Piloten ziek van giftige dampen in vliegtuig

Drie jaar geleden onthulde ZEMBLA dat de luchtvaartsector kampt met een groot probleem: door olielekkage in de motor ademen passagiers en bemanning gevaarlijke gifstoffen in; tcp’s, zogeheten organofosfaten. Kamerleden reageerden geschrokken, maar volgens toenmalig minister Eurlings was er geen reden tot zorg. Maar onder het vliegend personeel neemt de onrust juist toe. Want nog steeds keren geregeld vliegtuigen terug omdat er een ondraaglijke stank is in de cockpit en de cabine. Piloten zetten dan hun zuurstofmaskers op, soms raken bemanningsleden onwel.

De Inspectie voor Leefomgeving en Transport roept zieke vliegers op om zich te melden.  Luchtvaartdirecteur E. Griffioen zegt in ZEMBLA: “Meld dat bij ons, want dan kan ik er iets mee. Als zij vinden dat de vliegveiligheid of hun gezondheid ernstig gevaar loopt, wil ik dat weten.” Neuroloog G. Hageman (Medisch Spectrum Twente Enschede)  heeft de afgelopen twee jaar 35 piloten onderzocht, die kampen met neurologische klachten. Sommige piloten worden tijdens het vliegen zo ziek dat de co-piloot het moet overnemen. Hageman: “Ik denk dat er in de loop van de jaren nu zoveel mensen de revue gepasseerd zijn en uitgevallen zijn met echt serieuze klachten, dat we er echt niet meer omheen kunnen.” Miskenning KLM zegt – net als de inspectie en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu- dat er geen gezondheidsprobleem is. Neuroloog Hageman daarover: “Dat is echt een miskenning van het probleem. Ik denk echt dat dat niet juist is. Die vliegers die zijn er. Het is echt wel bekend dat er veel mensen zijn die uitvallen.”

Een zieke KLM-piloot vertelt dat hij soms duizelig was na of tijdens het vliegen. Hij vraagt zich af wat er met hem aan de hand is. Maar volgens hem neemt KLM zijn klachten niet serieus. Een andere zieke piloot zegt: “Er wordt niet naar gekeken door de medische dienst van KLM. Zij zeggen: het is geen erkende beroepsziekte. Zij ontkennen het.” Griffioen, directeur luchtvaart van de Inspectie zegt dat er vanaf 2007 97 meldingen waren van stank, met wellicht een relatie met olie. Dat passagiers of bemanningsleden onwel werden, kwam ‘rond de 40 keer’  voor. Griffioen: “Er komt tcp vrij, dat is ook bekend. De vraag is natuurlijk in welke dosering komt dat vrij.” Over de hoogte zegt hij: “weet ik niet.”  De inspectie zegt geen piloten te kennen die zijn uitgevallen als gevolg van blootstelling aan tcp. Neuroloog Hageman daarover: “Ik denk dat inmiddels duidelijk is dat mensen heel relevante klachten hebben, terwijl ze toch die keuringen moeiteloos doorkomen.”

Struisvogelpolitiek Volgens hoogleraar toxicologie M. van den Berg van de Universiteit Utrecht is tcp een ‘erg giftige stof’:  “Ze hebben namelijk dezelfde eigenschappen die je ook terugvindt bij bestrijdingsmiddelen en bepaalde zenuwgassen.”

Toch stelt staatssecretaris Mansveld (Infrastructuur en Milieu) dat er geen risico is voor de gezondheid. De autoriteiten baseren zich onder meer op een studie van de Cranfield Universiteit. Professor Van den Berg daarover: “Ik denk dat dat geen terechte conclusie is.” Hij noemt de stelling dat er geen gezondheidsprobleem is ‘struisvogelpolitiek’ en ‘wetenschappelijk onverantwoorde nonchalance’.

Volgens directeur S.van der Heijden van luchtvaartmaatschappij Arkefly is de vliegveiligheid in het geding. “Er zijn gevallen bekend van vermoedelijke hoge concentraties van oliedamp zodanig dat vliegers maar nauwelijks in staat waren om het vliegtuig te landen. Dat beïnvloedt de vliegveiligheid. Dat is in het grootste belang om dat te voorkomen.”

Ook hij wil dat zieke piloten zich melden:  “We moedigen ook mensen aan om klachten in die richting te melden.” Van der Heijden is voorstander van medisch onderzoek onder het vliegend personeel: “Je wilt niet hebben dat mensen ziek worden of minder in staat zijn een vliegtuig te besturen.”

Neuroloog Hageman en toxicoloog Van den Berg willen graag een gedegen gezondheidsonderzoek opzetten, maar volgens Hageman wil KLM niet meewerken. “Tot nu toe was daar weinig behoefte om daar onderzoek te doen.”

Zie ook: www.zembla.vara.nl

ZEMBLA: Gif in de cockpit deel II, donderdag 9 mei 2013 om 21.10 uur bij de VARA op Nederland 2.