Zijn we wel echt zo gelukkig?

Psychologen weten dat mensen in vragenlijsten vaak wat overdrijven als het gaat om hoe eerlijk, aardig of intelligent ze zijn, hoe gezond ze leven of hoeveel seks ze hebben: ze doen aan zelfverheffing, ze presenteren zichzelf iets gunstiger. Doen ze dat misschien ook als je vraagt hoe gelukkig ze zijn? Daar lijkt het wel op – en dan vooral mensen die conservatief en rechts stemmen.

In plaats van mensen te vragen hoe gelukkig ze zijn, gebruikten onderzoekers verschillende andere methoden: ze analyseerden het gebruik van positieve, blije woorden in de taal van politici en twitteraars; en ze bekeken foto’s van politici en LinkedIn-gebruikers, om te zien hoe intens mensen lachten en of hun lach echt was (het verschil zien is soms best moeilijk; zie hier  voor uitleg en een testje).

In vragenlijstonderzoek komen conservatieven altijd als gelukkiger uit de bus. Ik heb dat zelf ook gevonden in eigen onderzoek: VVD’ers waren het gelukkigst. Maar bij de methoden van deze onderzoekers was het juist omgekeerd: bij alle maten en bij alle onderzoeksgroepen bleek dat ‘liberals’ (in Nederland de meer ‘linkse’, progressieve mensen) gelukkiger waren, afgaand op hun taalgebruik en gezichtsuitdrukking. Het lijkt er dus op dat rechtse mensen meer aan zelfverheffing doen.

Nu zijn de meest gelukkige landen (Nederland en de Scandinavische landen) juist relatief links en egalitair: de inkomensverschillen zijn er relatief klein, en het is bekend dat dat bevorderlijk is voor onderling vertrouwen, hetgeen weer het geluk ten goede komt. Het is dus denkbaar dat de inwoners van deze landen echt gelukkiger zijn. Maar niets is zeker totdat de gezichtsuitdrukkingen van mensen in verschillende landen zijn geanalyseerd.