NRC stunt voor giro 555

Was het de schokkende foto van één mens, stervende van de honger of de veertien tegenargumenten om geen geld te geven aan Afrika of waren ze het allebei? NRC heeft met de controversiële voorpagina van donderdag in ieder geval heel wat opschudding veroorzaakt.

NRC plaatste op haar voorpagina een schrikbarende foto van een kind dat aan honger lijdt met daaronder veertien redenen om geen geld te geven aan de hongernood in de Hoorn van Afrika. Als laatste kwam de krant met één reden om wel geld over te maken naar giro 555:

In Somalië sterven honderden mensen per dag. Zonder voldoende hulp loopt dat aantal snel op. Tienduizenden kinderen worden door gebrek aan goed en voldoende voedsel in hun psychische en fysieke ontwikkeling geremd. Zij dragen de erfenis van deze hongersnood voor altijd met zich mee. Aan al die goede redenen om niet te geven, kunnen de hongerenden niks doen.

Hoofdredacteur Peter van der Meersch liet gister weten de negatieve reacties op het krantenbericht niet te begrijpen. “Als je het artikel helemaal leest zie je wat de bedoeling is. Veel mensen op Twitter lijken de laatste cruciale paragraaf helemaal niet gelezen te hebben.”

We hebben bereikt wat we wilden bereiken. Een week geleden kwam een redacteur naar me toe en die zei me dat we te weinig aandacht besteden aan de honger in Afrika, die in dertig jaar niet zo erg is geweest. Toen ik me dat besefte vond ik dat we echt een statement moesten maken. Ik hoop dat er vanavond aan tafel en in de kroegen over gesproken wordt. De voorpagina was overduidelijk een statement, maar dat hebben we goed gemaakt met de vier pagina’s binnenin de krant (digitale editie). Meestal neemt NRC wat afstand, maar dit keer konden we niet zeggen: we laten het maar gebeuren. Er dreigen daar honderdduizend mensen te sterven.

De veertien tegenargumenten die NRC presenteerde luidde als volgt:

1. De honger in Somalië, Kenia, Ethiopië, Oeganda en Djibouti is niet het gevolg van een natuurramp maar mensenwerk: het resultaat van falend beleid. 2. Onvoldoende regen en mislukte oogsten horen bij het leven van boeren en nomadische veehouders in de Hoorn van Afrika. Ook twee slechte oogsten achter elkaar, zoals nu, komt vaker voor. Ethiopië, Kenia en Oeganda hebben te weinig aan landbouwontwikkeling gedaan om de boeren aan voldoende reserves te helpen. Nomadische veehouders hebben ze verwaarloosd. Ze hebben meer geld besteed aan defensie dan aan de armste regio’s. 3. Voedselhulp verhult de oorzaken van honger, zoals armoede, overbevolking, slecht functionerende markten en desastreuze landbouwpraktijken. Ze stelt regeringen in staat daar niets aan te doen. 4. Voedselhulp versterkt en legitimeert falende regimes. 5. Ethiopië heeft honderden miljoenen hectare vruchtbare landbouwgrond verkocht of verhuurd aan buitenlandse investeerders. 6. Hongersnoden zijn altijd te voorkomen, zegt Amartya Sen, winnaar van de Nobelprijs voor economie. Ze komen alleen maar voor in landen zonder functionerende meerpartijendemocratie. 7. Voedselschaarste in Somalië, Ethiopië en Zuid-Soedan wordt mede veroorzaakt door slepende conflicten. Somalië is al twintig jaar een spookstaat zonder functionerende regering. Zuid-Soedan is net onafhankelijk geworden na een halve eeuw burgeroorlog. Ethiopië kampt al dertig jaar met rebellen in de regio Ogaden die grenst aan Somalië. 8. Voedselhulp verlengt conflicten en wordt door de partijen vaak als wapen gebruikt, schrijft Alex de Waal in Famine Crimes. 9. Regeringen, Verenigde Naties en hulporganisaties hebben niet tijdig ingegrepen. Het Famine Early Warning System dat is opgezet na de historische hongersnood in Ethiopië van ’84/’85, had de slechte oogst in de Hoorn van Afrika vorig jaar al voorspeld. 10. Voedselhulp stimuleert corruptie. Het Wereld Voedselprogramma (WFP) van de Verenigde Naties betaalt in Somalië al jaren smeergeld aan krijgsheren en lokale autoriteiten. Dat doen veel hulporganisaties ook. De UN Monitoring Group on Somalia constateerde vorig jaar grootscheepse fraude met voedselhulp in Somalië. Personeel van WFP en de extremistische, islamitische organisatie Al-Shabaab deelden de winst. 11. Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch hekelde al twee jaar geleden de opvang van Somalische vluchtelingen in het Keniaanse kamp Daadab door UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de VN. Dat gebeurde in het rapport From Horror to Hopelessness. Het kamp werd opgezet voor 90.000 vluchtelingen maar is inmiddels uitgedijd tot 400.000 mensen. 12. Honger in de Hoorn van Afrika is permanent en onvermijdelijk zolang verhoging van de voedselproductie achterblijft bij de bevolkingsgroei. De bevolking in de regio neemt tussen 2006 en 2015 met 40 procent toe tot 224 miljoen mensen. 13. Voedselhulp is net zo verslavend als heroïne. 14. Honger in de Hoorn van Afrika bedreigt 12 miljoen mensen; kruimelwerk vergeleken bij de overige 913 miljoen mensen over de hele wereld die honger lijden, buiten het zicht van de camera’s. Nog afgezien van de bijna twee miljard mensen die een tekort hebben aan vitaminen en mineralen. Alleen tekort aan zink vergt jaarlijks al 800.000 doden. Honger doodt jaarlijks tien miljoen mensen, 28.000 per dag. Noodsituaties zoals in de Hoorn van Afrika krijgen veel aandacht, maar vormen maar acht procent van het hongerprobleem. Ze leiden af van de honger in de rest van de wereld.

NRC: Voorpagina NRC met ‘veertien redenen om niet te geven’ roept veel reacties op