Graven naar het oudste dorp, in Wikipedia

In Bulgarije is het oudste dorp van Europa gevonden, meldden de media deze week. De nederzetting was zo’n 4700 jaar voor Christus gesticht. Wat natuurlijk de vraag oproept: wat is het oudste dorp van Nederland, volgens internet?

Sittard in Limburg is inmiddels geen echt dorp meer maar begon als een klein gehucht, lang geleden. Wikipedia zegt het zo: “In het gebied van de huidige gemeente Sittard-Geleen bevonden zich ooit de oudste dorpen van Nederland. 5000 jaar geleden vestigden zich hier de bandkeramiekers.” Mooi woord, bandkeramiekers. Dat waren mensen die in hun zelfgemaakte aardewerk een band ter versiering aanbrachten. In de Engelstalige Wikipedia is zelfs te lezen dat de bandkeramiekers zich al rond 5200 v. Chr. in Nederland vestigden. Dus dan kun je er, dankzij de Engelstalige editie, zo nog even 2200 jaar bijtellen. Het Rijksmuseum voor Oudheden meldt hetzelfde, tot 25 november kun je er nog een tentoonstelling zien over deze eerste boeren. Sittard is dan wel meteen ouder dan het net gevonden dorp in Bulgarije.

Tien kilometer naar het zuiden claimt de gemeente Beek dezelfde status van ‘oudste dorp’. Wikipedia : “In 2005 werden tijdens werkzaamheden tussen Beek en Neerbeek de resten gevonden van een versterkte dorpsnederzetting daterende uit 5000 voor Christus. Daar er zover bekend geen oudere resten van een versterkte nederzetting in Nederland gevonden zijn, maken deze dit dorp tot het oudste dorp in Nederland.”

Een beetje naar het westen in dezelfde regio ligt Elsloo. En wat staat daarover in de Wikipedia ? Je raadt het nooit: “Voor zover bekend is Elsloo het oudste boerendorp van het huidige Nederland.”

Nog wat zuidelijker ligt in Maastricht de wijk Amby. Dat was vroeger een zelfstandige gemeente en Wikipedia weet er iets bijzonders over te melden: “Amby wordt wel eens aangeduid als het oudste dorp van Nederland”. In een voetnoot wordt overigens keurig vermeld dat Beek dezelfde claim maakt.

Zo’n driehonderd kilometer naar boven beweert een ander dorp het oudste te zijn: “Noordbarge is allereerst uniek door haar respectabele leeftijd. Al in de tijd van de trechterbekercultuur werd Noordbarge bewoond en Noordbarge is het enige dorp in Drenthe dat sinds die tijd onafgebroken bewoond is. Daarmee is Noordbarge het oudste dorp van Drenthe en waarschijnlijk van Nederland.” Dat trechterbekervolk is trouwens heel ander volk dan de Limburgers, meer verwant met de Denen. De Trechterbekercultuur onstond ergens rond 4300 v Chr, dus Noordbarge is zo’n duizend jaar jonger dan de Limburgse dorpen. Wikipedia is dan ook voorzichtiger: “Het is één van de oudste dorpen van Nederland.” 

Je zou denken dat in de race om het oudste dorp van Nederland een paar duizend jaar nogal wat verschil maken maar daar denken ze in Brabant anders over. Want onderschat Bakel, wereldwijd bekend om de hoogste varkensdichtheid van Nederland, niet.  Wikipedia : “Bakel is bijna het oudste dorp van Nederland maar in ieder geval het oudste dorp van Zuidoost-Brabant.

Het oudste dorp van Zuidoost-Brabant, je moet er maar op komen. Wat natuurlijk wel de vraag oproept ‘wat is het oudste dorp ter wereld?’. Nou, dat ligt – misschien – in Anatolië in Turkije, stamt minstens uit 7200 v Chr en heet Çatal Hüyük. Om je een idee te geven Çatal Hüyük raakte in verval duizend jaar voordat ze in Limburg het eerste dorp bouwden. Een beetje alsof de Anatoliërs al naar de maan gingen terwijl ze in Nederland nog in de duistere Middeleeuwen leefden. Tegenwoordig denken we trouwens graag dat het omgekeerde geldt.