Klimaatdoelen in 2020 haalbaar door sluiting drie nieuwe kolencentrales

De klimaatdoelen uit de Urgenda-zaak kunnen vrij eenvoudig worden gehaald. Volgend jaar zelfs al, als het kabinet de drie nieuwste kolencentrales sluit. Ook de kosten vallen mee. Volgens de Volkskrant kost het de schatkist niet meer dan 760 miljoen euro, zoals blijkt uit een studie van onderzoeksbureau CE Delft.

In maart van dit jaar deed de rechter uitspraak in de Urgenda-zaak en bevestigde dat Nederland eind 2020 25 procent minder CO2 moet uitstoten dan in 1990. Dat houdt concreet in dat de uitstoort van CO2 voor het einde van volgend jaar met 9 miljoen ton extra moet zijn teruggedrongen. Onhaalbaar, concludeerde het kabinet, dat zei te vrezen voor een hoge kostenpost op korte termijn en dat de CO2 dan wel in het buitenland wordt uitgestoten waardoor het klimaat er netto niets mee opschiet.

De nu gepresenteerde studie werd uitgevoerd op verzoek van milieuorganisaties Natuur & Milieu en Greenpeace en van het Longfonds. Zij roepen al jaren op de kolencentrales te sluiten, maar het kabinet heeft vooralsnog alleen besloten de Amsterdamse Hemwegcentrale te sluiten. Maar, zo klinkt het rapport: ‘Er zijn weinig mogelijkheden voor het kabinet om op heel korte termijn zo veel CO2 te besparen als met het sluiten van deze drie kolencentrales.’

De gevolgen van het sluiten van de kolencentrales zijn dat oude gascentrales weer moeten worden opgestart. Die zijn de afgelopen jaren stilgelegd omdat kolencentrales goedkoper zijn, maar gascentrales stoten de helft minder CO2 uit. Een ander gevolg is, zoals het kabinet al voorspelde, dat meer energie wordt geïmporteerd uit het buitenland. Er is geen garantie dat die energie ‘schoon’ is. Desalniettemin toont CE Delft aan dat zelfs dan in heel Europa nog ‘een reëel milieu-effect in Europa van 4 tot 6 miljoen ton CO2’ wordt gerealiseerd.

De kosten van de vroegtijdige sluiting valt ook mee. Door volgend jaar de deuren al te sluiten in plaats van in 2030, lopen de exploitanten van de centrales 2 miljard euro aan inkomsten mis, wat door de overheid wordt gecompenseerd. Daar staat tegenover dat voor diezelfde periode ruim 1,2 miljard euro aan subsidies niet hoeft worden uitbetaald. Per saldo kost de hele operatie de staat dan nog 760 miljoen euro. Burgers en bedrijven betalen ook mee aan de CO2-reductie, in zowel Nederland als de omringende landen. Dat houdt voor een gemiddeld gezin in dat de stroomrekening jaarlijks zo’n 15 euro omhooggaat.

Een kanttekening uit het rapport is dat door het sluiten van de kolencentrales, mogelijk het toewerken naar hernieuwbare energie achteropraakt. De centrales stoken behalve kolen ook biomassa, zoals hout. Dat wordt gezien als energieneutraal, zolang voor het verstookte hout bomen worden teruggeplant. Wanneer dit wegvalt, bestaat er een mogelijkheid dat er meer geïnvesteerd moet worden in wind- en/of zonne-energie, waardoor de kosten alsnog oplopen.

De centrales waar het in het onderzoek om gaat zijn twee kolencentrales in Rotterdam en een derde in de Groningse Eemshaven. Die centrales zijn sinds 2015 en 2016 in gebruik. Wanneer ook die centrales gesloten worden, iets waar het kabinet nu pas vanaf 2030 mee aan de slag wil, blijft er nog maar één centrale over: de Amercentrale in Geertruidenberg. In de omgeving is het warmtenet afhankelijk van de centrale en die kan daarom niet eerder dicht.