Kamer steunt Timmermans aanpak van Oekraïne

Binnen de Europese Unie is geen verdeeldheid over sancties tegen Rusland, aldus minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken vandaag in de Tweede Kamer. Daar werd gesproken over de laatste ontwikkelingen in Oekraïne. ‘De EU sluit niets uit.’

UPDATES ONDERAAN

In Brussel vond maandag een ‘spoedvergadering’ plaats van de 28 EU-ministers van Buitenlandse Zaken om te bespreken of en welke stappen er tegen Moskou genomen moeten worden. Zondag voerde Catherine Ashton, Hoge vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid, al overleg met de belangrijkste lidstaten en de VS. Ashton gelast een bezoek aan Kiev af om de vergadering bij te kunnen wonen.

De Volkskrant schrijft :

Zondag overlegde EU-buitenlandchef Ashton met verschillende lidstaten en de VS over mogelijke vergeldingsmaatregelen. De EU is verdeeld over de kwestie. De landen die grenzen aan Oekraïne en vroeger onderdeel waren van de Sovjet-Unie, pleiten voor sancties. De Poolse premier Tusk waarschuwde dat de geschiedenis leert dat met verzoeningspogingen tijd wordt gekocht. Andere EU-landen, zoals Nederland, vrezen juist dat vergelding leidt tot escalatie waar Oekraïne niet mee is geholpen.

Minister van Buitenlandse Zaken Timmermans maakte zondag bekend dat hij tegenstander is van sancties. De NOS meldt :

Sancties tegen Rusland zullen zonder twijfel tot tegenmaatregelen leiden van Moskou. Dat zal grote consequenties hebben voor Oekraïne, maar ook voor de rest van Europa. Timmermans voorziet “nieuwe scheidslijnen” in Europa. “Daar wordt niemand beter van”, zegt hij. “Dat betekent nieuwe spanningen, nieuwe confrontatie en weinig kans op economische groei en herstel.” (…) De Russische aanwezigheid daar is volgens hem “volkomen onaanvaardbaar”. De minister wil er vooral aan werken dat de spanningen niet verder oplopen. De internationale inspanningen moeten ertoe leiden dat partijen met elkaar gaan praten. Voor Timmermans staat de soevereiniteit van Oekraïne daarbij voorop.

Het VK zou voorstander zijn van het bevriezen van Russische tegoeden. Landen voor wie Rusland een belangrijke handelspartner is zijn daar weer tegen, meldt de Irish Times.

De Amerikanen, die hebben gedreigd dat de invasie door Rusland niet zonder gevolgen (‘kosten’) zullen blijven beraden zich  economische, diplomatieke en politieke maatregelen. Maar of die effect zullen hebben is ernstig de vraag,  constateert NRC Handelsblad :

Volgens analisten hebben Amerikaanse sancties weinig impact op Rusland, tenzij ze worden gesteund door zware maatregelen van Europese landen. Die zien echter meer in bemiddeling tussen Moskou en Kiev. Vandaag ontmoeten de Europese ministers van Buitenlandse Zaken elkaar voor overleg over de situatie. De Amerikaanse minister Kerry vliegt morgen naar Kiev om zijn steun te betuigen.

De Verenigde Staten willen samen met de EU optrekken tegen Rusland om te voorkomen dat het louter een conflict wordt tussen Washington en Moskou, meldt de New York Times.

Oud-secretaris-generaal van de NAVO De Hoop Scheffer stelde in Brandpunt dat Europa in militair opzicht kansloos is tegenover Rusland. De defensie van Europa noemt hij een “militaire pygmee”. SP en D66 zijn er ondertussen boos over dat de Nederrlandse minister van Defensie Jeanine Hennis dit weekend carnaval ging vieren. D66 Kamerlid Sjoerdsma stelt : “Terwijl aan de andere kant van Europa de vlam in de pan slaat, staat bij ons de minister van Defensie carnaval te vieren”.

Nederland is wel op een ander terrein alert, meldt  De Volkskrant :

Het kabinet roept Nederlandse banken en andere financiële instellingen op alert te blijven op pogingen vanuit Oekraïne om geld wit te wassen of onrechtmatig verkregen gelden weg te sluizen. Verdachte transacties moeten ze melden bij een meldpunt, dat deze dan doorspeelt naar de opsporingsdiensten.

Ondertussen is PVV-leider Wilders van mening dat de bezetting van Oekraïne door Rusland de schuld is van de EU: “Door Oekraïne een lidmaatschap van de EU in het vooruitzicht te stellen, kwamen de Russische belangen in het gedrang,” stelde hij in een verklaring.

De bezetting van de Krim is vooralsnog zonder militair geweld verlopen. De Morgen maakte een overzicht van selfies die inwoners van de Krim op Instagram plaatsen, poserend met Russische troepen.

De situatie heeft wel direct invloed op de economie: de beurzen dalen en de olieprijs stijgt.

Update 16:10

De Russische marine geeft de in de Krim aanwezige Oekraïense militairen tot 4 uur vannacht (NL tijd)  om zich over te geven. Dat meldt France24 in een newsflash. De commandant van de Russische Zwarte Zee-vloot heeft gezegd dat er na het verloop van het ultimatum een stormaanval op alle resterende Oekraïense troepen zal worden ondernomen. Foto voorpagina: Oekraïense soldaten bewaken achter een hek een basis nabij de stad Simferopol. De gewapende mannen voor het hek zijn naar verluidt Russiche militairen.

Update 19:00

De voorzitter van het Russische parlement ontkent dat Rusland het Oekraïense leger op de Krim een ultimatum heeft gesteld. Dat meldt onder andere NOS. Ook de Russische Zwarte Zee-vloot ontkent het ultimatum.

