Door actie Ombudsman kunnen dove kinderen toch naar school

Door een bliksemactie van het VARA-programma De Ombudsman en het PvdA-Kamerlid Agnes Wolbert kunnen zes dove kinderen na de zomer toch naar school.

Onder dreiging van een spoeddebat op de laatste dag voor het Kamerreces verleende minister Ab Klink van Volksgezondheid hen toch toegang tot een speciale dovenschool van Kentalis in het Groningse Haren. Daarmee komt een eind aan een periode van grote onzekerheid voor ouders en kinderen. Zij werden maandenlang heen en weer geslingerd tussen hoop en vrees. De Ombudsman besteedt in het nieuwe seizoen, dat op 24 september begint, uitgebreid aandacht aan de kwestie.

De Ombudsman ontving twee maanden geleden berichten over problemen rond de toelating van een groep dove kinderen tot de Guyotschool in Haren. Deze school herbergt de enige Havo-opleiding in Nederland waar les wordt gegeven in de Nederlandse gebarentaal. De kinderen die er naar school gaan, komen uit het hele land. Vanwege de grote afstand van huis naar school kunnen zij onmogelijk heen en weer reizen. Veel leerlingen gaan daarom naar het doveninternaat in het nabijgelegen Groningen.

Het verblijf in het internaat wordt betaald vanuit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Vorig jaar scherpte de overheid de regels echter aan, omdat de kosten voor de AWBZ de pan uit rijzen. Ook een aantal dove leerlingen werd daarvan de dupe. Alleen de kinderen met een extra zorgvraag, bijvoorbeeld wegens psychische problemen, werden nog toegelaten tot het internaat. Kinderen zonder zorgbehoefte kregen verblijf in het internaat niet meer vergoed. Het ministerie van Onderwijs moest voor deze kinderen een oplossing bedenken.

Maar tot teleurstelling van de ouders stelde dat ministerie voor dat de kinderen speciaal onderwijs in de eigen regio moeten zoeken. Daar wordt echter geen Havo-onderwijs in gebarentaal gegeven. Een ander alternatief is dat ze naar een gewone ‘horende’ school gaan met bijstand van een doventolk. Zo’n oplossing is minstens even duur als het verblijf in het internaat. Bovendien is de tolk er alleen tijdens de les, en niet tijdens pauzes of schooluitstapjes. Voor dove leerlingen betekent het vaak een eenzaam bestaan zonder contact met klasgenoten. Uit onderzoek blijkt dat dove kinderen door een isolement een groot risico lopen depressief te worden.

De Ombudsman maakte daarom in juni een afspraak met demissionair minister André Rouvoet van Onderwijs. Maar drie dagen voor de afspraak kwam het bericht dat het Centraal Indicatieorgaan Zorg (CIZ) een aantal kinderen volkomen onverwacht toch toestemming had gegeven naar het internaat te gaan. Die beslissing was in strijd met de eigen regels.

Die fout werd vorige week door het CIZ erkend. Uit ‘coulance’ besloot het ministerie van VWS, dat verantwoordelijk is voor het CIZ, dat de kinderen die al een indicatie hadden deze ook mochten behouden. Maar zes andere kinderen bij wie geen fout was gemaakt hadden pech: zij werden – met de schoolvakantie voor de deur – alsnog afgewezen.

De Ombudsman zocht daarop contact met het PvdA-Kamerlid Agnes Wolbert. Zij was zo verbolgen over de willekeur van het CIZ dat ze op de laatste dag voor het Tweede Kamerreces een spoeddebat aanvroeg met minister Klink. Agnes Wolbert: “Uit jullie telefoontje bleek dat van de kinderen die naar het internaat willen er tien wel en zes niet werden toegelaten. Dat is een ontzettend schrijnende en pijnlijke situatie. Het kan niet zo zijn dat je kinderen naar huis stuurt terwijl ze niet weten of ze na de vakantie wel naar school kunnen.”

Het spoeddebat bleek uiteindelijk niet nodig. De minister zag al snel in dat hij het beleid van het CIZ niet kon verdedigen. Hij besloot alle 16 kinderen die zich voor het internaat hadden aangemeld toe te laten.

Kentalis en de Federatie van Ouders van Dove Kinderen (FODOK) zijn opgelucht. “We zijn ontzettend blij voor deze 16 kinderen”, zegt voorzitter Toine van Bijsterveldt van FODOK, “maar we zijn er nog niet.” Volgens hem moet er nu eindelijk werk worden gemaakt van een structurele oplossing: “Er moet ook zekerheid komen voor kinderen die de komende jaren naar Haren willen.”