Europa: Migratie maakt bang én blij

In Europa heersen allerlei tegenstrijdige gevoelens over immigratie en immigranten. Aan de ene kant worden aantallen immigranten sterk overschat en wordt gevreesd voor hordes nieuwe immigranten. Volgens veel Europeanen geeft immigratie dan ook meer problemen dan dat ze kansen biedt. Maar aan de andere kant stellen veel Europeanen dat de instroom van nieuwelingen een verrijking is en constateren ze dat de vreemdelingen goed integreren.

De Transatlantic Trends Survey onderzoekt de publieke opinie aan weerzijden van de Atlantische Oceaan, in Europa en de VS. Voor het laatst werd de survey in juni gehouden. Omdat op beide continenten migratie een rol speelt is hier een hoofdstuk aan gewijd. Uit het onderzoek in elf Europese landen blijkt dat er zowel heel positief als heel negatief over migranten wordt gedacht. Ook Nederlanders worden heen en weer geslingerd tussen deze uitersten. Het politieke klimaat blijkt een belangrijke invloed te zijn. 

Tussen vrees en optimisme Opvallend is dat de hoeveelheid immigranten schromelijk wordt overschat. Zo denken Nederlanders dat het percentage immigranten in het land zo’n 23 procent is, terwijl dat in werkelijkheid 11 procent is. Op basis van deze schatting komen veel mensen dan ook tot de conclusie dat er te veel immigranten zijn. Dat gevoel is in veel landen afgenomen sinds 2011, maar in Nederland denkt nog altijd 37 procent van de ondervraagden dat er te veel nieuwkomers zijn.

Toch, zo stelt het onderzoek, is een meerderheid van de ondervraagden optimistisch over de integratie van vreemdelingen. Dat geldt zowel voor eerste generatie immigranten als voor hun kinderen. In Nederland vindt 54 procent dat de eerste generatie goed is geïntegreerd. Nog iets meer mensen zien dit bij de tweede generatie, 61 procent.

Een meerderheid van de Europeanen lijkt immigranten ook geen bedreiging te vinden, noch op economisch vlak noch cultureel. Op de vraag of immigranten banen inpikken van Nederlanders antwoordt 62 procent met ‘nee’. Zeventig procent van de Nederlanders denkt juist dat de nieuwkomers werk doen waar anders geen arbeidskrachten voor te vinden zijn. Ook op cultureel vlak lijkt de meerderheid van Europeanen, 69 procent, immigranten niet als een bedreiging te zien. Toch ziet een derde van de Nederlanders, 33 procent, dat nog wel zo.

Falend immigratiebeleid Problemen met immigratie worden voornamelijk geweten aan slecht beleid van overheden. 58 procent van alle Europeanen en 51 procent van de Nederlanders vindt dat het immigratiebeleid faalt.

Binnen Europa zijn tussen de landen grote verschillen te zien. Het anti-immigrantensentiment heerst het sterkst in het Verenigd Koninkrijk. Een meerderheid van 64 procent van de Britten ziet immigratie vooral als een probleem. Britten denken dat een derde van het land inmiddels wordt bevolkt door immigranten (feitelijk 12 procent), geven het vaakst aan dat er dus te veel migranten zijn en maken zich (na met Italië en Portugal) het meest zorgen over de toestroom van nog meer migranten (80 procent!).

Hoewel het onderzoek geen oorzakelijk verband aantoont, lijkt er wel een relatie te zijn met het politieke klimaat en het immigratiebeleid in het land. Een grote meerderheid van de Britten (72 procent) is ook ontevreden met hoe de overheid met immigratie omgaat. Een relatie die ook bevestigd lijkt te worden door de surveyuitkomsten in Duitsland.

Een meerderheid van de Duitsers (54 procent) is tevreden met het immigratiebeleid van de regering. Dat is 11 procent meer dan in 2011. Sindsdien heeft de Duitse overheid een heel andere toon aangenomen over immigratie. In 2012 en 2013 zijn wetten ingevoerd die de Duitse arbeidsmarkt juist openstellen voor immigranten.

Het publieke debat in Duitsland gaat vooral over hoe immigratie een oplossing kan zijn voor een krimpende bevolking en toenemende tekorten op de arbeidsmarkt. Dat is wel eens ander geweest. In 2010 riep bondskanselier Angela Merkel nog dat de multiculturele samenleving was mislukt. Een politieke opvatting die in het Verenigd Koninkrijk nog springlevend is en fervent wordt aangehangen door premier Cameron.

Ook Nederland lijkt nog niet klaar voor de Duitse insteek. Minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken (PvdA) waarschuwde onlangs nog voor de instroom van Oost-Europeanen op de arbeidsmarkt. Hij wil juist op Europees niveau overleg over de nadelen van arbeidsmigratie. Niet gek dus dat 69 procent van de Nederlanders zich eveneens zorgen maakt over de gevolgen van migratie.

cc-foto: screenpunk