Peiling: Sap ruim aan kop

In de Rode Hoed te Amsterdam gingen GroenLinks-Leider Jolande Sap en uitdager Tofik Dibi met elkaar in debat. Het werd geen echt debat omdat de verschillen inhoudelijk niet groot zijn wat leidde tot pijnlijke toneelstukjes in de trant van ‘ik vind jou erg goed. En ik jou ook’.

Dibi was niettemin de overtuigende winnaar van het debat. Hij deed alles waarvoor hij zegt te staan: hij was verrassend, begeesterend, dwars en uitdagend. Hij wil dat de partij ook zo is. De vraag is of de leden dat ook willen. Tegenover hem stond een bedachtzame Sap die vaak teruggreep op de lange geschiedenis van de partij en de strijd om serieus genomen te worden in Den Haag. Net nu dat lijkt te gaan gebeuren, met onder andere deelname aan het Kunduz-akkoord, ontstaat er een discussie over de stijl van de partij. 

Dibi gebruikte behendig alles wat tegen hem werkte in zijn voordeel. Hij prees zijn eigen vermeende ongeschiktheid en noemde dat als reden om hem te kiezen. Dat is immers het tonen van lef: kiezen voor ‘iemand als mij, met mijn ideeën’. Hij bood op het podium het elan en de hunkering waar GroenLinks de afgelopen tijd in stilte naar op zoek is. Dat werd beloond met het meeste applaus.

Ook in zijn voordeel werkte dat de kandidaten het zich niet konden veroorloven elkaar het vel over de oren te trekken. Dibi werd dan ook niet of amper aangevallen op zijn zwakste punten: een minder stevige visie en gebrek aan strategie. Sap stond per definitie een overlevingsgevecht te voeren, ze werd immers alleen al door zijn kandidatuur aangevallen. Maar ze sloeg niet toe.

Het leidde er toe dat het debat werd als het eerste deel van een stierengevecht waarbij de torero Dibi met zijn fleurige rode doek rondjes draaide om het stevige partijbeest Sap. Tot een echt gevecht kwam het niet. De scherpe degen van Dibi bleef ongebruikt uit zicht, evenmin reeg Sap de uitdager aan haar horens. Dat moet dan bij de komende twee debatten gebeuren want een herhaling van maandagavond lijkt onbevredigend. De arena kent een wet: slechts één van de twee overleeft het gevecht. Maar goed, bij GroenLinks zijn ze natuurlijk tegen stierengevechten dus het zal wel anders lopen.

Wie won er volgens jou? Stem in onze poll op Facebook!

Het live-verslag van de avond zelf:

Het debat begint met een spotje waarin zowel Sap als Dibi aan het woord komen. Sap zegt dat ze zichzelf als de beste leider van GroenLinks ziet. Roger Elshout leidt het debat. Heleen Weening verricht een openingswoord. Ze baalt enorm van hoe het gegaan is en dat GroenLinks door het gedoe is gekelderd in de peilingen. Tofik had vrijdag ‘gewoon’ een gesprek met de geschillencommissie, zegt Weening. Maar onze manier van werken, die we hebben afgesproken, past niet meer bij deze tijd. Ze zegt dat ze geen voorkeur heeft voor een kandidaat en dat ze die bij Knevel en van den Brink ook niet heeft willen uitspreken. Weening wil dat de regels op het volgende congres worden aangepast. Ze nodigt uit tot een gesprek met de leden. Jesse Klaver, campagneleider, zegt dat hij een kloteweek heeft gehad. Hij komt met een praktijkvoorbeeld, waar hij zich aan op heeft getrokken. Conny, Een vrouw die bleef ijveren voor passend onderwijs. Klaver zegt dat GroenLinks de bezuiniging daarop in het Lente-akkoord heeft teruggedraaid,. Wij zijn GroenLinks zegt hij en roept op tot campagnevoeren. Wie is jouw Conny? Vervolgens krijgen de beide kandidaten elk drie minuten om zich te presenteren. Sap mag als eerst. Onder luid applaus komt ze op. ‘Ik sta hier met een missie om NL zo duurzaam en sociaal mogelijk te maken’ zegt ze. GroenLinks heeft lijsttrekker nodig die het verhaal goed kan vertelllen en resultaten kan boeken. Sap vindt dat de verkiezing een valse start heeft gehad, maar dat daar nu een streep onder gezet moet worden. Ze zet zich meteen af tegen PvdA en SP en noemt net als Klaver het passend onderwijs als een overwinning van GroenLinks. Sap noemt het kabinet Rutte het PVV kabinet en pleit voor realistische linkse politiek. Sap sluit af met de oproep: ‘laten we met elkaar er een fantastische campagne van maken’.

