D66 wil meer onderzoek naar basisinkomen

Een basisinkomen kan allerlei uitkeringen en toeslagen en het minimumloon afschaffen. Ook kan het sociale werkzaamheden zoals mantelzorg stimuleren, menen denktanks en economen. Reden voor D66 om alle voors en tegens uit te zoeken in een Nederlands experiment.

Een basisinkomen houdt in dat iedere volwassen Nederlander een vast bedrag per maand krijgt waarvan hij of zij zou moeten kunnen leven: sober, en zonder luxe. Dit basisinkomen zou ook alle uitkeringen en toeslagen vervangen en het belastingsysteem versimpelen.

Het idee van een basisinkomen is niet nieuw, maar wordt vanwege de oplopende werkloosheid door verschillende economen en denktanks weer ter sprake gebracht. Zij zien hierin een oplossing voor de toenemende automatisering in het werkveld en de daaruit voortvloeiende werkloosheid.

Experiment in Groningen

D66 is niet de enige partij die het idee van een basisinkomen interessant vindt. Groenlinks-wethouder Mattias Gijsbertsen in Groningen pleit zelfs voor een kleinschalig onderzoek in zijn stad, waarbij bijstandsgerechtigden de mogelijkheid krijgen geld te verdienen naast hun uitkering, zonder dat zij gekort worden. Alsof ze een basisinkomen zouden verdienen dus. De wethouder is in overleg met minister Asscher van Sociale Zaken om toestemming voor het experiment te krijgen.

D66 toont al sinds jaren interesse in een basisinkomen en nu de partij door automatisering steeds meer banen ziet verdwijnen, diende zij een motie in voor een onderzoek. D66-lid en initiatiefnemer van de motie Sjir Hoeijmakers:

Het is een herverdeling van het inkomen. Het geeft burgers de vrijheid om hun eigen leven in te vullen”.

Kostenplaatje

Econoom Marcel Canoy berekende voor het televisieprogramma Tegenlicht (VPRO) (fragment hierboven) wat het basisinkomen de overheid zou kosten: als iedere burger 760 euro per maand krijgt, ontstaat er een gat van 30 miljard in de begroting. Maar, legt Canoy uit, het verzekerd zijn van een basisinkomen kan er ook voor zorgen dat mensen meer gaan mantelzorgen, creatieve initiatieven gaan ontplooien en werk gaan doen dat ze leuk vinden. En dat levert de samenleving ook weer wat op, zoals een besparing op de zorgkosten en economische impulsen.

Ook Jan Wennekes van Denktank MIES, Maatschappij voor Innovatie van Economie en Samenleving, ziet iets in een dergelijk experiment:

Door een nieuw experiment kunnen we erachter komen of het basisinkomen werkt in Nederland. Misschien leren we gaandeweg dat een ander systeem nuttiger is, maar dan ontdekken we dat in ieder geval experimenteel”.

Wennekes wijst ook op het nut van een basisinkomen om de armoedeval te bestrijden:

Wie in de bijstand zit, heeft moeite uit de inkomensval te komen. Verdiensten worden grotendeels gekort op de uitkering en vrijwilligerswerk mag vaak niet. Bij een basisinkomen kan iedereen zijn kosten betalen en leven zonder luxe. Wie meer wil dan dat kan erbij werken en wordt niet gekort – een stimulans om aan de slag te gaan”.

Rutte ziet niks in basisinkomen

Premier Rutte zei maandagmiddag nog geen voorstander te zijn van een basisinkomen. Tijdens een bijeenkomst van het Libelle Nieuwscafé in Den Haag verklaarde hij dat de overheid volgens hem moet zorgen voor noodzakelijke collectieve voorzieningen, waaraan burgers bijdragen middels belastingen. Ook zei hij dat de overheid maar beperkt in inkomen zou kunnen voorzien, waardoor werken naast vrijwilligerswerk of mantelzorg alsnog noodzakelijk zal zijn om te kunnen overleven, meldt Nu.nl.

De Volkskrant: D66 pleit voor nieuw onderzoek naar een basisinkomen

Bekijk hier de hele uitzending van Tegenlicht.