als zzp’er te vestigen. Het ondernemerschap moet een vrije keuze blijven. Als gedwongen zzp’erschap ook nog eens betekent dat je een werkende arme wordt, gaan bij mij de alarmbellen rinkelen.

Of armoede onder zzp’ers een blijvend fenomeen is weten we nu nog niet; het kan met de recessie van de afgelopen jaren te maken hebben. Als het gedwongen zzp’erschap een nieuwe manier is om (oudere) werknemers opzij te schuiven moet er wat gebeuren, om te beginnen bij de werkgevers. Hoe zorgen we er voor dat ze werknemers houden? Hoe voorkomen we dat ze te makkelijk oud-werknemers als zzp’er kunnen inhuren? De verzorgingsstaat vergt een continu proces van renovatie, willen we dat het een veilig huis voor iedereen is.

Wil je meepraten over deze kwesties? Heb je ideeën over het toegenomen aantal ondernemers? Over hoe je echt ondernemerschap kunt bevorderen en schijnconstructies kunt voorkomen? Over deze onderwerpen en nog veel meer gaat het grote mkb-zzp debat, aanstaande vrijdag in de Rode Hoed in Amsterdam.

Dit artikel verscheen op de website van de PvdA. Volg Mei Li Vos ook op Twitter