Ook Tofik Dibi komt onder luid applaus op. Hij begint met een grap: het beeld van een partij van allochtonenknuffelaars is definitief vande baan. Dibi roemt de befaamde PSP-poster uit de jaren 70, de durf die dat uitstraalde. Durven om ongeschikt te zijn. ‘Ik ben de juiste leider omdat ik dat juist niet lijk te zijn op het eerste gezicht’. De keuze voor mij is een keuze voor autonomie. ‘Wat zou het een mooie boodschap zijn als GroenLinks het aan zou durven om iemand als mij op één te zetten. Durven jullie dat aan?’ Sap lanceert de stelling: GroenLinks moet de gelijke kansen partij zijn. Sap zegt dat dat de kern van GroenLinks is. Ze wil weten of GroenLinks volgens Dibi voor gelijke kansen is in het onderwijs. Dibi: ‘Alles wat wij willen komt in het onderwijs. Maar ons probleem is dat we teveel een partij zijn die alles wil’. Sap: ‘Er is meer dan onderwijs. Daarna moeten er ook gelijke kansen zijn. Kijk naar de flexwerkers’. Dibi: Als je werkloos bent dan heb je onderwijs nodig om aan de bak te komen. Daarom moeten wij een onderwijspartij worden. Sap: Wij moeten knokken voor eigen kansen, eigen regie, niet alleen voor onderwijs. De debatleider vraagt vervolgens: blijf je in de kamer als GroenLinks gaat regeren? Dibi antwoordt: ik wel, want het kamerlidmaatschap is het mooiste,  dan kan Jolande minister worden. Sap zegt vervolgens: ik doe wat het beste is voor GroenLinks, ik beslis dus pas als dat aan de orde is.

Vraag: Bomen in de buurt of de natuur in het groot?

Dibi: Bomen in de buurt, die brengen geluk. Kinderen die met elkaar bezig zijn in de natuur. Dat groene verhaal van ons mag dichter bij de mensen komen, nu is het vaak te abstract. Sap zegt dat ze niet zo ver van Dibi afstaat. Maar dat je juist keiharde werkers in de kamer nodig hebt die het allemaal regelen. De debatleider begint over eigen regie in de zorg en het bureaucratische verhaal dat er mee gepaard gaat. Hoe moet je het GroenLinks-standpunt daarover goed over het voetlicht brengen? Wij vertellen dat verhaal juist erg goed, zegt Sap. Ze roemt de GroenLinks-website die op dat vlak allemaal persoonlijke verhalen tot leven bracht en daarmee de gevolgen van het beleid liet zien. Dibi roemt het werk van GroenLinks en begint dan over de toekomst. De groei van de behoefte en het tekort aan personeel. We moeten mensen voorbereiden dat ze die taken op zich moeten gaan nemen. En we moeten dat verhaal niet aan SP of PvdA over laten. Sap komt met het voorbeeld van terugbrengen van zorg in de eigen buurt en weghalen bij de instellingen.

Debatleider: Wat zeg je tegen iemand van in de vijftig die bang is dat hij verworven rechten kwijtraakt? Dibi ontwijkt de vraag. Hij begint over andere groepen en vraagt de vijftiger ook oog te hebben hen. Sap: we moeten werkgevers verplichten er voor te zorgen dat een ontslagen werknemer elders aan de bak komt. Ze wil de ontslagvergoeding omzetten in een scholingspot die iedereen ten goede komt en haalt een voorbeeld uit eigen praktijk aan, toen ze nog leiding gaf aan een klein bureau. Ook bij een reorganisatie zorgde ze dat niemand werkeloos werd. ‘Het moet kost wat kost voorkomen worden dat ouderen uit de arbeidsmarkt verstoten worden’. Dibi lanceert de stelling: GroenLinks moet een vechterspartij worden. Soms ben ik daarin jaloers op de SP, zegt hij. Hij wil dat GroenLinks dichtbij mensen staat. We zitten nu teveel in Den Haag. Waarom staan we niet met zijn allen in Ter Apel? Sap: Wij zijn de ideeënpartij. Maar we moeten nu op weg gaan naar macht om ze uit te voeren. Daar hebben we invloed voor nodig. Natuurlijk moeten we ook actievoeren. Ik stond bij Een Ander Nederland, ik heb voorop gelopen bij de schoonmakers. Maar we kunnen het niet langer maken op het Haagse toneel afwezig te zijn. Dibi: noemt Sap plagerig minister Sap en haalt het kinderpardon aan. Hij roemt het succes van de actie daarvoor. ‘Voor het compromis moet je eerst strijd voeren’. Sap roemt kinderpardon. Maar kansen grijpen is ook een kwestie van strategie. Dat hebben we dit voorjaar gedaan, doordat we bijtijds een startegiediscussie hebbben gevoerd.

Het volgende onderwerp is Europa. Hoe krijgen we daar betere besluiten uit? Sap: Door niet alleen in markt te denken maar ook in mensen en milieu. Ze noemt de maatregelen voor Griekenland asociaal. Ze pleit voor ruimte voor duurzame groei en vindt dat de begrotingsregels overeind moeten blijven, maar met meer tijd. Ze roemt een zonneproject in Griekenlad. ‘Geef ze een kans’. Dibi; Je moet niet als Gerd Leers in Europa pleiten voor zaken die je toch niet voor elkaar krijgt. We hebben te weinig oog voor de angsten van mensen. Europa moet geherdefineerd worden. Sap zegt dat de combinatie groen en sociaal moeilijk is uit te leggen. Ze wil groene banen creëren om dat duidelijk te maken. Sap begint over 20 jaar geleden en zegt dat het Lente-akkoord ideeën van toen voor het eerst realiseert. Dibi noemt ‘vergroening van de economie’ te abstract. Hij wil allianties sluiten met multinatinals als shell om daar resultaten mee te boeken op het gebied van vergroening. Sap noemt het broodfonds van Pieter Hilhorst als voorbeeld van zelfredzaamheid dat GroenLinks moet stimuleren. Ook Dibi roemt het broodfonds. Hij noemt dat de toekomst, autonomie. Beiden krijgen vervolgens nog een slotwoord. Dibi besluit door te stellen dat  GroenLinks de afgelopen jaren teveel een procedurepartij is geworden. ‘Ik zal als lijsttrekker zorgen dat we ons onderscheiden van de dogmatici van de SP, de bestuurders van de PvdA en de ambtenaren van D66’. Sap bedankt eerst Dibi. Ze zegt blij te zijn dat het over de inhoud gaat. ‘We moeten onze missie uitvoeren’. Ze zegt dat GroenLinks een leider nodig heeft als zij, die het verhaal goed kan vertellen én daarna resultaten boekt. Ze is er trots op dat GroenLinks de nek heeft uitgestoken met het Lente-akkoord. Er is gescoord op vergroening en de ergste zaken zijn uit het alkoord gehaald.

Later deze week volgen nog twee debatten. Daarna mogen de leden hun lijsttrekker kiezen. De uitslag wordt op 6 juni bekend gemaakt. 

Update 19.00 uur

GroenLinks leden kiezen massaal voor Jolande Sap. EenVandaag peilde onder 400 GroenLinks leden wie zij het liefst als lijstrekker willen. Ruim driekwart, 77 procent kiest voor Sap. Slechts 16 procent voor Dibi.