Debatteren met Trump blijkt onmogelijk

Het eerste debat tussen de Donald Trump en zijn Democratische uitdager Joe Biden is direct na de start ontaard in de feitenvrije chaos die het presidentschap van Trump al vier jaar kenmerkt. Biden probeerde inhoudelijk te reageren, maar kon al snel niet anders dan modder teruggooien. Ook de moderator van dienst, Fox News-journalist Chris Wallace, moest de verbale aanvallen van de president ontgelden die daarmee een werkelijk debat – een van de pijlers van een functionerende democratie – onmogelijk maakte.

Obamacare Bij het allereerste thema van de avond, de voortzetting van de Affordable Care Act (de wet die zorg toegankelijk maakt ook voor lagere inkomens, ook wel Obamacare genoemd), reageerde Biden op de geplande aanstelling van de aartsconservatieve Amy Coney Barrett als nieuwe rechter in het hooggerechtshof. Volgens Biden vergroot haar toetreding tot het hof de kans dat Obamacare wordt teruggedraaid, iets waar Trump al jaren mee schermt. Dat zou vervolgens betekenen dat 100 miljoen mensen met reeds bestaande medische aandoeningen hun verzekering verliezen. Het is daarom niet gepast nog voor de verkiezingen een nieuwe rechter te benoemen, zei Biden.

Trump wierp tegen dat ‘geen 100 miljoen Amerikanen’ bestaande aandoeningen hebben en beschuldigde Biden ervan de particuliere zorgverzekering van 180 miljoen Amerikanen te willen opheffen en over te willen gaan op “socialistische gezondheidszorg”. Een leugen, zo antwoordde Biden die inderdaad nog nooit een van deze plannen heeft geopperd. Overigens hebben inderdaad geen 100 miljoen Amerikanen een reeds bestaande medische aandoening, maar zijn het er volgens een analyse uit 2017 van Trumps eigen overheid maar liefst 133 miljoen.

Moderator Chris Wallace wilde van Trump weten waarom hij nog altijd zelf geen plannen voor de gezondheidszorg heeft bekendgemaakt. Trump schermt al sinds het begin van zijn presidentschap met het afbreken van het stelsel dat zijn voorganger Barack Obama, samen met Joe Biden, heeft ingesteld. Ook beweert hij al vier jaar ‘snel’ met een eigen plan te komen, maar heeft dat slechts een paar weken voor de presidentsverkiezingen nog altijd niet gedaan. Trump probeerde uit alle macht te verhinderen dat Wallace het woord kon nemen. Nadat Wallace de president geërgerd verzocht zijn vraag af te maken, antwoordde Trump: ‘Blijkbaar debatteer ik met jou, dat verbaast me niets’.

Nog eens twintig minuten verder in het volledig disfunctionele debat waarbij Trump uit alle macht elk mogelijk onderwerp probeerde te frustreren met interrupties, leugens en persoonlijke aanvallen, viel Biden uit: ‘Kan je je kop houden, man? Dit is zo niet-presidentieel.’ Even later gevolgd door: ‘Heb je enig idee wat deze clown allemaal aan het doen is? Ik kan je wel vertellen dat hij er niet is voor mensen die gezondheidszorg nodig hebben.’

Belastingen In een minstens zo verhit onderdeel over de belastingaangifte van Trump, noemde Biden hem ‘de slechtste president die Amerika ooit gehad heeft’. Biden beschuldigde Trump ervan misbruik te maken van aftrekposten en beloofde als president een einde te maken aan dergelijke belastingconstructies. Daarop wilde Trump van Biden weten waarom hij dat niet heeft gedaan in zijn afgelopen 25 jaar als senator, waarop Biden antwoordde: ‘Omdat jij geen president was die alles verprutste.’

