Afscheid van de Gaza-vloot

De afgelopen dagen bracht ik door op het Griekse eiland Corfu. Hier leerde ik andere activisten en journalisten kennen die voornemens waren mee te varen naar Gaza en trainde Anne de Jong, opvarende van de vorige vloot, ons in geweldloos verzet.

Hoewel ik van plan was een reportage te maken voor Uitgesproken Vara en met regelmaat op Joop te berichten over de reis, zat ik er voornamelijk als activist. Ik wil dat Israël de illegale blokkade van Gaza afbreekt en de mensen geeft waar ze recht op hebben: zelfbeschikking. Dat is ook waar het me om gaat, de bevolking daar. De Palestijnse jongeren die vorig jaar een manifest opstelden waarin ze hun verlangen naar een normaal leven uitspraken. Ik ging niet voor een of andere politieke beweging en al helemaal niet voor de machthebbers.

Toen ik besloot me op te geven voor de reis en daarmee een lang traject van voorgesprekken en trainingen in te gaan, stelde ik een voor mij cruciale eis aan de organisatie: Ik wilde exact weten wie er allemaal mee zouden varen op de Nederlands/Italiaanse boot en wilde de mogelijkheid hebben hen allemaal van te voren te ontmoeten. Want ik wilde niet verrast worden door de aanwezigheid van figuren of organisaties waar ik niks mee te maken wil hebben. Dat was vanzelfsprekend, werd me gemeld. Er moet immers gewerkt worden aan teambuilding en ‘dat gaan we in Griekenland doen’. 

Aangekomen op Corfu waren er echter tegen de belofte in geen Italianen, de beoogde medepassagiers op onze boot, te bekennen. Sterker nog: De Nederlandse delegatie zat afgezonderd op dat eiland, de rest van de groep bevond zich in Athene. Meermalen heb ik gevraagd om een – voorlopige – lijst van alle opvarenden. Wetende dat het uitvaren de organisatie op diverse manieren moeilijk is gemaakt, verwachtte ik niet een complete lijst, maar wilde ik genoegen nemen met de beschikbare informatie. Die kwam niet. Ondanks aandringen kreeg ik de lijst pas toen ik al had besloten terug te keren naar Nederland. Te laat.

Maar er was meer aan de hand. Het bleef onduidelijk hoe de financiering van de boot geregeld is. Ook daar heb ik herhaaldelijk naar gevraagd, maar het antwoord bleef hangen in een vaag web van stichtingen, koepels en overkoepelende organisaties. Stichting Nederland-Gaza claimt volledig transparant te zijn. Daar hoort wat mij betreft ook publicatie van de giften bij. Dat dit donateurs eventueel zou afschrikken en het geld vergaren moeilijker maakt, moet maar op koop toe genomen worden. Alleen op die manier kun je het toch al wantrouwend Nederland tonen niets te verbergen hebben.

Dat er iets te verbergen valt blijkt uit de aanwezigheid van Amin Abou Rashed. Ook hij voer vorig jaar mee met de vloot naar Gaza en werd door Israël gevangen genomen. Volgens diverse media is hij het ‘Hamas-kopstuk’ in Nederland. Ook wordt hij gelinkt met de Moslimbroederschap. Wat hiervan waar is, weet ik niet. Wat er niet van waar is, weet ik eveneens niet. Dat is het probleem en leidt tot een sfeer van achterdocht.

Tijdens het avondmaal tierde Anne de Jong kwaad dat het allemaal leugens zijn en dat Amin een vreselijk lieve man is, die zich met ongelooflijk veel liefde inzet voor de Palestijnen. Hoe graag ik haar ook op haar blauwe ogen zou willen geloven, kan ik dat niet. Simpelweg omdat zijn betrokkenheid bij de vloot geheim is gehouden tot aankomst in Griekenland. Niet alleen voor de buitenwereld, maar ook voor de opvarenden. En dat vind ik een zeer kwalijke zaak. Het is een gevaarlijke actie, de opvarenden zetten hun leven op het spel. Dan is het op zijn minst fair om de deelnemers op de hoogte te stellen van dergelijke essentiële informatie.

Amin was aanwezig op de dag dat de Nederlandse delegatie een deel van de non-violence training volgde, maar hield zich erg op de achtergrond. Wilfred van de Poll, journalist van de Trouw, sprak even met Amin over zijn aanwezigheid en zijn rol binnen de organisatie. ‘Het brein achter de vloot’ zoals hij ook wel liefkozend genoemd wordt, heeft de aankoop van de boot geregeld. Ook heeft hij voor een leeuwendeel van de financiering gezorgd, aldus Anne de Jong. Als hij zo’n cruciale rol speelt waarom wordt dat dan geheim gehouden en mag ik niet weten wie of wat hij is?

Komt bij dat aan ons activisten was verteld dat de UNHCR, een tak van de VN, de goederen onder de bevolking zou verspreiden, maar dat daar later weer onduidelijkheid over was. Zoveel alternatieve organisaties die een dergelijke actie op zich zouden kunnen nemen zijn er in Gaza niet. Rest er slechts één: Hamas. En daar wil ik juist niets mee te maken hebben.

Uiteindelijk is het heel simpel. Bij een actie als deze moeten de deelnemers elkaar volledig kunnen vertrouwen, als brandweermannen die een brandend huis in gaan. Mijn vertrouwen in de organisatie is echter in de loop der tijd alleen maar afgenomen. Op het moment dat ik tegenstrijdigheden in de informatie aan de orde stelde, reageerde Anne de Jong beschuldigend en flink geërgerd met de vraag ‘wil je dat we liever niets zeggen dan?’  Alsof ik in mijn handjes moet klappen dat ik überhaupt iets te horen kreeg. En alsof ik de immens grote en bijna onmogelijke opgaaf, met een actie als deze tegen een grootmacht als Israël in te gaan, niet begrijp.

Het is jammer dat de organisatie, naar mijn mening, de plank volledig misslaat. Met heel veel goede bedoelingen, maar te weinig ervaring en te veel illusies vaart de boot straks uit. Ik wens iedereen een behouden vaart en hoop dat ze heelhuids terugkomen. In een kleine week tijd ben ik erg gehecht geraakt aan de groep Nederlanders en ben ik overtuigd geraakt van hun eerlijke motieven om mee te varen. Ik hoop dat ze extra kritisch blijven. Het doel is een vrij Gaza, maar vrijheid kan niet bestaan zonder openheid. Ook daarin moet je het voorbeeld geven.