Meer morfine-, kalmerings- en slaapmiddelengebruik in achterstandswijken

Aan bewoners van de armste wijken van Nederland worden veel meer zware pijnstillers zoals morfine voorgeschreven. Ook gebruiken bewoners in achterstandswijken naar verhouding aanzienlijk meer slaap- en kalmeringsmiddelen. Het verschil in gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen tussen de armste en de rijkste wijken bedraagt 73 procent. Dit blijkt uit de ZEMBLA -uitzending ‘De praktijk van de achterstandsdokter’ van 21 maart.

Deze nooit eerder gepubliceerde cijfers zijn afkomstig uit een in 2015 gehouden onderzoek door de Stichting Farmaceutische Kengetallen. In het onderzoek wordt het geneesmiddelengebruik in de rijkste en armste wijken gemeten en met elkaar vergeleken. Het verschil tussen ‘rijk’ en ‘arm’ in het gebruik van zware pijnstillers zoals morfine is 42 procent.

In de ZEMBLA-uitzending vertellen huisartsen uit achterstandswijken dat ze sterke pijnstillers voorschrijven aan patiënten met bijvoorbeeld rugklachten die ze niet naar de fysiotherapeut kunnen doorverwijzen, omdat ze niet aanvullend verzekerd zijn.

Huisarts Andy Kwee uit Almelo: “Paracetamol daar begint natuurlijk iedereen mee. Maar de meeste mensen hebben dat thuis al uitgeprobeerd. Dan ga ik een stap verder, dus ik eindig dan op een gegeven moment toch bij de morfinepreparaten.”

Bijzonder hoogleraar gezondheidsverschillen Maria van den Muijsenbergh schrikt van de grote verschillen in gebruik. Ze zegt: “Dat vind ik heel erg. Ik vermoed dat het een combinatie is. Dat deze mensen veel vaker zoveel pijn hebben – letterlijk – en misschien ook wel emotioneel, dat ze zo’n zwaar middel krijgen. Maar ik vermoed dat het misschien wel pijn is, ten gevolge van onderliggende oorzaken, die niet behandeld wordt.”

Van den Muijsenbergh vindt het ook zeer zorgelijk dat er in arme wijken zoveel meer slaap- en kalmeringsmiddelen geslikt worden. Ze stelt: “Die medicatie werkt dempend en leidt tot geheugenproblemen. Als je voortdurend een beetje suf bent, is het nog veel moeilijker om te bedenken hoe je uit de schulden moet komen. Ik vind het een vreselijk idee dat je een soort getemde onderlaag van de maatschappij krijgt.”