Wim Kok over zijn omstreden bonusdraai

De voorzitter van de Commissie de Wit ondervroeg oud-premier Kok (PvdA) over de ommezwaai die hij in een paar jaar tijd heeft gemaakt te aanzien van bonussen.

Door redactie Joop

Het is misschien wel zijn meest omstreden handeling geweest, een die de in zijn tijd populaire premier achteraf alsnog het vertrouwen van veel voormalige kiezers kostte. Hij werd hypocriet genoemd. In 1997 bestempelde toenmalig premier Wim Kok megabonussen bij het bedrijfsleven als ‘exhibitionistische zelfverrijking’ maar zeven jaar later in 2004 deelde hij zelf dergelijk bonussen uit als commissaris bij de ING-bank. (zie video). Nu werd hij door de commissie de Wit gevraagd uitleg te geven over die ommezwaai. De letterlijke tekst: 

Voorzitter Jan de Wit (SP): Velen, waaronder ook de commissie, vragen zich af hoe gemakkelijk u van dat ene standpunt heeft kunnen veranderen naar dat andere standpunt want dat valt in feite niet met elkaar te rijmen Kok: Ik heb mijn opvattingen over de maatschappelijke verantwoordelijkheid die je draagt als onderneming ook bij het samenstellen van je beloningspakketten nooit herzien. Ik heb wel een ding gedaan namelijk in een nieuwe verantwoordelijkheid –  ook wettelijk met de taak belast om het belang van de vennootschap zo goed mogelijk te dienen en daar ook voor verantwoording af te leggen tegen de aandeelhouders – heb ik mijn steun gegheven aan een inhaaloperatie die nodig was om ING de wedstrijd internationaal met belangrijke spelers te blijven spelen.

De Wit: En was dat dan geen exhibitionistische salarisverrijking waar u zelf aan mee werkte?

Kok: Het was een zeer aanzienlijke opwaartse correctie van het beloningspakket…

De Wit: Dat weet ik. Maar ik vroeg u, is dat dan ook niet aan te merken als exhibitionistisch?

Kok: Ja dat mag u zo zien maar… 

De Wit: Maar ik vraag het aan u, hoe u het ziet.

Kok: Ik blijf dus van mening dat met behoud van eerdere opvattingen die ik daar eerder over heb gegeven het erg belangrijk is voor een bedrijf en ook voor de ‘BV Nederland’ om voldoende talentvolle mensen in een onderneming te hebben en te houden die ook met hun werkzaamheden bijdragen aan een goed functionerende economie, aan een stevig draagvlak onder onze economie dat ook belangrijk is om daaruit de sociale uitkeringen en de voorzieningen van de verzorgingsstaat te betalen. En als je zo’n pretentie hebt om zo’n belangrijke financiële secor te hebben, waaronder ook een krachtige, groeiende ING dan moet die groeiende ING ook in staat gesteld worden om die belongingscondities aan te bieden aan de werknemrs die vergelijkbaar zijn met wat elders gebeurt. Doen we dat niet en zeggen we ‘nee, hier sluit ING de deur, hier doen we niet aan mee, hier haken we af ‘ dan betekent dat dus dat je een concurrerende activiteit niet kunt voortzetten in die mate. En dat is de afweging geweest die ik gemaakt heb.

De Wit: De overweging dat u daarmee zelf meewerkt aan die exhibitionistische verrijking, dat is geen punt geweest?

Kok: Nou ja, je kunt wel zeggen daar doe ik niet aan mee maar daarmee verander je ook niks. Ik bedoel als de wet van vraag en aanbod dat internationaal aan een bedrijf oplegt dat je die keuze moet maken dan kun je je daar ook niet aan onttrekken. Dus ook al zou je zeggen ‘dan doe ik niet mee, dat maak ik niet mee’ nou dan gebeurt het toch. Maar dan zonder mij.

De Wit: Maar dat laatste heeft u niet overwogen, ‘zonder mij’?

Kok: Nee. Dat heb ik een duivels dilemma genoemd, toen.

De Wit: Ik dank u meneer Kok.

In Pauw & Witteman bekritiseerde commentator Peter Paul de Vries de verklaring van Kok. “Ik had nooit gedacht dat hij zo ontrouw zou zijn aan zijn eigen gedachtegoed. (…) Hij had gewoon ‘nee’ moeten zeggen.” Historicus Maarten van Rossem (PvdA) verdedigde Kok: “Je kunt dat soort zaken nu eenmaal alleen internationaal regelen.” Bekijk video (8’15”)  hier.

Zie ook de NOS: Oud-premier Kok verdedigt bonussen