Update 21 :00

De VN-veiligheidsraad komt maandagavond nog bijeen in een spoedzitting. Obama heeft inmiddels in een verklaring gesteld dat Rusland ‘aan de verkeerde kant van de geschiedenis’ staat. De Amerikaanse president zegt dat ‘de Russische acties en het internationaal recht schenden’. De Oekraïense interim-president Toertsjinov meent overigens de situatie in het zuiden en in het westen onder controle te hebben. “De situatie is nog steeds zeer lastig, maar de controle is weer terug”, aldus de interim-president.

Op verzoek van Polen houdt de NAVO dinsdag houdt een ‘artikel4-spoedvergadering’. Dat meldt de Poolse minister van Buitenlandse Zaken via Twitter. Wanneer een van de bondgenoten van mening is dat de ‘territoriale integriteit, politieke onafhankelijkheid of veiligheid wordt bedreigd’ kan artikel 4 van kracht worden. De NAVO vergadert voor de vierde keer onder artikel 4.

De Amerikaanse senator Chris Murphy dreigt dat de Verenigde Staten sancties zal opleggen tegen Russische banken en tegoeden van Russische publieke instellingen en private investeerders zal bevriezen. De financiële markten, ook in de Verenigde Staten, hebben te lijden. Door de onrustige situatie kelderde de Amerikaanse aandelenbeurs.

Minister Edith Schippers heeft in de tussentijd bekend gemaakt dat Nederland ‘gewoon’ een delegatie naar Rusland zal sturen voor de Paralympics, die vrijdag van start gaan. De minister van Sport zal net als prinsen Margriet en Piet van Vollenhoven te gast zijn in Sotsji. Dit in tegenstelling tot de Briste minister, die zondag al lieten weten niet naar Rusland te zullen afreizen. De Amerikanen sloten zich daar maandag bij aan en lieten weten geen delegatie te sturen.

Update dinsdag: Poetin haalt oefenend leger terug De Russische militairen die op oefening waren op de Krim zijn teruggestuurd naar hun bases. Dat meldt de NOS op basis van berichtgeving van verscheidene Russische persbureaus. De troepenbewegingen zouden niets te maken hebben gehad met de situatie op de Krim, het Oekraïense schiereiland dat in handen is gekomen van het Russische leger. Het Russische leger was de laatste dagen op oefening in een gebied bij Sint-Petersburg, bijna 2000 kilometer van de Krim. Poetin bracht gisteren een bezoek aan het commandocentrum op het oefenterrein. Hij liet zich daar fotograferen tussen de militairen, zo meldt de NOS.

Defensiespecialist Ko Colijn zei in het NOS Radio 1 Journaal dat de oefening al langer gepland stond en op zich losstaat van de ontwikkelingen op de Krim. “Het gaat te ver om te zeggen dat dit onderdeel was van deze intimidatie-actie”, aldus Colijn. “Maar het is ook een psychologische campagne. En daar hoort de spierbalrollende Poetin natuurlijk bij.”

De Verenigde Staten hebben intussen de militaire samenwerking met Rusland opgeschort. Dat heeft het Amerikaanse ministerie van Defensie meegedeeld. Het gaat volgens woordvoerder John Kirby om onder meer militaire oefeningen, bilaterale gesprekken, havenbezoeken en de organisatie van conferenties.

Niet alleen worden de militaire contacten tussen beide naties bevroren, ook het overleg over investeringen en handel is van de baan, laat het Amerikaanse ministerie van Handel weten.

Update dinsdag 11.30 Volgens minister Timmermans hebben de EU-ministers van Buitenlandse Zaken de Russen sancties in het vooruitzicht gesteld als de Russische militairen op de Krim niet terug worden gehaald. Er is nu een “soort permanent overleg” binnen de EU zodat snel stappen tegen Moskou kunnen worden genomen, zei Timmermans dinsdagochtend in een debat met de Tweede Kamer.

Hij noemt de situatie op de Krim “zeer zorgelijk”, maar benadrukt dat alleen oplossing via de diplomatieke weg mogelijk is. De minister ziet niets in een voorstel van partijgenoot Michiel Servaes (PvdA) om alvast stappen te nemen om inzichtelijk te maken welke Russische tegoeden op Nederlandse banken staan.

De Kamer steunt de aanpak van minister Timmermans. De partijen pleiten voor de-escalatie en sancties als de militairen niet teruggaan naar de kazerne, zo meldt het AD.

Update 15:00 Al twee dagen worden mobiele telefoon van Oekraïense parlementsleden aangevallen en geblokkeerd door Rusland. Dat meldt Valentyn Nalivaichenko, hoofd van de Oekraïnse veiligheidsdienst SBU. De telefoons zouden worden geblokkeerd, ongeacht de politieke overtuiging van het parlementslid.

Poetin noemt zelf het gebruik van militaire middelen in Oekraïne een ‘laatste toevlucht’. Volgens de Russische president is er op de Krim op dit moment geen sprake van een noodgeval, waardoor militaire steun niet nodig zou zijn. Poetin herhaalde:

Onze acties zijn legitiem in het kader van de internationale wetgeving, omdat de legitieme president van Oekraïne ons om hulp heeft gevraagd.

Ook benadrukte Poetin dat mochten Westerse landen besluiten Rusland sancties op te leggen, daar gevolgen aan zullen kleven. “De schade zal wederzijds zijn. Alle bedreigingen in de richting van Rusland zijn contraproductief.”

Het Witte Huis heeft inmiddels aangekondigd een miljard dollar beschikbaar te stellen voor de energievoorziening aan Oekraïne. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry is inmiddels in Kiev.

Woensdag overlegt Rusland met de NAVO over de situatie in Oekraïne, op voorstel van NAVO-topman Rasmussen.