Het grote koninklijke interview

Er resten nog slechts 13 dagen voordat prins Willem-Alexander en prinses Máxima worden ingehuldigd tot koning en koningin. In een interview, georganiseerd door NOS en RTL, vertelt het toekomstige koningspaar openlijk over hoe ze tegen de nieuwe taak aankijken. Wat vinden ze belangrijk? Willen ze koning en koningin genoemd worden, of mogen ze ook bij hun voornaam genoemd worden?

Rick Nieman (RTL) en Mariëlle Tweebeeke (NOS/ Nieuwsuur) mochten het aanstaande koningspaar aan de tand voelen over modern koningschap en het leven na 30 april.

NOS heeft de eerdere interviews met Willem-Alexander op een rij gezet. Het eerste interview met de kroonprins was in 1993. Toenmalig NOS-directeur Ed van Westerloo sprak toen met Willem-Alexander over zijn opvattingen over het koningschap. Hij zei toen: “Meer franje, minder inhoud. Dat zou ik jammer vinden.” In 1997 werd Willem-Alexander geïnterviewd door Paul Witteman, naar aanleiding van zijn verjaardag en in 2002 legde hij samen met Máxima een interview af, aan de vooravond van hun huwelijk.

Het interview:

Willem-Alexander en Máxima wisten ruim een jaar van te voren dat koningin Beatrix van plan was om afstand te doen van de troon. Met z’n drieën hebben ze besloten wanneer de abdicatie plaats zou vinden. Máxima zegt blij te zijn dat Beatrix hun de kans heeft gegeven om de kinderen op te voeden en rust te geven. Prins Willem-Alexander was al een tijdje terughoudend met het aannemen van uitnodigingen en nieuwe uitdagingen, omdat hij wist dat hij die niet kon nakomen.

Wat betreft de afwezigheid van prins Friso, die sinds een skiongeluk in coma ligt, diep geëmotioneerd te zijn. Willem-Alexander:

We zijn als een heel hecht gezin opgegroeid. We hebben veel samen meegemaakt. En dan wil je natuurlijk dat iedereen daar bij is. En zo’n ongeluk in een gezin, in welk gezin dan ook, is gewoon verschrikkelijk. Ja, ik vind het echt diep tragisch.”

De afwezigheid van de vader van Máxima, Jorge Zorreguieta is volgens de prinses normaal. “We hebben het gezamenlijk besloten.” Omdat het een staatsrechtelijke ceremonie betreft, vindt Máxima het logisch dat hij er niet bij aanwezig zal zijn. Máxima:

Bij een huwelijk is het wel pijnlijk, Dit moment zou natuurlijk ontzettend leuk zijn, als ze er allemaal bij zouden zijn, maar het is emotioneel wel anders.

Op de vraag of Willem-Alexander en Máxima samen het koningschap zullen vervullen, antwoord Willem-Alexander stellig ‘nee’. Het is geen duobaan. Willem-Alexander wordt de koning, Máxima krijgt de titel koningin omdat het staatsrechtelijk zo is georganiseerd.

Wat betreft de rol van het koningshuis zegt Willem-Alexander geen probleem te hebben met een puur ceremonieel koningschap. Hij zegt ‘alles’ te accepteren, als de wetgeving maar democratisch en volgens de regels van de grondwet gaat. De kroonprins:

Daar heb ik helemaal geen problemen mee, daar ben ik koning voor. En als daar een handtekening onder moet komen, dan komt hij er.”

Koningin Beatrix  heeft haar zoon geadviseerd vooral zichzelf te blijven. Beatrix:

Blijf jezelf, hou je koers vast. Probeer niet met alle winden populair mee te waaien, want dat breekt je op. Als je authentiek bent en gewoon jezelf blijft, en aantoont waar je voor staat, dan kan je het lang volhouden.

Wanneer wordt gevraagd naar een interview van 1993 waarin Willem-Alexander zei niet een puur ceremonieel koningschap te willen, antwoordt hij: “Dat was 10 jaar na de grondwetsherziening van 1983. Daarin werd voor het eerst pas de koning als lid van de regering genoemd. Dus als ik op dat moment had gezegd: ‘ja, het moet ceremonieel zijn, waar de koning niet langer lid is van de regering;’, dan had ik echt een probleem gehad. Je kan de krantenkoppen al voor je zien.” Hij benadrukt dat het koningschap op zich inhoudelijk is, ook het louter ceremonieel koningschap waarbij alleen lintjes worden geknipt.

Als jij maar goed bepaalt welke lintje je knipt. Waar je kiest om bij te zijn, waar kies je voor om samenbindend te zijn, om aandacht voor te vragen, om vertegenwoordigend bij te zijn? Die keuzes kunnen erg inhoud geven aan waar jij voor staat. Zelfs het ultieme symbool van het ceremoniële koningschap, het lintjes knippen, kan heel inhoudelijk zijn.

Hij is wel van plan om de wekelijkse gesprekken met de minister-president vooralsnog te handhaven. Of dat altijd zo blijven, weet hij niet. Prinses Máxima zegt haar (internationale) functies te zullen aanhouden.

Op het salaris van de koning en koningin zegt hij dat de Kamer daar een wet voor heeft aangenomen. “Vrij onlangs met algemene stemmen”. Over het bedrag heeft hij niets te zeggen: “Wij zijn trendvolgers.” Op de vraag of het koningshuis niet te duur is, antwoordt hij om hoeveel geld het wel zou moeten gaan. Volgens de prins is het belangrijk het budget in de gaten te houden.

Prins Willem-Alexander wil met het Oranje Fonds niet alleen allochtonen en autochtonen dichter bij elkaar brengen, maar ook de verschillende generaties. De prins:

Want de generatieverschillen worden steeds groter. Daar zie je steeds meer spanningen tussen ontstaan. Onbegrip tussen generaties.

Hij zegt klaar te zijn voor het koningschap, na een lange en goede voorbereidingstijd, zowel thuis als op school, maar ook door zijn diensttijd, zijn rol binnen de Raad van State, werkbezoeken en stages. “Ik denk dat ik er nu echt klaar voor ben, om het nu over te nemen van mijn moeder.”

Wat betreft het afschaffen van koninginnedag en de invoering van koningsdag, zegt hij dat het vreemd zou vinden om zijn verjaardag drie dagen later te vieren. Bij zijn moeder, die op 31 januari jarig is, was de keuze logisch om koninginnedag in april te laten, omdat het feest buiten gevierd wordt.

Over hoe hij later terug wil kijken op zijn koningschap zegt hij dat hij hoopt dat hij iets kan doorgeven aan de volgende generatie, dat in een betere status is dan dat hij zelf heeft ontvangen.

Lucky TV

Sander de Pavert van Lucky TV liep vooruit op het interview en maakte deze hilarische persiflage:

De nabeschouwing

Oud-GroenLinks voorvrouw Femke Halsema noemt het een ‘heel krachtig en zelfverzekerd interview’. Volgens haar is het stel heel ontspannen en prettig om naar te kijken.

Jack de Vries sluit zich daar bij aan. De vraag die volgens hem bij een interview belangrijk is: weet je in een interview binding te maken? Dat is bij dit interview helemaal geslaagd, aldus De Vries.

Sjuul Paradijs vindt de twee leuk, ontwapenend en eigentijds. Yoeri Albrecht prijst de zelfreflectie van Willem-Alexander. Rondom de plannen voor een vakantiewoning in Mozambique geeft Willem-Alexander aan fouten te hebben gemaakt. ‘En dat is menselijk’, aldus de prins. Albrecht noemt die reflectiemomenten heel goed.

Lees hier het hele interview terug: