Bakkersland: asbest op je brood kan geen kwaad

Het grootste industriële bakkerijbedrijf van Nederland, Bakkersland, heeft in de zomer van 2013 brood teruggehaald uit een distributiecentrum van een supermarkt omdat er asbest op terechtgekomen was. Dat verklaart Bakkersland in de ZEMBLA-uitzending ‘Bodemprijzen en kiloknallers’ van donderdag 9 januari (21.10 uur bij de VARA op Nederland 2). Het asbest wordt als isolatiemateriaal gebruikt in oude, industriële broodovens. Volgens Wim van der Linden, voormalig voorzitter van de Centrale Ondernemingsraad van Bakkersland, is er geen geld om die ovens te vervangen omdat bakkerijen worden afgeknepen door supermarkten. “Als die meer marge zouden geven, zouden alle ovens vernieuwd kunnen worden.”

Uit zeker drie ovens van Bakkersland is in de afgelopen twee jaar asbest vrijgekomen. In 2011 in de bakkerij te Wateringen, in 2013 in Waalwijk en Zwanenburg. ZEMBLA beschikt over asbestinventarisatierapporten die naar aanleiding van deze incidenten zijn opgesteld. Bakkersland stelt dat werknemers nooit gevaar hebben gelopen, omdat er geen asbest in de lucht is aangetroffen.

Een bron in de bakkerijsector verklaart echter tegenover ZEMBLA dat er in 2013 uit een oven van Bakkersland asbest is terechtgekomen op brood dat voor een supermarkt bestemd was. Bakkersland bevestigt dat: “Het brood waar het asbest op terecht is gekomen, is vernietigd. En daar waar het nodig was, hebben we het brood terug laten halen.”  Het brood is volgens Bakkersland teruggehaald uit een distributiecentrum, voordat het in de supermarkt lag. Het bedrijf weigert te zeggen welke supermarktketen is ingelicht over het besmette brood.

Asbest werd tot de jaren negentig  veel verwerkt als isolatiemateriaal in industriële ovens. Veel bakkerijen bakken nog met oude ovens waar asbestplaten, asbestkarton en asbestkoord in verwerkt zijn. 

Al jaren is bekend dat bakkers een verhoogd risico lopen op asbestkanker. Dr. Paul Swuste, asbestdeskundige van de TU Delft verklaart in ZEMBLA: “Gaandeweg de jaren zestig en zeventig werd duidelijk dat er hele grote groepen waren die aan asbest zijn blootgesteld en daar vallen de bakkers ook onder.”

Volgens Bakkersland is altijd ‘asbestveilig’ gewerkt omdat in de gaten werd gehouden of er beschadigingen waren aan het isolatiemateriaal. Swuste vindt dat niet gesproken kan worden van een asbestveilig productieproces. “Die vezels zijn doorgaans niet zichtbaar met het blote oog, dus logisch dat ze niks gevonden hebben.”

Er is geen sprake van gevaar voor de consument, stelt Bakkersland. Het eten van asbest zou niet gevaarlijk zijn. Maar Joachim Aerts, longarts in het Erasmus MC in Rotterdam en het Amphia ziekenhuis in Breda, bestrijdt dat. “Dat kun je niet zo zeggen. Er is heel weinig onderzoek gedaan naar het binnenkrijgen van asbest via het maagdarmkanaal. (…) het is wel bekend dat je asbest ook vanuit de darmen kunt opslaan.” Aerts geldt als een van de toonaangevende wetenschappers op het gebied van asbestkanker. Hij ziet jaarlijks tientallen nieuwe patiënten met asbestkanker in de buikholte.

Bakkersland stelt dat het bedrijf pas in 2013 besefte hoe urgent de situatie was. Maar al in januari 2010 meldde zich een oud-werknemer bij Bakkersland Breda die claimde asbestkanker te hebben gekregen door zijn werk als ovenist. Bakkersland ontkent dat deze oud-werknemer ziek is geworden door asbest uit de oven in Breda. Maar ZEMBLA beschikt over een bouwtekening en getuigenverklaringen onder ede die de aanwezigheid van asbest aantonen. 

Volgens asbestdeskundige Swuste maken bedrijven als Bakkersland te weinig winst op hun producten om fatsoenlijk te kunnen investeren in asbestvrije machines. Swuste: “Ze denken alleen aan productie, dat zie je in een heleboel bedrijfstakken, er zijn een heleboel bedrijfstakken die in een absolute marge zitten als het gaat om de winsten die ze krijgen van de verkoop van hun producten.” Wim van der Linden, oud-voorzitter van de Ondernemingsraad van Bakkersland bevestigt dat. De winst is te laag “omdat de supermarkten niet meer willen betalen dan ze op dit moment doen.” Volgens Bakkersland hebben de incidenten met asbestovens niets te maken met de lage prijzen die supermarkten betalen voor het brood. Er zou voldoende geld zijn om te investeren in de bakkerijen.

ZEMBLA: ‘Bodemprijzen en kiloknallers’, donderdag 9 januari om 21.10 uur bij de VARA op Nederland 2.