De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen
Ministerie keek weg bij onafwendbare stikstofcrisis
•
267 keer bekeken
• 
© cc-foto: Roel Wijnants https://flic.kr/p/2hvmH37
Het ministerie van Landbouw heeft alle waarschuwingen voor het mislopen van het stikstofbeleid genegeerd. De Volkskrant heeft dat achterhaald aan de hand van gesprekken met betrokkenen en interne documenten. De positie van minister Carola Schouten wordt penibeler. Nog steeds is niet duidelijk hoe de crisis opgelost moet gaan worden.
Het onwettig verklaren van de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) door de Raad van State dit voorjaar wordt steevast gebracht als een donderklap bij heldere hemel. In de praktijk wist het ministerie al veel langer dat het beleid dat zoveel mogelijk de kool en de geit moest sparen onhoudbaar was.
"Zo lag er in april 2018 een analyse van een ambtelijke ‘werkgroep scenario’s’ op tafel waarin de ernstige consequenties werden beschreven van een mogelijk negatief vonnis door het Europees Hof. Niet alleen zou het stelsel dan instorten, ook zou de overheid mogelijk verplicht zijn om al afgegeven vergunningen weer in te trekken. De studie werd niet gedeeld met minister Carola Schouten van Landbouw. (…) In dezelfde periode waren er meer signalen dat de PAS in zwaar weer verkeerde. Een hoge ambtenaar die was aangesteld als programmamanager en schakel tussen provincies en landelijke overheid gaf na amper anderhalf jaar zijn opdracht al weer terug. Volgens ingewijden omdat hij twijfels had over de houdbaarheid van het stelsel."
Uit de reconstructie wordt duidelijk dat de overheid en belanghebbenden geen boodschap hadden aan de realiteit. Steeds werd volgehouden dat er niets aan de hand was. “Het regende, maar je zegt tegen jezelf dat het droog is en na een tijdje ga je ook geloven dat het droog is,” verklaart een ambtenaar.
De PAS was vanaf het begin een gemankeerd systeem. ‘Vergunningverlening op de pof’, noemt een ambtenaar het. Door de schade die stikstof aanricht in de toekomst te zullen beperken kan er nu nog even doorgegaan worden met vervuiling.
"Was de PAS inderdaad een truc? Zeker is dat het systeem vanaf het begin onder politieke druk stond. Vooral in de crisisjaren was alles er op gericht om de economie weer aan te zwengelen. Door de slechte staat van de natuur konden er amper nog vergunningen worden verleend. Boeren klaagden, ondernemers hekelden de ‘regeldruk’, nationale infrastructuurprojecten liepen spaak. ‘Alle problemen werden op het karretje van de PAS geladen’, zegt een ingewijde terugblikkend. ‘Het werd een heilige graal.’ Tussen de vijftien opdrachtgevers (drie ministeries, twaalf provincies) brak er al snel een oorlog uit om de ‘ontwikkelruimte’ die de PAS zou gaan vrijspelen. Iedereen wilde terechtkomen op de lijst van zogenoemde ‘prioritaire projecten’. "
De Volkskrant schrijft dat er binnen de coalitie wrevel is ontstaan, vooral over het feit dat het ministerie geen rekening heeft gehouden met de negatieve uitspraak van de Raad van State hoewel die te voorzien was. Hoe de crisis opgelost moet worden is nog niet duidelijk.
De reconstructie van de Volkskrant is hier te beluisteren:
cc-foto: Roel Wijnants
Praat mee
0/1500