Nederland stemt

Woensdag kon er in Nederland weer gestemd worden voor de Provinciale Staten en voor de Waterschappen. Hoewel de opkomst iets hoger was dan bij de vorige verkiezingen in 2015, namelijk zo’n 4 procentpunt, kwam nog steeds krap de helft van de stemgerechtigden daadwerkelijk opdagen: om 8 uur ’s avonds, een uur voor het sluiten van de stembureaus, stond de teller op 48 procent.

Om 21:00 uur kwamen de eerste exitpolls binnen, om te beginnen Zuid-Holland. Het Forum voor Democratie is als nieuwe partij voorlopig de grootste partij met ruim 16 procent van de stemmen, waarmee de partij uitkomt op 10 zetels in de Staten van Zuid-Holland. Ook GroenLinks wint (+2 zetels), net als 50Plus (+1) en DENK (+2). Alle coalitiepartijen leveren in, de VVD staat de koppositie af en levert een zetel in en komt op 9. D66 en het CDA leveren beide 3 zetels in, de ChristenUnie blijft gelijk. De SP levert ook stevig in en gaat van 5 naar 2 zetels. De grote verliezer in Zuid-Holland is de PVV: de partij van Geert Wilders – tot vandaag de tweede partij van de provincie – raakt de helft van het aantal zetels kwijt.

In Noord-Brabant zijn er weinig verschuivingen, met uitzondering van de coalitiepartijen. Hoewel de VVD procentueel iets inlevert, blijft het zetelaantal gelijk, namelijk 10. D66 en CDA leveren respectievelijk 2 en 1 zetel in. De ChristenUnie, in deze provincie samen met de SGP, blijft ook gelijk. Ook in Noord-Brabant krijgen zowel de SP als de PVV een flinke tik. De SP levert 4 zetels in en komt op 5, de PVV levert 3 zetels in en houdt er 4 over. Het FvD weet 8 zetels te bemachtigen en wordt daarmee de tweede partij in de provincie.

In Gelderland een soortgelijk beeld als in Noord-Brabant. Met uitzondering van de ChristenUnie die een zetel wint, raakt ook hier de coalitie zetels kwijt: VVD en CDA beide 1 en komen uit op 8 zetels, D66 raakt 3 zetels kwijt en houdt er 4 over. De SP wordt gehalveerd (3 zetels) en ook de PVV raakt er 2 kwijt (3 zetels). GroenLinks verdubbelt het aantal zetels en heeft er nu 6, nieuwkomer FvD sleept 7 zetels in de wacht.

Eerste Kamer In aanloop naar de verkiezingen werden er meerdere debatten gevoerd tussen de lijsttrekkers van de Tweede Kamer. Niet dat er op hen gestemd kon worden, net als dat de provincies weinig van doen hebben met de thema’s die door de lijsttrekkers werden aangesneden, maar ook voor de landelijke kopstukken waren deze verkiezingen van groot belang. Het zijn namelijk de leden van de Provinciale Staten die straks de leden van de Eerste Kamer kiezen en uit de exitpoll van de Eerste Kamer blijkt dat de coalitie de meerderheid kwijt is en uitkomt op 31 zetels. De enige coalitiepartij die niet verliest is de ChristenUnie die zelfs een zetel wint. VVD raakt 1 zetel kwijt, CDA 4 en D66 3. Forum voor Democratie komt met 10 zetels de Eerste Kamer in en DENK, de andere nieuwkomer, behaalt er ook 1.  De SP raakt maar liefst 5 zetels kwijt en houdt er 4 over, de PVV gaat van 9 zetels naar 6. GroenLinks verdubbelt het aantal zetels in de Senaat en gaat van 4 naar 8. De PvdA verliest een zetel en eindigt met de kleinste senaatsfractie uit de partijgeschiedenis: 7 zetels.

Nu de coalitie de benodigde meerderheid van 38 zetels kwijt is, zullen de regeringspartijen met de oppositie om de tafel moeten om een gelegenheidscoalitie te smeden met een gedoogpartner. Drie partijen komen qua zetelaantal direct in aanmerking: FvD, GroenLinks en de PvdA. Samenwerken met FvD lijkt uitgesloten, omdat Baudet harde eisen aan het kabinet heeft gesteld, waaronder het opstappen van enkele ministers. Daarnaast zullen partijen als D66 en de ChristenUnie waarschijnlijk niet staan te springen om met Baudet in zee te gaan.