15.000 spreekwoorden over vrouwen

Spreekwoorden over vrouwen bestaat in alle talen en culturen en zeggen vaak iets over de positie van de vrouw in haar cultuur. De Leidse hoogleraar Mineke Schipper heeft er 15.000 verzameld, naar het Engels vertaald en bijeengebracht op een speciale website die deze week is gelanceerd.

Schipper is emeritus-hoogleraar interculturele literatuurwetenschap aan de Universiteit Leiden en daarnaast ook romanschrijfster. In 2004 publiceerde ze het boek ‘Trouw nooit een vrouw met grote voeten’, waarin ze duizenden spreekwoorden uit de hele wereld over vrouwen analyseerde. Schipper was vijftien jaar met dit onderzoek bezig. Haar boek werd in een tiental talen vertaald.

En nu is er dus een website: http://www.womeninproverbsworldwide.com

De site bevat de complete collectie vrouwenspreekwoorden die Schipper de afgelopen decennia bij elkaar bracht: ruim 15.000 spreekwoorden en zegswijzen, uit ruim 150 landen en zo’n 252 talen. Allemaal bijeen in een handig doorzoekbare database.

Taalkenner Ewoud Sanders stelt op het NRC-taalblog de vraag wat leren die spreekwoorden, die allemaal zo letterlijk mogelijk in het Engels zijn vertaald, ons over de positie van vrouwen en de relatie tussen man en vrouw?

Het eerste wat opvalt, aldus Schipper, is dat de spreekwoorden vooral het perspectief van de man vertegenwoordigen. In de meeste zegswijzen zien we dus met name hoe mannen tegen vrouwen aankijken – tegen dochters, echtgenotes, minnaressen, moeders, grootmoeders, schoonmoeders enzovoorts. Daarnaast valt op dat er internationaal veel inhoudelijke overeenkomsten zijn. Zo zeggen mannen in Rajasthan in India: “Women are like shoes, they can always be replaced.” In Venezuela zijn mannen deze volkswijsheid toegedaan: ,,Women are like buses: if one leaves, another one will come.’’ Terwijl mannen in Oeganda zeggen: “Women are like fresh banana leaves: they never come to an end in the plantation.’’

Foto: aeter (Flickr/CC)