Trump bleef op het podium volhouden dat hij in 2016 en 2017 ‘miljoen dollars’ aan inkomstenbelasting heeft betaald. De New York Times openbaarde afgelopen week documenten waaruit bleek dat de president die jaren in werkelijkheid slechts 750 dollar heeft afgedragen. ‘Laat je aangiftes maar zien dan,’ zei Biden, die zelf vlak voor het debat zijn eigen belastingaangifte openbaar maakte. Daarop herhaalde Trump zijn bewering dat hij dat doet zodra er geen audit van belastingdienst IRS meer plaatsvindt. Tot die tijd is het niet toegestaan, beweerde Trump nog maar eens. Een leugen die al meermaals door de IRS zelf is ontkracht.

Racisme Biden deed geen verdere moeite zijn woorden te verzachten en noemde Trump ronduit een racist. Dat gebeurde nadat Biden zijn rivaal aan de tand vroeg over diens beslissing een einde te maken aan anti-racismetrainingen binnen afdelingen van de federale overheid. Biden wilde weten waarom hij dat heeft gedaan, waarom Trump antwoordde dat ‘veel mensen klaagden’ en dat er ‘honderdduizenden dollars worden betaald om zieke ideeën te onderwijzen’: “Ze leren mensen dat ons land een verschrikkelijke plek is, racistisch is, en ze leren mensen ons land te haten en dat sta ik niet toe.”

“Niemand zegt dat,” antwoordde Biden. “Hij is een racist.”

Zowel Biden als Chris Wallace wilden van Trump weten waarom hij extreemrechts weigert te veroordelen. Trump probeerde uit alle macht de aandacht te verleggen naar volgens hem “extreemlinkse relschoppers” en antifa. Volgens Trump is er geen probleem op rechts, maar op links. Vervolgens leek hij de extreemrechtse pro-Trump militie Proud Boys rechtstreeks instructies te geven: “ Proud Boys, stand down and stand by.”

Biden haalde ook naar voren dat Trump in 2017 een groep witte suprematisten in Virginia “zeer goede mensen” had genoemd en dat Trump de inzet van traangas op vreedzame demonstranten na de dood van George Floyd had goedgekeurd: “Dit is een president die er alles aan doet om racistische haat en verdeeldheid te zaaien,” zei Biden. “Je zegt voor zwarte Amerikanen op te komen, maar 1 op de 1000 zwarte Amerikanen is overleden als gevolg van het coronavirus.” Een bijzonder zorgwekkend feit. Inmiddels zijn in totaal 200.000 Amerikanen aan Covid-19 bezweken, een disproportioneel aantal daarvan uit de zwarte gemeenschap. Volgens Biden loopt dat aantal op tot 1 op de 500 als er niet snel maatregelen worden genomen.

Chaos De rest van de avond verliep niet minder chaotisch. Biden die Trump ervan beschuldigde het schoothondje van Poetin te zijn en Trump die de zoon van Biden er (opnieuw) van beschuldigde corrupte banden met Oekraïne te hebben onderhouden. Biden drong er bij het Amerikaanse volk op aan massaal te stemmen, ook per post. Trump herhaalde zijn meermaals ontkrachte leugen dat stemmen per post ongeldig is en dat er ‘massaal gefraudeerd wordt’. Direct nadat Biden erop wees dat zelfs alle veiligheidsdiensten ontkennen dat er sprake is van verkiezingsfraude met stembiljetten, sorteerde Trump voor op het ongeldig verklaren van de verkiezingsuitkomst.

Trump werd gevraagd of hij zijn aanhang wilde verzoeken kalm te blijven en de verkiezingsuitslag af te wachten, maar dat weigerde de president. In plaats daarvan riep hij zijn achterban op naar de stemlokalen te gaan om iedereen in de gaten te houden: ‘Als ik zie dat tienduizenden biljetten vervalst worden, kan ik dat niet laten gaan.’

Het volgende debat staat voorlopig gepland op 22 oktober. Bekijk hier een samenvatting van het eerste debat: