D66 weigert zich tot CU te bekeren

Update dinsdag 13 juni: D66-leider Alexander Pechtold heeft na de fractievergadering laten weten nog altijd niet samen te willen werken met de ChristenUnie. In plaats daarvan wil Pechtold een beroep doen op de PvdA en de SP om aan te sluiten bij de coalitieonderhandelingen.

Pechtold legt, evenals Mark Rutte en Sybrand Buma, de schuld van het maandag geklapte overleg bij GroenLinks-leider Jesse Klaver. Volgens Pechtold is het ‘absurd’ dat het niet gelukt is afspraken te maken met Klaver. Mark Rutte liet dinsdag weten ‘verbijsterd’ te zijn dat GroenLinks heeft vastgehouden aan de eigen principes en ook voor Buma was die opstelling van Klaver onbegrijpelijk:

Geert Wilders, die voor de verkiezingen nog riep de VVD uit te sluiten zolang Rutte de partij leidt, is boos dat hij zelf nog steeds niet wordt uitgenodigd voor de gesprekken.

Eerder, maandag 12 juni: Tjeenk Willink, de tweede informateur die een coalitie probeert te smeden na afgelopen verkiezingen, heeft zojuist de voorzitter van de Tweede Kamer geïnformeerd dat een meerderheidscoalitie van de grote verkiezingswinnaars VVD, CDA, D66 en GroenLinks niet mogelijk is. Willink heeft aangegeven dat hij de Kamer zo snel mogelijk per brief zal informeren.

Juridische vs maatschappelijke werkelijkheid In een persconferentie heeft Willink toegelicht dat het GroenLinks is geweest die uit de formatie is gestapt. Wederom is de formatie op het thema ‘migratie’ stukgelopen. De formateur had naar aanleiding van de gesprekken een voorstel opgesteld, waar het ‘maximaal mogelijke aan garanties voor afspraken tussen de EU en Noord-Afrikaanse landen’ in op waren genomen. Afspraken die volgens Willink vergelijkbaar zijn de Turkije-deal. Jesse Klaver kon daar uiteindelijk  geen akkoord op geven.

‘De voorzitters van de fracties van VVD, CDA en D66 hebben daarop met tegenzin vastgesteld dat hierdoor geen ruimte meer bestond voor een gezamenlijke aanpak van andere belangrijke vraagstukken’ aldus Willink. De fractieleiders kwamen daarop tot de conclusie dat deze formatie niet mogelijk is.

Volgens Willink kwam het uiteindelijk neer op een verschil tussen ‘tussen juridische werkelijkheid en de bestuurlijke en maatschappelijke werkelijkheid’.  Hij verwees daarmee naar het Europese verdrag voor de rechten van de mens. ‘Verdragen en internationale rechtsordening moeten worden gerespecteerd. Dat is een gegeven. Aan de andere kant moet je ook dat gegeven toepassen op maatschappelijke problemen.’

Het was volgens Willink noodzakelijk om te kijken of het mogelijk was om op dit punt een overeenstemming te bereiken, voordat er verder onderhandeld werd op andere punten. Dat bleek echter niet te kunnen. Willink zal het voorstel waar GroenLinks niet akkoord op wilde geven meesturen met zijn brief aan de kamer.

Hoe nu verder Tjeenk Willink zal aanblijven als informateur, omdat hij van mening is dat hij nog niet aan zijn opdracht van de kamer heeft voldaan. Hij wil nog steeds op zoek gaan naar een meerderheidskabinet. Vrijwel alle fractievoorzitters hebben hier ook de voorkeur voor. ‘Ik vind het eigenlijk een schande. Dat iedereen zegt dat het noodzakelijk is, maar dat je je er eigenlijk bij neerlegt, nadat één variant is onderzocht, dat het dan maar een minderheidskabinet moet worden. Daar bent u bij mij toch even aan het verkeerde adres.’ Willink wil echter eerst de ruimte nemen om goed na te denken hoe de situatie nu in elkaar zit.

Een formatie van vijf partijen, met ChristenUnie en GroenLinks die samen aansluiten bij VVD, CDA en D66 bleek eerder al geen optie. Zowel de ChristenUnie als GroenLinks zagen weinig heil in een coalitie waar zij niet noodzakelijk waren om een meerderheid te bereiken. Gert-Jan Seegers achtte deelname aan gesprekken over een formatie tussen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie weinig zinvol.

Reactie Klaver GroenLinks fractievoorzitter Jesse Klaver heeft inmiddels via social media gereageerd op de tweede mislukte formatie. Hierbij gaat hij inhoudelijk in op wat nou voor hem de principiële ondergrens was, waardoor hij uiteindelijk twee keer niet met deze coalitie in zee kon gaan. Klaver hecht een groot belang aan de opvang van vluchtelingen die naar Europa komen om te vluchten van oorlog en geweld. Voor Klaver lagen er onvoldoende garanties dat ‘landen waarmee we de akkoorden sluiten het recht op bescherming en opvang daadwerkelijk zullen geven.’ Dit betekende voor de GroenLinks voorman dat er onvoldoende gemeenschappelijke basis was voor de inzet van Nederland in Europese onderhandelingen. ‘Daarmee verviel het vertrouwen dat mensen die vluchten voor oorlog en geweld daadwerkelijk de bescherming zullen krijgen waar ze recht op hebben.’

Ook Alexander Pechtold (D66) heeft via social media zich uitgesproken over de mislukte formatie.