Juncker: Europa verkeert in slechte staat

‘Europa verkeert niet in goede staat. Er is geen eenheid en dat moeten we veranderen.’ Dat waren de woorden van Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie in zijn allereerste “State of the Union”. Tijdens zijn toespraak voor het Europees Parlement in Straatsburg, waarin hij zijn belangrijkste beleidspunten toelichtte, maakte hij zich hard voor de opvang van meer vluchtelingen in Europa. Opvang die volgens de voorzitter bovendien verplicht moet worden.

Sinds het begin van dit jaar hebben al een half miljoen vluchtelingen vanuit vooral Syrië, Irak, Libië en Eritrea hun weg naar Europa gevonden. Het merendeel daarvan kwam terecht in Griekenland, Hongarije en Italië. ‘Die aantallen zijn indrukwekkend,’ zei Juncker. ‘Voor sommigen zijn die beangstigend.’ Maar Juncker meent dat er geen tijd is voor angst. In plaats daarvan dient Europa vastberaden te zijn in haar hulp aan diegenen die dat nu zo hard nodig hebben. ‘Dit is bovenal een zaak van menselijkheid en menswaardigheid.’

Juncker voegde daaraan toe dat het tevens een zaak is van Europese rechtvaardigheid. Volgens hem doet Europa er goed aan in gedachten te houden dat het een continent is waarop iedereen eens vluchteling is geweest. Van de Hugenoten in Frankrijk in de 17de eeuw, tot de honderdduizenden ontheemden tijdens de oorlog op de Balkan. De geschiedenis van Europa is gevuld met miljoenen van haar inwoners die om wat voor reden dan ook hebben moeten vluchten. De voorzitter zei: ‘Europa is een plaats van hoop. Een toevluchtsoord. Europa is veruit het rijkste continent in de wereld, het is een plek van vrede en stabiliteit.’

Eerder had Juncker al schriftelijk laten weten dat de Europese Commissie betere bescherming aan vluchtelingen wil bieden, maar tegelijkertijd ook de buitengrenzen strenger wil bewaken. Ook wil de Commissie meer mogelijkheden om uitgeprocedeerde asielzoekers sneller uit te zetten. Juncker voegde daar in zijn toespraak nog aan toe dat Schengen niet zal worden afgeschaft, maar dat hij wel voorstander is van een herziening van het Dublin-protocol – het verdrag waarin is vastgelegd dat een vluchteling asiel moet aanvragen in het land van binnenkomst.  

Europa heeft de middelen om degenen die vluchten voor oorlog, terreur en onderdrukking te helpen, zegt Juncker. Daarbij merkte hij nadrukkelijk op dat er geen enkel onderscheid gemaakt mag worden tussen wie we opvangen. Landen als Hongarije en Slowakije die te kennen hebben gegeven liever geen moslims op te vangen, kregen daarbij de volle laag: ‘Dit continent heeft de slechte ervaring gehad een onderscheid te maken tussen mensen op basis van religie, geloof of overtuiging. Er is geen onderscheid als het gaat om vluchtelingen. De winter komt eraan. Willen we echt dat er gezinnen buiten in tentjes slapen naast het station van Boedapest?’

‘Boten terugduwen, vluchtelingenkampen in brand steken, dat is niet Europa. Europa is de bakker in Kos die zijn brood aan hongerige vluchtelingen geeft. Europa, dat zijn de studenten die de vluchtelingen verwelkomen op het treinstation van München.’

Het ging trouwens niet alleen maar over vluchtelingen in de toespraak. Juncker besprak ook het geplande referendum dat in het Verenigd Koninkrijk gehouden wordt over hun toekomst binnen de EU. Juncker geeft de Britten gelijk in hun opvatting dat de Unie te bureaucratisch is. ‘Maar daar wordt aan gewerkt,’ verzekerde hij.  Ook keek hij terug op de onderhandelingen met Griekenland en gaf toe dat deze soepeler hadden kunnen verlopen.  Wel vond hij dat de EU in die onderhandelingen heeft ‘gedaan wat we moeten doen’.

Juncker sloot zijn toespraak af met het klimaatthema. Hij vindt dat, met de klimaattop in Parijs in aantocht, de EU de lat hoog moet leggen. ‘We moeten nu optreden, we hebben geen tijd te verliezen.’

Tijdens de toespraak werd Juncker meerdere malen onderbroken door de Britse rechts-nationalist Nigel Farage. Junckers reactie: ‘U kunt me blijven onderbreken, maar ik zal daar niet steeds op reageren, want wat u zegt is waardeloos.’ Het afserveren van Farage werd door de overige aanwezigen met applaus ontvangen.