Zwijgrecht slachtoffers

Staatssecretaris Fred Teeven is voornemens het spreekrecht van slachtoffers tijdens rechtszaken nog verder uit te breiden. Ook ouders van misbruikte kinderen mogen iets zeggen.

Dat klinkt menselijk. Maar is onwenselijk.

Spreekrecht voor slachtoffers bestaat al een tijdje en vormt een uiterst wonderlijke constructie in ons systeem.

Het Openbaar Ministerie brengt een verdachte voor de rechter. Die komt de rechtszaal binnen en krijgt vervolgens van de rechter te horen dat waarheidsvinding hoog in het vaandel staat. Omdat eerst vast moet komen te staan of iemand schuldig is en waar hij precies schuldig aan is.

Er zijn rechters die tijdens een zaak wel tien keer zeggen ‘dat de rechtbank nog geen enkel oordeel heeft’.

Dan komt het slachtoffer. En krijgt de rechtbank een vaak indrukwekkende partij emotie over zich heen gestort.

Over levens in de kantlijn. Keiharde woede. Heftig verdriet. Pure angst.

Er zijn rechters die daar emotioneel van worden. Hoe hard ze hun best ook doen. Het is soms te zien. En dat is logisch. Leed doet iets met je.

‘Ja, meneer de verdachte. Wij hebben natuurlijk nog geen enkel oordeel. Maar we luisteren wel naar het verhaal van een vrouw wiens leven u heeft verwoest.’

Daar wringt iets. Daar kruipt geen emotie de zaal in. Daar stormt de emotie naar voren.

Begrijp me goed.

Ik vind dat slachtoffers veel meer rechten moeten hebben. Laat de overheid maar onverkort betalen voor schadevergoedingen. Als voorschot. Laat slachtoffers uitgebreid aan het woord over hun leed. Schenk ze professionele begeleiding.

Maar doe dat na de rechtszaak. Na het beantwoorden van de schuldvraag. Na de strafmaat.

Haal het slachtoffer in eerste instantie uit de rechtszaal. Zet ze op de tribune. Laat ze luisteren. En pas later spreken.

Een rechtszaak is een verhoor. Van een verdachte. Pas na twee weken maakt een rechtbank desgewenst van een verdachte een dader.

En alleen daders maken slachtoffers.