Oud EU-topman Carlo Trojan: 'Rutte staat te veel op de rem in Europa'

De Nederlandse regering en Tweede Kamer hebben jarenlang te veel op de rem gestaan bij het versterken van de Europese Unie. Geen wonder dat de bevolking dan ook niet warmloopt voor Europese samenwerking. Dat zegt de Nederlander Carlo Trojan, oud secretaris-generaal van de Europese Commissie, in de podcast Betrouwbare Bronnen.

“Minister-president Mark Rutte heeft zich lange tijd willen indekken aan de rechterflank. Hij was bang dat PVV en nu ook Forum voor Democratie kiezers uit zijn vijver weghaalden. Dat zie je bij VVD en ook bij het CDA: een Euro-sceptische instelling. Met name in de Tweede-Kamerfracties, veel minder in de Eerste Kamer. Om zuiver electorale reden. Men denkt: het ligt goed bij de kiezers als we op de centen zijn en Nederlandse soevereiniteit in het beeld houden. Wanneer je je als regering zo opstelt en achter de waan van de dag aanloopt, moet je niet verbaasd zijn als de bevolking ook niet warmloopt voor Europese samenwerking”, zegt Trojan.

“In de Tweede Kamer beseft men onvoldoende hoe ongelooflijk wij als Nederland, een exportland, profiteren van de Europese interne markt en ook van de euro. Dat is de levensader van onze economie. We moeten ons realiseren hoeveel welvaart wij hebben doordat we ingebed zijn in een vrije economische markt,” zegt Trojan. “Ik sta zeer positief ten opzichte van Rutte als minister-president, zeker in de huidige crisis. Hij doet dat voortreffelijk. Maar ik ben altijd kritisch geweest over zijn Europese beleid.”

Op 3 oktober is het 30 jaar geleden dat Oost- en West-Duitsland, na de ineenstorting van het communisme en de val van de Muur, verenigd werden. Carlo Trojan zat als enige niet-Duitser aan tafel bij de onderhandelingen. Hij vertegenwoordigde de Europese Gemeenschap omdat 40.000 pagina’s Europees recht van toepassing moesten worden in de voormalige DDR.

“Zonder Duitse eenwording hadden we geen Economische en Monetaire Unie gehad”, zegt Trojan. Hij prijst hiervoor in het bijzonder de toenmalige minister van Financiën en latere premier Wim Kok. “Wim Kok heeft bij het Verdrag van Maastricht een heel belangrijke rol gespeeld. Minister-president Ruud Lubbers en de ambtenaren waren nogal terughoudend wat de EMU betreft. Kok heeft dat als minister van Financiën doorgezet. Wim Kok had visie. Lubbers was meer een pragmaticus.”

Volgens Trojan is de enige regeringsleider die nu echt visie heeft de Franse president Emmanuel Macron. “Je hoeft het niet met hem eens te zijn, maar hij heeft in ieder geval een visie op de langere termijn. Hij doet dat samen met bondskanselier Angela Merkel. Zonder het Frans-Duitse koppel was er geen sprake van dat er een akkoord bereikt zou zijn over een Europees herstelprogramma van ongekende omvang met ongekende nieuwe middelen. Macron wil economische en strategische souvereiniteit voor de Europese Unie. Zelfs Rutte erkent dat dit nodig is. Terwijl die niet veel opheeft met visie.”

Trojan waarschuwt voor een nieuwe Koude Oorlog die zich ontwikkelt, nu tussen de Verenigde Staten en China: “Europa riskeert tussen die twee gemarginaliseerd te worden. We dreigen de boot te missen in de nieuwe technologische revolutie: de digitale economie. Daarom is het heel belangrijk dat we een visie ontwikkelen waarin we onze eigen politiek kunnen voeren, onze eigen standaarden en normen ontwikkelen en die ook elders in de wereld opleggen. Zodat we niet afhankelijk zijn van de Amerikanen of de Chinezen.”