Aantal zelfmoordpogingen asielzoekers verdubbeld

Het aantal zelfmoordpogingen in asielzoekerscentra is de afgelopen tien jaar verdubbeld. Dat schrijft NRC Handelsblad in de weekendeditie. De psychische nood van asielzoekers neemt toe doordat de druk om het vluchtverhaal aannemelijk te maken ook steeds groter wordt. Het alternatief, teruggaan naar land van herkomst, draagt bovendien ook bij aan die druk.

NRC Handelsblad spreekt met Kees Laban (58), psychiater in De Evenaar, een centrum voor ‘transculturele psychiatrie’ van GGZ Drenthe, in Beilen. Laban krijgt een reeks aan patiënten met traumatische ervaringen aan zijn bureau. Mensen die te maken hebben gehad met “mensenhandel, verkrachting, foltering en uitbuiting”, tot “kindsoldaten, slachtoffers van etnische conflicten of gewoon mensen die zijn vastgedraaid in uitzichtloosheid”.

NRC: “Vier van de vijf hebben een posttraumatische stress-stoornis, meer dan de helft een depressie. Bijna iedereen heeft meerdere stoornissen en bijna niemand slaapt goed.

In de periode 2002 tot 2011 registreerde GGD Nederland 43 zelfmoorden door asielzoekers. Illegalen en uitgeprocedeerden tellen in deze cijfers niet mee. Jaarlijks doen nog eens dertig asielzoekers in opvangcentra een zelfmoordpoging. NRC legt uit:

Dat is de helft van het aantal pogingen in 2002, maar het aantal mensen in de opvang is in die jaren met ruim driekwart gedaald, van 70.000 naar 16.000. Zo bekeken is het aantal pogingen verdubbeld. De allerconservatiefste uitleg van de cijfers is dat suïcide niet afneemt.

Laban is verbaasd dat er niet méér gevallen van suïcide en geweldpleging zijn. Hij geeft de lange asielprocedure in Nederland er de schuld van. In 2010 promoveerde hij op de gezondheid van Iraakse asielzoekers. Hij ontdekte de factoren die de mensen ziek maakten. Onder deze factoren zijn ‘niet mogen werken’ en ‘zorgen over de verblijfsstatus’. Deze factoren zouden zelfs meer impact hebben op de geestelijke gezondheid dan de schokkende gebeurtenissen in Irak, zoals getuige zijn van de dood van een familielid of gemarteld worden.

De psychiater ziet hoe de Nederlandse wet- en regelgeving de gezondheid van de asielzoekers tegenwerkt. Ze hebben rust, sociale contacten, een bezigheid en genegenheid nodig. Allemaal factoren waar ze niet aan toe komen:

Zegt hij: zoek iets om te doen, dan zegt de Nederlandse wet: u mag niet werken.

Zegt hij: bouw aan uw leven, dan zegt de wet: u mag niet studeren.

Zegt hij: sluit vriendschappen, dan zegt het COA: verhuis, van hot naar her, soms wel zes keer in een paar jaar.

Zegt hij: zoek rust, dan zegt de IND: uw land is veilig, u moet terug.

Zegt hij: leven met een geliefde is een bron van steun, dan zegt de Dienst Terugkeer en Vertrek: u moet verplicht in dit centrum wonen.

Laban geeft toe dat asielzoekers vaak getraumatiseerd en met slechte vooruitzichten Nederland binnen komen. Toch voelt het alsof hij en zijn collega’s bij De Evenaar de schade die de IND, de COA en de Dienst Terugkeer en Vertrek aanrichten, moeten repareren.

In gesprekken over een trauma dat nog te vers is, wordt te vaak zo doorgezaagd, dat sommige asielzoekers angstaanvallen of herbelevingen krijgen. Daarnaast moeten behandelingen nog te vaak gestaakt worden omdat een patiënt naar een ander centrum moet verhuizen. Ook komt het volgens Laban te vaak voor dat mensen met panische angst voor opsluiting toch in een vreemdelingenbewaring worden geplaatst.

Meer lezen kan hier: NRC (betaalde editie): Ziek van Nederland